Gastroenteroloji Cerrahisi Nedir?

Gastroenteroloji cerrahisi bölümü, sindirim sisteminde meydana gelen hastalıkları cerrahi yöntemler kullanarak tedavi eden tıp branşıdır. Kısaca gastro cerrahi de denilmektedir. 

Sindirim sistemi hastalıklarının teşhisi, cerrahi tedavisi ve ameliyat sonrası dönemde hasta takibi gastroenteroloji cerrahisi uzmanı tarafından yapılır. 

Özofagus (yemek borusu), ince bağırsak, karın zarı, duodenum (onikiparmak bağırsağı), anüs, safra kesesi, pankreas, safra yolu, kalın bağırsak ve karaciğer sindirim sistemi organlarındandır. 

Bu organlarda oluşan tıkanıklık, yırtılma, yara vb. durumlarda medikal tedavi işe yaramayabilir. Böyle bir durumda ameliyat yapılarak hastalıklı organ onarılır ya da çıkarılır. Bu sayede iyileşme sağlanır ve hastanın genel sağlık durumu kontrol altına alınır. 

Gastroenteroloji Cerrahı Nedir? Görevleri Nelerdir?

Gastroenteroloji cerrahisi uzmanı olabilmek için öncelikle 6 yıllık tıp fakültesi eğitimi tamamlanır. Sonrasında TUS’a (Tıpta Uzmanlık Sınavı) girilir ve yeterli puan alınırsa 5 yıllık genel cerrahi eğitimi başlar.

Genel cerrahi eğitimi tamamlandıktan sonra gastroenteroloji cerrahisi (sindirim sistemi cerrahisi) alanında 3 yıllık eğitim alınır ve gastroenteroloji cerrahisi uzmanı ünvanı kazanılır. 

Gastroenteroloji cerrahları özel hastanelerde ya da devlet hastanelerinde çalışabilirler. Eğer isterlerse akademik kariyer seçerek üniversitelerde öğretim görevlisi de olabilirler. 

Gastroenteroloji cerrahlarının görevleri ise şu şekildedir:

• Muayenehaneye gelen hastanın hastalık geçmişini ve şikayetlerini dinlemek,
• Hastanın şikayetlerine bağlı olarak gerekli tetkikleri istemek ve tanı koymak,
• Hastalığın kaynağını bulmak ve buna bağlı olarak tedavi planlamak,
• Hastayı ve yakınlarını ameliyat ve riskler hakkında detaylı bir şekilde bilgilendirip onların sorularını cevaplamak,
• Ameliyathane ekibi ve hasta servisi ile koordine bir şekilde çalışmak,
• Hastanın ameliyat sonrası dönemdeki tedavisini planlamak ve takibini yapmaktır.

Gastroenteroloji cerrahisi uzmanlarının zaman zaman başka bölümler ile işbirliği yaparak çalışması gerekebilir. En sık işbirliği yapılan bölümler arasında genel cerrahi gelmektedir. 

Sindirim sistemi organları her ne kadar genel cerrahinin de alanına girse de bir gastroenteroloji cerrahisi uzmanı daha spesifik bilgilere sahip olduğu için ihtiyaç halinde ameliyatlarda genel cerrahi uzmanlarına yardımcı olmaktadır.

Gastroenteroloji Cerrahisi Neye Bakar?

Gastroenteroloji cerrahisi bölümünün ilgilendiği organlar; safra kesesi, karaciğer, kalın bağırsak, duodenum (onikiparmak bağırsağı), safra yolları, yemek borusu, anüs, ince bağırsak ve pankreastır. Bu organlarda meydana gelen hastalıklar direkt olarak gastroenteroloji bölümünü ilgilendirmektedir. 

Sindirim sisteminde meydana gelen bazı hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:

• Midede Oluşan Hastalıklar: Midede oluşan kötü huylu tümörler (mide kanseri), mide kanaması, iyi huylu bazı tümörler, mide ya da bağırsakta bulunan polipler, midede bulunan ve sindirilemeyen yabancı cisimlerin teşhis ve tedavisini kapsar.
  
• Gastrointestinal Kanalda Oluşan Hastalıklar: Özofagus (yemek borusu) kanseri, yemek borusu kanaması, çamaşır suyu gibi aşındırıcı sıvıların içilmesi sonucunda yemek borusunda oluşan ağır yaralar, yabancı cisim yutulması sonucunda oluşan tam tıkanmalar, özofagus polipleri, yemek borusu duvarının dışa doğru çıkıntı yapıp oluşturduğu keselerin (yemek borusu divertikülü) teşhis ve tedavisi gastroenteroloji cerrahisi bölümünde yapılmaktadır.
  
• Kalın Bağırsakta (Kolonda) Oluşan Hastalıklar: Kalın bağırsakta oluşan yoğun kanama ve delinmeler, yabancı cisimlerin sebep olduğu tıkanıklıklar, kolon kanseri, crohn hastalığı (medikal tedavi ile iyileşme sağlanamadığı durumlarda), ülseratif kolit, kansere dönüşme riski bulunan dokular (polip vb.) cerrahi tedavi gerektirmektedir. Bu hastalıkların teşhis ve tedavileri gastroenteroloji cerrahisi uzmanı tarafından yapılmaktadır.
  
