Koronavirüs Hastalığı (Covid-19)

Corona Virüsü, Covid-19 ve Korona Virüsü olarak adlandırılan soğuk algınlığı gibi, üst solunum yolu enfeksiyonlarına yol açan, dünya çapında salgına neden olan bir hastalıktır. Bağışıklık sistemini güçlendirmek hastalığı atlatabilir.

Corona Virüsü Nedir?

Corona virüsünün yeni çıkan alt türü (2019-nCoV/ Covid-19), son dönemlerin en büyük salgınına neden oldu. Tedavisi bilinmediği için hayli göz korkutan corona virüsü, şimdiden yüz binlerce kişiyi etkiledi. Henüz yeni tespit edilmiş olması ve on binlerce kişinin ölümüne yol açması nedeniyle, dünya çapında alarma geçildi. İlk olarak Çin’in Wuhan kentinde görülen virüs; Wuhan Virüsü, Coronavirus, Corona Virüsü, Çin Virüsü, Covid-19 ve Korona Virüsü adlarıyla bilinmektedir.  

Corona, Latince “taç” anlamına gelir. Corona virüsü de ismini, üzerindeki taç benzeri çıkıntılara dayanarak almıştır. İnsan corona virüsleri ilk olarak 1960 yılında, soğuk algınlığı geçiren hastaların burnunda tanımlanmıştır. Corona virüsü genel olarak soğuk algınlığı gibi, hafif ve orta dereceli üst solunum yolu enfeksiyonlarının % 20’sini oluşturur. Ayrıca bronşit ve zatürre gibi daha ciddi hastalıklara da neden olabilmektedir. Soğuk algınlığı olarak gösterilen semptomlar, bir başka virüsün semptomlarından kolay kolay ayırt edilemez. Bu yüzden corona virüsü henüz tam olarak çözülememiştir. Birçok başka solunum yolu virüsünün aksine korona, büyük çocukları ve erişkinleri daha fazla etkilemektedir. Kronik hastalığı olan kişiler ve yaşlılar ise en riskli grubu oluştururlar.

Corona virüslerinin sebep olduğu soğuk algınlığı enfeksiyonları, daha çok kış ve bahar aylarında görülmektedir. Corona virüsünün yeni tespit edilen 2019-nCoV türü ile birlikte, toplamda 7 türü bulunmaktadır :

  • SARS-CoV (Akut Solunum Yetmezliği Sendromu): Ateş, karın ağrısı, 1-2 gün titreme, 5-7 gün sonra da nefes darlığı semptomları vardır. En çok 60 yaş üstü yetişkinlerde görülür. Hastaların %25’inde ishal eşlik eder. Yoğun bakım ünitelerinde iyileşme oranı, yaklaşık olarak %20-30’dur. Ölüm oranı ise %10-15 şeklindedir.
  • MERS-CoV (Ortadoğu Solunum Sendromu): Virüs 2012 senesinde, Suudi Arabistan’dan dünyanın diğer bölgelerine yayılmıştır. Bu virüs sindirim sistemi semptomları, zatürre ve böbrek yetmezliği ile birlikte; ateş ve öksürük gibi solunum yolu semptomlarına neden olmaktadır. Ölüm oranı %75’tir. Fakat oranın bu kadar yüksek olmasının sebebi, ölen hastaların çoğunda bağışıklık sistemlerini zayıflatan farklı bir neden bulunmasıdır.
  • 2019-nCoV (Covid-19): İlk olarak Çin’de tespit edilen virüstür. Covid-19 olarak isim verilmiştir. Solunum yolu enfeksiyonlarına yol açtığı ve kişiden kişiye bulaştığı öğrenilmiştir. İlk bulaşmanın hayvan pazarlarında olduğu iddia edilse de, daha sonraki vakalarda bu durum ispat edilememiştir. Damlacık yoluyla bulaşma gösteren bir virüs olduğu bildirilmiştir.
  • HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63 ve HCoV-HKU1: Özellikle üst solunum yoluna bağlı enfeksiyonlarla ilişkilidir. Ayrıca bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar ile yaşlılarda, zatürre ve alt solunum sistemi enfeksiyonlarına neden olmaktadır.

Corona Virüsü Belirtileri Nelerdir?

