Bağırsak Kanaması Nedir?

Bağırsak kanaması, gastrointestinal sistem yani sindirim sistemi kanamaları içinde incelenen bir durumdur. Bağırsaklar, alt sindirim sistemine ait organlardır. Bu yüzden bağırsak kanamalarına alt gastrointestinal sistem kanamaları adı da verilmektedir. 

Normalde insan vücudunda ince bağırsak ve kalın bağırsak olmak üzere 2 ana bağırsak bulunur. İnce bağırsak kendi arasında duodenum, jejenum ve ileum olarak üçe ayrılır. Kalın bağırsak ise çıkan, tranvers, inen, sigmoid kolon, rektum ve anal bölge gibi bölgelere ayrılır. Bağırsak kanamaları hastalıklara bağlı olarak bu bölümlerden herhangi birinde gerçekleşebilir. 

Kalın bağırsak kanamaları daha sık görülmektedir. İnce bağırsak kanamaları ise oldukça nadirdir. Bağırsak kanamaları kendini daha çok rektal kanama şeklinde gösterir. Ancak kanamayla birlikte, var olan hastalığa bağlı olarak karın ağrısı, bulantı, kabızlık, ishal, ağrılı dışkılama gibi belirtiler de görülebilir.

Bağırsak kanamalarının teşhisi bir gastroenterolog tarafından koyulur. Kanamanın nedenini belirlemek tedavinin en önemli basamağını oluşturur. Bu yüzden nedeni belirlemek için kişinin var olan semptomları, semptomların süresini ve ek durumları hekimle paylaşması önem arz eder.

Bağırsak Kanaması Belirtileri Nelerdir?

Bağırsak kanamasının en büyük belirtisi anal bölgeden dışarı gelen, rektal kanamalardır. Bu kanama kendiliğinden veya dışkıyla birlikte olabilir. Ayrıca bazı durumlarda kanama olmasına rağmen gözle görülmez. Bu durumda özel testlerle gaytada gizli kan tayini denen bir yönteme başvurulur ve kanama olduğu saptanır. 

Alt gastrointestinal sistem kanamalarında yani bağırsak kanamalarında, mide gibi üst sindirim sistemindeki kanamalardan farklı olarak gelen kan açık, parlak kırmızı renklidir. Bu açık renk kanın midedeki asitlerle temas etmediği yani sindirilmediğini gösterir. Bu açık renkli kanamalara hematokezya adı verilir. Bağırsak kanamaları hemoroid, anal çatlak gibi birçok hastalık nedeniyle oluşabilir. 

Bağırsak kanamalarının çoğu kolon, rektum veya anüs kaynaklıdır. Rektal kanama sırasında kanın rengi genellikle kanamanın sindirim sistemindeki yerine bağlıdır. Genellikle, kanama bölgesi bağırsağın dışarıya açıldığı kısmı olan anüse ne kadar yakın olursa, kan daha parlak kırmızı görünür. Bu nedenle, anüs, rektum ve sigmoid kolondan kaynaklanan kanamalar parlak kırmızı olma eğilimindeyken, transvers kolon ve çıkan kolondan kaynaklanan kanamalar koyu kırmızı veya bordo renkli olma eğilimindedir. 

Nadir durumlarda üst sindirim sistemi kanamalarında, kanamanın aşırı olduğu durumlarda kan normalde siyah, katran gibi gelmesi gerekirken tıpkı bağırsak kanamasını taklit ederek açık, parlak kırmızı renkli kanamalar oluşabilir. Bu durum kanın, midede sindirilmeye vakit bulamayacak kadar fazla olduğunu gösterir ve acil müdahale gerektirebilir. 

Bağırsak kanamalarının nedenine ve şiddetine bağlı olarak kanama dışı belirtiler de görülebilir. Şiddetli kanamalarda, vücuttaki kan kaybı fazla olacağı için aşağıdaki belirtiler görülebilir:

• Baş dönmesi
• Halsizlik
• Güçsüzlük
• Göz kararması
• Tansiyon düşüklüğü
• Oturur veya yatar pozisyondan ayağa kalkıldığında ani gelişen baş dönmesi ve göz kararması
• Baygınlık

Bağırsak kanamaları kısa süreli (akut) veya uzun süreli (kronik) olabilir. Akut bağırsak kanamalarında belirtiler kanamayla birlikte aniden başlar ve kişi bu durumu fark eder. Ancak kronik kanamalarda uzun süreli bir kanama söz konusudur ve belirtiler yavaş yavaş gelişir. Bu duruma bazen gizli bağırsak kanaması adı da verilir. Bu tür kanamalar genelde anemi yani kansızlık nedeni araştırılırken yapılan kolonoskopilerde tespit edilir. Kronik gelişen kanamalarda görülebilecek semptomlar şunlardır:

• Gittikçe artan nefes darlığı
• Yorgunluk
• Karın ağrısı
• Göğüs ağrısı
• Kansızlık

Bağırsak Kanaması Nedenleri Nelerdir?

Bağırsak kanamasının birçok nedeni bulunmaktadır. Bu nedenler basit nedenler olabileceği gibi karmaşık ve tedavisi güç de olabilmektedir. Bağırsak kanamasının en sık görülen nedenleri hemoroid, makat çatlağı (anal fissür), divertikül, anjiyodisplazi ve kolorektal kanserlerdir. 