• İnce Bağırsakta ve Onikiparmak Bağırsağında Oluşan Hastalıklar: Duodenum adı ile de bilinen onikiparma bağırsağı, ince bağırsağın ilk bölümüne verilen addır. Duodenum ülserleri en sık görülen ülser çeşitlerinden biridir. Midenin bitip ince bağırsağın başladığı noktada meydana gelen bu yaralar bazen tıkanıklığa, bağırsak delinmesine ya da yoğun kanamalara sebep olabilir. Böyle durumlarda medikal tedavi yetersiz kalır ve cerrahi müdahale gerekir. Ayrıca ince bağırsakta oluşan kanserler için de cerrahi tedavi yöntemi kullanılabilir.
  
• Pankreasta Oluşan Hastalıklar: Pankreas kisti, pankreas kanseri, kronik ve akut pankreatit (Safra taşlarının safra kanalına düşerek pankreas kanalını kalıcı ya da geçici olarak tıkaması durumu) gibi hastalıkların teşhis ve tedavilerini kapsar.
  
• Anal Bölgede (Makatta) Oluşan Hastalıklar: Makat çatlağı (anal fissür), makat ağzında oluşan apseler (anal fistül), hemoroid (basur) ve rektum kanserinin teşhis ve cerrahi tedavisi gastroenteroloji cerrahisi uzmanı tarafından yapılmaktadır.
  
• Safra Yolunda Oluşan Hastalıklar: Safra kesesinde ya da safra yolunda bulunan taşlar ve safra kanalında oluşan kanserler cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir. Bu hastalıkların teşhis ve tedavileri gastroenteroloji cerrahisi bölümünde yapılır.
  
• Karaciğerde Oluşan Hastalıklar: Siroz, hepatit C ve hepatit D hastalıkları, karaciğer yetmezliği, karaciğerde oluşan tümörler ve karaciğer yağlanması gibi hastalıkların teşhis ve tedavileri gastroenteroloji cerrahisi uzmanları tarafından yapılmaktadır.
  

Gastroenteroloji cerrahisi bölümü tarafından ilgilenilen sağlık sorunlarının tedavisi kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir. 

Hastanın ameliyata uygunluğu, kronik hastalıklarının olup olmadığı, yaşı, kilosu, genel sağlık durumu ve teşhis edilen hastalığın hangi evrede olduğu gibi etmenlere bağlı olarak en uygun ameliyat yöntemi belirlenir. 

Gastroenteroloji Cerrahisi Bölümü Hangi Ameliyatları Uygular?

Gastroenteroloji cerrahisi bölümü sindirim sisteminde meydana gelen hastalıklarla ilgilenmektedir. Hastalıkların cerrahi tedavisi için birden fazla ameliyat tekniği vardır. 

Bu ameliyat teknikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Açık Ameliyat Yöntemi: Halk arasında açık ameliyat olarak bilinen bu yöntemin bilimsel adı operatif laparotomidir. Ameliyat ile tedavi edilecek organa göre yapılacak olan kesinin boyutu belirlenir. Bu kesi çoğunlukla 15 ile 30 cm arasında değişir. Açık ameliyat yöntemi gastroenteroloji cerrahisinde çok sık tercih edilen bir yöntem değildir. Bunun sebebi operatif laparotominin dezavantajlarıdır. Büyük kesilerin iyileşmeleri daha yavaş ve ağrılı olur. İyileştikten sonra kalan yara izi de kapalı yöntem ile yapılan ameliyata kıyasla daha büyük olur. Gastroenteroloji cerrahisi uzmanı hastayı değerlendirir ve ameliyat için hangi yöntemi kullanacağına karar verir. Kanser ameliyatı gibi ameliyatlarda açık yöntem tercih edilirken mide küçültme ameliyatı gibi ameliyatlarda çoğunlukla kapalı yöntem tercih edilir.
  
• Kapalı Ameliyat Yöntemi: Halk arasında kapalı ameliyat olarak bilinen bu yöntemin bilimsel adı laparoskopik cerrahidir. Ameliyat sırasında yapılacak işlemler açık ameliyattaki ile aynıdır. Sadece kullanılan aletler değişiklik gösterir. Ameliyat için 1 cm’i geçmeyen 3 ya da 5 kesi atılır. Her bir kesiye farklı bir alet yerleştirilir. Bu aletler kamera, makas, koter kalemi vb.’dir. Ameliyat tamamlandıktan sonra iyileşme süresi kısadır ve hasta çok fazla ağrı hissetmez. Dikişler iyileştikten sonra oldukça küçük izler kalır. Kapalı ameliyat yönteminin en sık uygulandığı ameliyatlar arasında safra kesesinin alınması, tüp mide ameliyatı vb. vardır.
  

Gastroenteroloji cerrahisi bölümünde operatif laparotomi (açık ameliyat yöntemi) ve laparoskopik cerrahi (kapalı ameliyat yöntemi) yöntemleri kullanılmaktadır. 

Hangi yöntemin kullanılacağı hastaların genel değerlendirme sonucuna, hangi hastalığın tedavi edileceğine, o hastalığı ne kadar ilerlediğine ve ameliyatın yapılacağı bölgeye göre değişiklik gösterir. Gastroenteroloji cerrahisi uzmanları tüm bu kriterleri değerlendirerek ameliyat yöntemini seçerler.