Corona virüsü, genel olarak üst solunum yollarında enfeksiyona yol açar. Belirtileri ise grip ve soğuk algınlığı semptomlarına benzer. Ancak hastanede yapılan testler ile corona virüsünün ayırt edilmesi mümkün olacaktır. Virüsün kuluçka süresi ortalama olarak 14 gündür. Belirtilerin görülmesi ise kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak, 2 ila 14 gün arasında gerçekleşecektir. Covid-19 belirtileri şu şekilde görülür:

  • Öksürük: Kuru öksürük olarak başlar ve görüldüğü andan itibaren herhangi bir gerileme göstermez. İlerleyen dönemlerde nefes almada güçlük çekme ve öksürükte artış görülüyor ise corona virüsü belirtisi olabilir.
  • Nefes DarlığıAstım ve KOAH gibi kronik solunum sistemi hastalığı olan kişilerde daha güçlü etki gösterir. Kişide nefes alamama ya da alınan nefesin yetmemesi şeklinde bir his uyandırır. Corona virüsünün en belirgin işaretidir.
  • Boğaz AğrısıCorona virüsü, diğer solunum yolu virüsleri gibi boğazda ağrıya neden olabilir. Ancak sık görülen ya da ayırt edici bir semptom değildir.
  • Yüksek Ateş: Corona virüsünün en belirgin semptomları arasında kabul edilir. Özellikle 38 derece ve daha üzerine çıkan ateş, tehlikeli kabul edilir. Hastanın ateşi kısa sürede düşmediği gibi, yükselme eğilimi gösterir.
  • Titreme: Yüksek ateşe bağlı olarak görülen bir semptom olsa da, hastalığın kuluçka süresinde de meydana gelebilir. Virüsün bulaştığı ilk günlerde kişi üşüme ve ısınamama şikayetleri duyabilir.
  • Yorgunluk ve Kas AğrılarıCorona virüsü, diğer solunum sistemi virüsleri gibi vücutta tahribata yol açar. Genel sağlık durumunda düşüş görülen hastanın eklem ağrıları, kas ağrıları ve yorgunluk duyması beklenen bir etkidir.
  • Baş AğrısıÖzellikle boğaz ağrısı ve yorgunluk şikayetleri olan hastalarda görülür. Ancak corona virüsüne bağlı olarak gelişen baş ağrısı sık görülmemektedir.

Şiddetli vakalar, alt solunum yollarında enfeksiyona yol açabilir. Ayrıca zatürre veya bronşite neden olabilir. Bağışıklığı zayıf olan hastalarda, kalp veya akciğer hastalığı olan küçük çocuk ve yaşlılarda alt solunum sistemi enfeksiyonları daha yaygındır.

Corona Virüsü Nedenleri Nelerdir?

Corona virüsü, bulaşıcı bir virüstür. İnsan corona virüsleri, hastalığı taşıyan bir kişiden sağlıklı kişilere damlacık yoluyla bulaşır. Bu durum sonucunda Covid-19 görülür. Corona virüsü bulaşması şu şekilde gerçekleşir:

  • Virüsü Taşıyan Kişi ile Yakın Temas Kurmak: Tokalaşmak, tensel temas kurmak, sarılmak ve benzeri yakın temaslar virüsün sağlıklı kişilere bulaşmasına neden olabilir.
  • Tükürük Yoluyla Bulaşma: Öksürmek, hapşırmak, öpüşmek ve benzeri eylemler virüslerin damlacık yolu ile sağlıklı kişilere bulaşmasına neden olur.
  • Cinsel Yolla Bulaşma: Corona virüsünün cinsel yollarla bulaştığına dair kanıtlanmış bir bulgu olmasa da, uzmanlar vücut sıvıları ile bulaşmaya karşı dikkatli olunması gerektiğini açıklamıştır. Özellikle partnerlerden en az biri evde kalma kuralına uymuyorsa cinsel ilişkiye girmek risk yaratabilir.
  • Kişisel Hijyenin Sağlanmaması: Özellikle steril olmayan ortamlarda yüzeylere ya da kişilere temas edildikten sonra ellerin doğru şekilde yıkanmaması sonucunda görülür. El hijyeni sağlanmadan ağız ve buruna temas edilmesi, virüsün hızlı şekilde bulaşmasına neden olacaktır.

Oldukça hızlı bir şekilde bulaşma ve yayılma gösteren Corona virüsü, kişilerin alt solunum yollarında enfeksiyon oluşmasına neden olur. Ölümle sonuçlanan vakalar, bu enfeksiyona bağlı olarak meydana gelmektedir. 

