Kuru öksürük, balgam üretiminin eşlik etmediği tahriş edici bir öksürük türüdür. Genellikle boğazda gıcık hissiyle başlar ve gece artış göstererek yaşam kalitesini düşürür. Akut (2-3 hafta) veya kronik (8 haftadan uzun) formlarda görülebilir.
Kuru Öksürük Nedenleri
- Solunum Yolu Enfeksiyonları: Grip, COVID-19 sonrası gelişen geçici öksürük
- Alerjik Reaksiyonlar: Polen, toz akarları veya küf mantarına bağlı
- Reflü: Mide asidinin solunum yollarına kaçması (Laringofaringeal reflü)
- İlaç Yan Etkileri: ACE inhibitörü tansiyon ilaçları
- Çevresel Tahriş Ediciler: Sigara dumanı, kimyasal buharlar
- Astım: Özellikle "öksürük varyantlı astım" tipi
Eşlik Eden Belirtiler
- Boğazda yanma veya kaşıntı hissi
- Geceleri artan öksürük nöbetleri
- Öksürüğe bağlı kas ağrıları
- Ses kısıklığı ve yutkunma güçlüğü
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Akciğer sesleri ve boğaz kontrolü
- Spirometri: Solunum fonksiyon testleri
- Endoskopi: Reflü şüphesinde laringoskopi
- Görüntüleme: Kronik vakalarda akciğer grafisi veya BT
- Alerji Testleri: Deri prick testi veya IgE ölçümü
Tedavi Yaklaşımları
-
İlaç Tedavileri:
- Antihistaminikler (Alerjik kökenli vakalarda)
- Reflü tedavisi için proton pompa inhibitörleri
- Astımda inhaler kortikosteroidler
- Öksürük refleksini baskılayan demulzan şuruplar
-
Ev Tedavileri:
- Ilık tuzlu suyla gargara
- Bal-limon karışımı veya zencefil çayı
- Buhar soluma (Nane veya okaliptüs yağı eklenerek)
- Yatak başını 30 derece yükseltmek (Reflüyü azaltmak için)
Korunma Stratejileri
- Sigara dumanından ve kirli havadan kaçınma
- Yastık kılıflarını haftada 2 kez değiştirme
- Bol su tüketerek boğaz nemlendirme
- Reflüyü tetikleyen baharatlı/yağlı yiyeceklerden uzak durma
- Klima filtrelerini düzenli temizleme
Acil Doktora Başvurma Kriterleri
- 3 haftadan uzun süren öksürük
- Öksürükle birlikte kan gelmesi
- Nefes darlığı veya göğüs ağrısı eşlik etmesi
- 39°C’yi aşan yüksek ateş
- Gece terlemesi ve açıklanamayan kilo kaybı
Kronik öksürük vakalarında göğüs hastalıkları uzmanı veya alerji doktoru ile çalışmak önem taşır. Altta yatan neden tedavi edilmedikçe semptomlar tekrarlayabilir.