1) Hemoroid (Basur)

Hemoroid yani basur, bağırsak kanamasına en sık neden olan durumlardan biridir. Hemoroidler aslında kalın bağırsağın son kısmı olan rektum ve anüsteki damarlardır. Bu damar yumaklarının genişlemesi sonrasında, durum rahatsız edici bir hal alır ve hastalık haline gelir. Hemoroid hastalığında anal bölgede ağrı görülse de kanamalar genelde ağrısız şekilde olur. Ayrıca anal bölgede kaşıntı ve akıntı hissedilebilir. Hemoroidlerin iltihaplanmasıyla birlikte ağrının derecesi artabilir ve başka semptomlar duruma eşlik edebilir. Hemoroid nedenleri arasında fiber içeren besinlerin az tüketilmesi sonucu görülen kabızlık, obezite, gebelik, tuvalette uzun süre kalma ve ıkınma sayılabilir.

2) Anal fissür

Anal fissür olarak da bilinen makat çatlağı, bağırsak kanamalarının sık görülen nedenlerinden biridir. Anal fissür, anüste (dışkının vücuttan çıktığı açıklık) görülen yırtılmalara verilen isimdir. Çatlaklar anüs ve anüsün biraz daha üstü olan anal kanalda ortak görülen bir durumudur ve bağırsak kanamalarının ortalama % 6 ila % 15'inden sorumludur. Gençleri, yaşlıları, erkekleri ve kadınları eşit derecede etkiler. Çatlaklar genellikle kanama dışında, kabızlık durumlarında oldukça şiddetli ağrılara neden olur. Anal fissür ayrıca bebeklik döneminde rektal kanamaların en yaygın nedenidir. Makat çatlaklarının en sık nedeni kabızlık gibi durumlar nedeniyle anal bölgede oluşan travmalardır.

3) Divertikül

Divertiküller, bağırsak kanamalarının nedenlerinden biridir. Divertikül bağırsak duvarından dışarı doğru oluşan küçük ceplerdir. Bağırsak divertikülleri 60 yaş civarında çoğu kişide bulunan bir durumdur. Ancak bu durum belli bir süre herhangi bir problem yaratmayabilir. Divertiküller iltihap kaptığında yani divertikülit tablosu geliştiğinde ateş, karın ağrısı gibi semptomlar görülmeye başlar. Divertikül oluşumunun nedeni tam olarak saptanmamış olsa da en sık suçlanan durum bağırsak duvarlarının zayıflığıdır. En sık olarak sigmoid kolonda görülürler. Divertiküllere bağlı kanamaların çoğu bir tedavi almadan da kendini sınırlar. Divertiküllerin ana tedavisi cerrahidir. 

4) Anjiyodisplazi

Anjiyodisplazi diğer bir bağırsak kanaması nedenidir. Anjiyodisplazi, kolon veya ince bağırsaktaki damarların anormal olarak gelişmesidir. Anjiyodisplazi bağırsağın her bölgesinde gelişebilmesine rağmen, en sık olarak sağ kolonda görülür. Görülme sıklığı yaş ilerledikçe artar. Anjiyodisplazi sonucu görülen kanamaların çoğu ağrısızdır ve kendi kendine durur. Kronik yani uzun süreli kanamalar sonucunda kansızlık, demir eksikliği gibi durumlar görülebilir.

5) Kolorektal polipler ve kanserler

Kolorektal bölgede polipler ve bunların zemininde gelişen kanserler bağırsak kanamasının nedenlerinden biridir. Kolonda bulunan polipler aslında iyi huylu tümörlerdir. Ancak kolon kanserlerinin büyük bir kısmı bu poliplerin değişmesiyle oluşur. Bu yüzden polipler önemli bir durum yaratabilmektedir. Poliplerden oluşan kanamalar genelde düşük miktarlardadır ve genelde aralıklı olarak oluşur. Bazı durumlarda polip kanamaları gizli bir şekilde olur ve kendini belli etmez. Bu durumda hekimin şüphelenmesi durumunda yapılan testlerle gizli kan görülebilir.

6) Kolit

Kolit yani kalın bağırsak iltihabı da bağırsak kanamasına neden olabilir. Kolite neden olan durumlar bakteriler, virüsler, radyasyon, iskemi yani kalın bağırsağın kanlanmasının bozulması, inflamatuar bağırsak hastalıkları olarak sayılabilir. Kolit enfeksiyoz bir durumdan kaynaklandığında kendini ateş, karın ağrısı gibi bulgularla belli edebilir. Ayrıca diğer nedenlerde ishal, kabızlık, ağrılı dışkılama gibi belirtiler de görülebilir. 

7) Crohn hastalığı ve ülseratif kolit

Crohn hastalığı ve ülseratif kolit, inflamatuar bağırsak hastalıkları adı altına incelenen iki hastalıktır ve bağırsak kanamasına neden olabilir. Bu hastalıklarda vücutta herhangi bir sebepten dolayı başlayan iltihabi yanıt bağırsaklara zarar verir. Ülseratif kolit kendini daha çok kanlı, yapışkan, mukuslu ishal ile gösterir. Ayrıca genelde dışkılama sırasında rektal ağrı söz konusudur. Crohn hastalığında ise baskın semptom karın ağrısı olmakla birlikte, bağırsak kanaması da görülebilir. 

Bağırsak Kanamasında Hangi Bölüm ve Doktora, Ne Zaman Gidilmelidir? 

Bağırsak kanaması için gidilmesi gereken bölüm gastroenterolojidir. Ancak ani gelişen aşırı kanamalarda acillere başvurulmalıdır. Bağırsak kanaması hiçbir zaman normal bir durum değildir. Bu yüzden altta yatan nedenin teşhis edilmesi için kısa süre içinde hekime başvurulmalıdır. Aşırı kanamalarda, baş dönmesi, tansiyon düşmesi, bayılma gibi durumlarda ise acilen hastaneye gidilmelidir. Çünkü bu tür kanamalar hayatı tehdit edip ölüme sebep olabilir ve acil müdahale gerektirir.