Corona Virüsü Teşhisi

Corona virüsü teşhisinde ilk olarak yapılacak şey, hasta öyküsünü almaktır. Öykü alınırken hastaya yakın zamanda bir yere seyahat edip etmediğini, Corona virüsü şüphesi olan kişilerle aynı ortamda bulunup bulunmadığı ve risk grubunda bulunan hayvanlarla temas kurup kurmadığı sorulmalıdır. Ardından kan testleri ile antikorlara bakılarak, kişinin daha önceden bu virüsle temas edip etmediği tespit edilebilir. Özellikle balgamdan ve boğazdan sürüntü alınarak diğer virüsler dışlanabilir.

Corona virüsünün (Covid-19) teşhis edilebilmesi için özel testler bulunmaktadır. Özellikle pratik şekilde uygulanan ve hızlı sonuç veren testler, hastalığın daha kısa sürede kontrol altına alınmasını sağlar. Corona virüsü teşhisi şu testlerle gerçekleştirilir:

  • Hızlı Tanı Kiti: Sağlık Bakanı tarafından yapılan açıklamaya göre, yeni çıkan ve sonuca hızlı ulaşmayı sağlayan tanı kiti ülkemizdeki tüm şehirlere dağıtılacaktır. Bugüne kadar kullanılan ve sonucun 60-90 dakika sonra alındığı tanı kitlerinin (Yerli tanı kitleri)  aksine, yeni kit sayesinde 15 dakika sonrasında sonuç alınabilecek. Yeni tanı kiti dağıtıldıktan sonra, yerli tanı kitinin kullanımı da devam edecek. Her iki tanı kitinin de kullanımı benzemektedir. Burun veya ağız mukoza dokusundan sürüntü alınarak incelenir.
  • Serolojik TestlerBağışıklık sisteminin özgül virüsler karşısında verdiği tepkiyi görmek için uygulanan testlerdir. Hastadan damar yolu ile kan alınarak uygulanır. Kısa süre içerisinde yanıt veren bir test olduğu için önemlidir.
  • Real Time PCRLaboratuvar ortamında ve özel bir tıbbi cihaz ile gerçekleştirilir. Corona virüsü şüphesi bulunan kişiden balgam örneği, burun ya da boğaz sürüntüsü alınır. Ardından bu örnekten RNA sağlanır. Ortalama 45 dakika süren bu işlem sonrasında RNA örneği cihaza yerleştirilir. %100 doğruluk payı bulunan bu testin sonuç vermesi, 1 saat 40 dakika sürer.

Corona virüsü belirtileri taşıyan kişilere birden fazla kez test uygulanabilir. Bu durum, yalnızca bir testin negatif sonuç vermesi ile hastalık riskinin elenememesi ile alakalıdır. Özellikle güçlü semptomlar gösteren kişilere sürüntü testi yapılmışsa ve sonuç negatif çıkmışsa, farklı bir bölgeden numune alınarak 2. sürüntü testi uygulanır.

Corona Virüsü Tedavisi

Corona virüsünün sebep olduğu hastalıklar için özel bir tedavi yoktur. Çoğu hasta, bağışıklık sisteminin güçlenmesi ile hastalığı kendiliğinden atlatır. Bununla beraber ağrı ve yüksek ateş gibi belirtileri hafifletmek için ilaç alınabilir. Boğaz ağrısı ve öksürüğü hafifletmek için oda nemlendirici makineler kullanılabilir ya da sıcak bir duş alınabilir. Bunların dışında bol miktarda sıvı tüketmek ve dışarıyla çok temas halinde bulunmamak yardımcı olacaktır. Ancak kronik hastalığı olan ve ileri yaş grubunda bulunan kişilerde ölümcül sonuçlar doğuran bir virüs olduğu için yatarak tedaviye ihtiyaç duyulacaktır.

Corona virüsü taşıdığı tespit edilen kişiler, sağlıklı kişilerden izole edilir ve yatış işlemleri gerçekleştirilir. Hasta takibini sağlamak için belirli aralıklara tetkikler yenilenir. Bu sayede virüsün ve yol açtığı tahribatın takibi mümkün olur. Wuhan virüsü olarak da bilinen Covid-19’un bilinen kesin bir tedavisi henüz bulunmamaktadır. Bu nedenle hastalarda görülen semptomları gidermeye ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yönelik tedaviler uygulanır. 

Tedavi başladıktan 48 saat sonrasında iyileşme görülüyorsa, hastanın izole edilmesi şartı ile hastaneden ayrılmasına ve tedavisini ev ortamında sürdürmesine izin verilir. Ancak semptomlarda gerileme görülmüyorsa hastaneden ayrılmak mümkün olmayacaktır. Bu nedenle hastanın yatarak tedavisi sürdürülür. İlerleyen vakalarda hastaların solunum desteği alması gerekecektir.

Corona Virüsü Tedavi Edilmezse

Corona virüsü, özellikle kronik hastalığı olan kişilerde ve yaşlılarda ölümle sonuçlanabilir. Henüz kesin bir tedavisi bulunmamış olsa da, hastanın genel sağlık durumunu kontrol altına alabilmek için tıbbi destek alması gerekir. İlerleyen vakalarda böbrek yetmezliği, ileri derecede solunum yetmezliği ve zatürre gibi ciddi komplikasyonlar ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi güçsüz olan kişilerde ise hayati risk bulunur.

Corona Virüsüne Ne İyi Gelir?

Günümüzde corona virüsünden korunmak için bir aşı ya da kesin tedavi için herhangi bir ilaç bulunmamaktadır. Ancak enfeksiyon kapma riskini azaltmak için:

  • Elleri yıkarken en az 20 saniye boyunca sabun ve su ile durulamak,
  • Yıkanmamış elleri ağza, yüze, buruna temas etmekten kaçınmak,
  • Hasta olan insanlarla yakın temastan kaçınmak,
  • Sık dokunduğumuz yüzeyleri temiz tutmak,
  • Öksürürken veya hapşırırken mendil kullanmak,
  • Hastayken evde dinlenmeye dikkat etmek,
  • 14 altın kurala uymak gerekir. Bu kurallar:
    • El Hijyenini Sağlamak: Ellerin sık sık ve en az 20 saniye boyunca, akan suyun altında sabunlanarak yıkanması gerekir. Yıkama sırasında parmak araları, el üstleri, bilekler ve tırnaklar güzelce temizlenmelidir. Ardından kağıt havlu ya da şahsi havlu ile kurulanmalıdır.
    • Yakın Temastan Kaçınmak: Sarılmak, öpmek ve tokalaşmak gibi yakın temaslar virüsün bulaşma riskini arttıracaktır.
    • Sosyal Mesafeyi Korumak: Özellikle corona virüsü belirtileri gösteren kişilerle en az 3-4 adım kadar mesafe koymaya dikkat edilmelidir.
    • Temizlik Yapmak: Lavabo ve kapı kolları gibi yüzeylerin hergün deterjan ile temizlenmesi, bulaşma riskini önleyecektir.
    • Havalandırma: Ev, ofis ve araç içi gibi alanların sık sık havalandırılması gerekir. Havalandırma sağlamak için klima gibi aynı havanın dönmesini sağlayan aygıtlar yerine, camların açılması ve hava akımının sağlanması önem taşır.
    • Seyahat Planlarını Ertelemek: Corona virüsü, dünya çapında bir salgına yol açtı. Bu nedenle evden çıkmama kuralına uymak ve özellikle yurtdışı seyahatlerini ertelemek, virüsün bulaşma riskini engellemek adına önemlidir.
    • Kıyafetlerin Yıkanması: Kıyafetleri yıkarken her zaman kullanılan deterjanlar dışında temizlik ürününe ihtiyaç duyulmaz. Ancak hijyen sağlanması adına 60 ila 90 derece arasında yıkama yapılması gerekir.
    • Mendil Kullanmak: Hapşırmak ve öksürmek gibi eylemler sırasında ağzın bir mendil ile kapatılması oldukça önemlidir. Mendil yoksa dirsek içine öksürmek gerekir.
    • 14 Gün Karantina: Özellikle yurtdışı seyahatlerinin ardından 2 hafta karantina kuralına uyum göstermek, salgının yayılmasını önlemek adına önemlidir.
    • Ortak Kullanımdan Kaçınmak: Başta havlu olmak üzere hiçbir kişisel eşyanın paylaşılmaması gerekir. Aksi halde virüs, çok hızlı bir şekilde bulaşma gösterecektir.
    • Ellerin Yüze Değdirilmemesi: Yeni yıkanmadığı sürece ellerin yüzle temas ettirilmesi çok sakıncalıdır. Çünkü corona virüsü yüzeylerde belirli bir süre boyunca canlı kalabilir. Bu yüzeylere dokunduktan sonra ağız ve burna dokunmak, virüsün kişiye bulaşmasına neden olur.
    • Semptomları Takip Etmek: Özellikle nefes darlığı, yüksek ateş, kuru öksürük gibi semptomlar görülmesi halinde kişinin kendini izole etmesi ve semptomların gerilip gerilemediğini takip etmesi gerekir. Herhangi bir gerileme görünmüyorsa, maske takarak en yakın sağlık kurumundan yardım alınmalıdır.
    • Risk Grubunda Bulunan Kişilerden Korunmak: Kronik hastalığı olan kişiler ve yaşlılardan mümkün oldukça uzak durmak gerekir. Bu durum, risk grubundaki kişilerin virüsten korunması açısından büyük önem taşır.
    • Sağlıklı Yaşam Kurallarına Uymak: Bol bol istirahat etmek, yeterince sıvı tüketmek, sigara ve alkol tüketimini azaltmak, bağışıklık sistemini güçlendirecek besinleri tüketmek, yeterli ve dengeli beslenmek corona virüsü semptomlarının görülme riskini azaltacaktır.

Corona Virüsüne Ne İyi Gelmez?

Corona virüsü semptomlarını hafifletmek, hastalığın daha az zararla atlatılmasına yardımcı olacaktır. Ancak yapılan yanlış uygulamalar, bu semptomların daha güçlü hale gelmesine ve hayati riskler oluşmasına yol açar. Corona virüsüne karşı iyi gelmeyecek şeyler şu şekildedir:

  • Kat kat maske takmak: Maskeleri üst üste takmak fazladan bir koruyuculuk sağlamaz ve kaynaklar boşa tüketilmiş olur.
  • Sigara kullanmak: Sigara kullanmak akciğer hastalıkları riskini artırır. Corona virüsü de akciğerlerde tahribata neden olduğu için, hastada ağır solunum yetmezliği ve zatürre gibi ciddi komplikasyonlar oluşur.
  • Antibiyotik kullanmak: Antibiyotikler sadece bakterilerde işe yarar, Covid-19 virüs kaynaklı bir hastalıktır. Bu yüzden antibiyotik kullanılmamalıdır. Gereksiz antibiyotik kullanımı antibiyotik direnci gelişmesine sebep olarak insanlara zarar verir.
  • Çok gerekli olmadıkça dışarı çıkmak: Covid-19 son derece hızlı bulaşan bir hastalıktır. Bu yüzden kişiler çok gerekmedikçe dışarı çıkmamalılardır. Böylece hastalığın yayılma riski azalır.
  • Kişisel hijyeni ihmal etmek: Yüzeyler üzerinde canlı kalabilen corona virüsü, kişisel hijyenin ihmal edildiği durumlarda kolayca bulaşır. Bu nedenle özellikle ellerin sık sık dezenfekte edilmesi oldukça önemlidir.

Corona Virüsü İlaçları

Corona virüsünü önleyecek bir aşı ya da %100 tedavi sağlayacak bir ilaç henüz bulunmamıştır. Ancak 60 yaşının üzerindeki ya da kronik hastalığı bulunan kişilerin tedavisinde, sıtma ilaçları (hidroksiklorokin) ve AIDS ilaçları (ritonavir/lopinavir) kullanılmaktadır. Bu ilaçlar, bağışıklık sisteminin baskılanmasını engeller ve virüsün daha az tahribata yol açmasını sağlar.

Corona virüsü tedavisi, semptomatik tedavi ile sürdürülür. Kişide görülen şikayetler tespit edildikten sonra, bu şikayetlerin giderilmesi için ilaç tedavisine başlanır. Örneğin; yüksek ateş görülmesinde halinde ateş düşürücü ilaçlar, kemik ağrısı şikayetlerine karşı ağrı kesici ilaçlar ve nefes darlığı karşısında bronşları açan ilaçlardan yardım alınır. 

Corona Virüsüne Karşı Alınan Önlemler Nelerdir?

Corona virüsü tüm dünyada salgın korkusu uyandırdı. Hastalığın başlangıç noktası olan Wuhan bölgesi, Çin hükümeti tarafından karantinaya alındı ve bölgeden çıkışlar yasaklandı. Konuyla alakalı çalışmalar, dünyanın dört bir yanındaki mikrobiyoloji uzmanları tarafından hala sürdürülüyor. Yetkililer evden dışarı çıkılmamasını, dışarıya çıkıldığında ise maske takılmasını, hayvanlarla temas ettikten sonra ellerin bolca yıkanmasını ve kişisel hijyene dikkat edilmesini önermektedir.

Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamada, corona virüsüne karşı uluslararası acil durum ilan edildiği belirtildi. Vakaların ve araştırmaların ilerlemesine bağlı olarak, gerekli önlemlerin alınmaya devam edeceği de vurgulandı. Ülkemizde alınan önlemlerden bazıları şu şekildedir:

  • 65 yaş ve üzerinde bulunan kişilerin ikamet adreslerinden ayrılmaları sınırlandırıldı.
  • Kronik hastalığı bulunan kişilerin sokağa çıkmaları kısıtlandı.
  • Yurtdışından ülkemize giriş yapan kişiler için 2 haftalık karantina uygulaması başlatıldı.
  • Okullarda uzaktan eğitim sistemine geçiş yapıldı.
  • 46’yı aşkın ülkenin sınır geçişleri yasaklandı.
  • Eğlence mekanları ve AVM’ler gibi toplu alanların hizmetine ara verildi.
  • Havaalanlarında termal kamera kullanımı başlatıldı.
  • Hastanelerde karantina alanları oluşturuldu.
  • Alo 184 - Korona Danışma Hattı aktif hale getirildi.
  • Halkı korumaya ve bilinçlendirmeye yönelik açıklamalar ise hem Sağlık Bakanlığı hem de medya aracılığı ile duyurulmaya devam ediyor.

Seyahat Edecek Kişiler Corona Virüsten Korunmak için Hangi Önlemleri Almalı?

Salgın hastalıkların olduğu zamanlarda, çok mecbur kalınmadığı sürece dışarıya çıkılmamalıdır. Eğer kişide öksürük, yüksek ateş, baş ağrısı, nefes darlığı, eklem ve kas ağrısı gibi belirtilerden bir ya da birkaçı varsa seyahatlerin ertelenmesi en doğru karar olacaktır. Ayrıca astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), çeşitli kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, diyabet (şeker hastalığı), kanser ve romatizmal hastalıklardan birine ya da birkaçına sahip kişilerle, öncesinde kemoterapi almış kişiler risk grubunda oldukları için salgın döneminde ikamet adresinin dışına çıkmamalıdır.

Seyahat edecek kişiler bağışıklık sistemlerini güçlendirmeli, uykusuz kalmamalı ve düzenli beslenmelilerdir. Alınacak önlemler arasında en önemlisi ise kişisel hijyene dikkat etmektir. Kişiler, yanlarında maske ve el dezenfektanı taşımalıdır. Gerekli görüldüğü durumlarda eldiven de kullanılabilir. Elleri bol bol yıkamak gerekmektedir, eğer o an yıkamak mümkün değilse el dezenfektanı kullanılabilir. Ancak el dezenfektanı kullanmak, el yıkamak kadar etkili değildir. Dışarıdayken insanlarla olan mesafe korunmalı, eller yüze sürülmemeli ve öksürürken/ hapşırırken ağız bir mendil ile kapatılmalıdır. Bu önlemler corona virüsü dışındaki diğer grip ve nezle virüslerinden korunmak için de alınmalıdır. 

Corona Virüsü için Hangi Doktora Gidilir

Corona virüsü, küresel çapta bir salgına neden olduğu için tüm dünya ülkeleri alarma geçti. Alınan önlemlerden biri de, virüsü taşıyan kişilerin karantinaya alınması oldu. Belirlenen hastaneler poliklinik hizmetlerine ara vererek, salgın karşısında hazırlıklı olmak adına yalnızca şüpheli hastaların kabulünü yapmaya başladı. Bu sayede sağlıklı kişilerin, virüsü taşıyan kişilerden uzak tutulması ve bulaşmanın önlenmesi hedeflenmektedir.

Corona virüsü belirtilerinden bir ya da birden fazlasını görüyorsanız, öncelikle kendinizi çevrenizde bulunan kişilerden izole etmeniz gerekir. Belirtiler güçlü değilse, Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan ve bakanlığın web sitesinden ulaşabileceğiniz Online Koronavirüs Kontrolü testini uygulayabilirsiniz. Yalnızca birkaç sorudan oluşan bu test, sağlık kuruluşlarının meşgul edilmemesi ve kişilerin evde kalma kuralını bozarak bulaşma riskini arttırmamaları için hazırlanmıştır. Test sonucu şüphelerinizi gidermiyorsa, nefes darlığı yaşıyorsanız ve ateşiniz yüksekse 112 Acil Çağrı Merkezini ve Alo 184 hattını arayarak yardım talep edebilirsiniz.

Corona virüsü şüphesi taşıyorsanız ve hastaneye kendi imkanlarınızla gidecekseniz, toplu taşıma araçları ya da taksi gibi hizmetlerden yararlanmamanız gerekir. Bu ulaşım yolları, virüsün sağlıklı kişilere de bulaşmasına neden olacaktır. Şahsi aracınız ile yalnız yolculuk edebilecek durumda değilseniz, ambulans hizmetlerinden yararlanmanız en doğru seçenek olacaktır. Bu sayede bulaşma riskini en az seviyede tutarak ve en kısa sürede, en uygun sağlık kuruluşunun Acil Servisinde muayene edilirsiniz. Corona virüsü görülmesi halinde Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı tarafından, semptomlara yönelik detaylı muayene yapılacaktır. 


Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

Koronavirüs hastalığı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

SARS ile COVID-19 Aynı Şey Mi?

SARS ve Covid-19’a sebep olan virüsler genetik açıdan ilişkili olsalar da farklı hastalıkların oluşmasına yol açmışlardır. Bu yüzden aynıdır diyemeyiz. SARS yani Şiddetli Akut Solunum Sendromu, Covid-19’a oranla daha ölümcül ve bulaşıcılık oranı daha azdı. 

Dr. Alp Berk Atabek

Coronavirüs Bulaştığı Yüzeyde Ne Kadar Zaman Canlı Kalabilir?

Yeni tip Coronavirüs’ün bir yüzeyde ne kadar zaman canlı kalabildiği kesinlik kazanmamıştır. Fakat yapılan araştırmalarla, diğer coronavirüsler ile benzer olduğunu ve birkaç saatten birkaç güne kadar canlı kalabildiği sonucuna varılmıştır. Yine de bu durum yüzeyin tipine, ortamı sıcaklığına ve nem oranına göre değişiklik gösterebilmektedir. Eğer bir yüzeye bulaştığından şüphelenilirse, o bölge dezenfektan ile temizlenmelidir. Özellikle el hijyenine çok dikkat edilmelidir ve eller yüze değdirilmemelidir.

Dr. Alp Berk Atabek

Hayvanlardan İnsanlara Covid-19 Bulaşır Mı?

Covid-19’a sebep olan coronavirus ailesi hayvanlarda yaygındır. Bazı durumlarda kişiler hayvanlardan bu virüsleri alıp başkalarına da bulaştırabilmektedir. Örnek olarak SARS’ın misk kedilerinden bulaştığı bilinmektedir. Ancak Covid-19 hastalığı için henüz kesinleşen bir sonuç bulunmamaktadır. Yine de çiğ ya da az pişmiş hayvansal gıdalardan uzak durmak gerekmektedir.

Dr. Alp Berk Atabek

Evcil Hayvanlardan Covid-19 Bulaşır Mı?

Şimdiye kadar bir evcil hayvandan covid-19 bulaştığı görülmedi. Covid-19 damlacık yoluyla bulaşan bir hastalıktır. Enfekte kişinin öksürmesi, konuşması, hapşırması gibi durumlarda havaya yayılan damlacıklarla bulaşma gerçekleşir. Bu konularla alakalı araştırmalar sürekli devam ettiği için yeni gelişmeleri takip etmekte fayda vardır.

Dr. Alp Berk Atabek

Covid-19 Bulunan Bir Bölgeden Paket Alınması Güvenli Olur Mu?

Covid-19 taşıyan birinin, aşyalara virüs bulaştırma riski düşüktür. Ayrıca yeni tip coronavirüs’ün taşınma sırasında farklı koşul ve sıcaklıklara maruz kalmasından dolayı canlı kalma ihtimali de oldukça azdır. Sağlık bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, paket teslimatlarının alınmasında herhangi bir sakınca olmadığı belirtilmiştir. Ancak paket açıldıktan sonra eller dezenfekte edilmelidir.

Dr. Alp Berk Atabek

Enfekte Kişilerle Temas Edilirse Ne Yapılması Gerekir?

Covid-19 teşhisi konulmuş ya da Covid-19 şüphesi taşıyan biriyle temasta bulunan kişiler, temas ettikten sonraki ilk 14 gün kendilerini tecrit etmeliler. Bu süreçte düzenli ateş takibi yapılmalı. Nefes darlığı, öksürük, boğazda ağrı, baş ve vücut ağrısı, bulantı-kusma, diyare (ishal) ve burunda akıntı gibi belirtilerin olup olmadığına bakılır. Eğer bu belirtilerden bir ya da birkaçı varsa durum telefon yoluyla sağlık çalışanlarına iletilmelidir. Eğer bu mümkün değilse de maske takarak en yakın hastaneye başvurulmalıdır. Hastalık şüphesiyle başvuran kişiyle ilgilenen sağlık personellerinin ve son zamanlarda görüştüğü kişilerin isimleri kaydedilmelidir. Hasta iyileşene kadar alınan önlemler uygulanmaya devam eder.

Dr. Alp Berk Atabek

Rutin Hayatta Ev, Araba Temizliği Nasıl Yapılmalı, Nelere Dikkat Edilmelidir?

  1. Yüzey temizliğinde su ve deterjanla standart temizlik yapılması yeterlidir. Özellikle eller ile sık dokunulan yüzeyler kapı kolları, bataryalar, trabzanlar, tuvalet ve lavabo temizliğine dikkat edilmelidir. Bu virüse özel olarak etkili olduğu öne sürülen bir takım ürünlerin temizlikte kullanılmasının fazladan koruma sağladığına dair bilimsel kanıt yoktur.
  2. Çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık ve en az 20 saniye yıkanmalıdır.
  3. Odalar sık sık havalandırılmalıdır.
  4. Araç kullanımı sırasında ise temiz hava ile aracın yolculuk sırasında havalandırılması sağlanmalıdır. Araç havalandırmasında, havanın dışarıdan alınan hava ile ısıtılması ve soğutulması tercih edilmelidir. Havanın araç içi dönüşümü kullanılmamalıdır.
  5. Araç içerisindeki yüzeyler de deterjanlı su ile ve sık aralıklarla temizlenmelidir.
Dr. Alp Berk Atabek

COVID-19’u Önlemek/ İyileştirmek İçin Antibiyotik Kullanılır Mı?

Antibiyotikler, bakteriler için etkilidir. Ancak Covid-19, virüs kaynaklı bir hastalıktır. Bu yüzden antibiyotik kullanmak bir işe yaramaz. Antibiyotikler sadece doktor önerdiği zaman kullanılmalıdır. Eğer gereksiz yere kullanılırsa ya da tedavi yarım bırakılırsa, bakterilerde antibiyotik direnci gelişir ve vücut enfeksiyonlara karşı savunmasız hale gelir. Covid-19 tedavisinde, semptomları gidermeye yönelik ilaç tedavileri uygulanır.

Dr. Alp Berk Atabek

Kişisel Koruma Sağlamak İçin Maske Kullanmalı Mıyım?

Eğer öksürük gibi belirtiler taşınıyorsa ya da enfekte birinin bakımı üstleniliyorsa maske kullanılmalıdır. Kullan- at özellikte olan yüz maskeleri sadece bir kere kullanılabilmektedir. Bu yüzden hasta olmayan ya da hasta birine bakmayan kişilerin maske kullanması, gerçekten ihtiyacı olan kişilerin maske bulamamasına sebep olmaktadır. Maske kullanan kişilerin ise maskeyi doğru şekilde takması, muhafaza etmesi ve imha etmesi gerekmektedir. Yanlış uygulamalar maskenin koruyucu özellik sağlamamasına sebep olabilir ve virüsün yayılmasına yol açabilir.

Dr. Alp Berk Atabek

Maskeyi Nasıl Takmalı, Kullanmalı, Çıkarmalı ve İmha Etmeliyim?

Maskeleri sadece sağlık personelleri, öksürük ve hapşırma belirtileri gösteren kişiler ve enfekte olan kişilerle yakın temasta bulunan kişiler takmalıdır.

  1. Maske ele alınmadan önce eller alkol içeren bir dezenfektanla ya da su ve sabunla iyice temizlenmelidir.
  2. Maskede delik ya da başka bir üretim hatası olup olmadığı kontrol edilmelidir.
  3. Maskenin doğru tarafı tespit edilmelidir (metal kısım üst tarafta olmalıdır).
  4. Maskenin doğru yüzü tespit edilmelidir (renkli kısım dışarı bakmalıdır).
  5. Maske yüze yerleştirilir ve metal kısım burnun şekline göre sıkıştırılır.
  6. Maskenin alt kısmı hafifçe aşağı doğru çekilir ve ağız ile çenenin tamamen kaplanması sağlanır.
  7. Maskeyi çıkarırken ön yüzüne temas edilmemelidir. Kulak arkasında bulunan lastikler tutularak çıkarılmalıdır. Kullanılmış maske yüze ve kıyafetlere temas etmemelidir.
  8. Maske çıkarıldıktan sonra ağzı kapatılabilen bir kutunun içerisine konulup öyle atılmalıdır.
  9. Tüm işlemler bittikten sonra eller tekrar alkol içeren bir dezenfektanla ya da su ve sabunla temizlenmelidir. Eğer elde gözle görülen bir kirlenme varsa dezenfektan etkili olmaz, su ve sabun ile yıkanmalıdır.
  10. N95 gibi özel maskelerin haricindeki maskeler tek kullanımlıktır. Bu yüzden tekrar tekrar kullanılmamalıdır.
Dr. Alp Berk Atabek