Anal fissür, anüs bölgesinde oluşan küçük bir yırtık veya çatlaktır. Genellikle sert dışkılama veya kronik kabızlık sonucu gelişen bu durum, şiddetli ağrı ve kanamaya yol açabilir. Her yaş grubunda görülebilmesine rağmen, en sık genç ve orta yaşlı erişkinlerde ortaya çıkar.
Anal Fissür Nedenleri
- Sert Dışkı: Kronik kabızlık ve ıkınma, anüs mukozasında zedelenme yaratır.
- İshal: Uzun süreli ishal, anal kanalın tahriş olmasına neden olur.
- Doğum Travması: Vaginal doğum sırasında aşırı zorlanma.
- Enflamatuar Bağırsak Hastalıkları: Crohn veya ülseratif kolit gibi durumlar.
- Anal İlişki: Travmatik etkenlerle doku bütünlüğünün bozulması.
Belirtileri Nasıl Tanınır?
- Dışkılama sırasında keskin bıçak saplanır tarzda ağrı
- Tuvalet kağıdında veya dışkı üzerinde parlak kırmızı kan
- Anüste yanma hissi ve kaşıntı
- Dışkılama korkusu nedeniyle kabızlığın kötüleşmesi
- Makat bölgesinde gözle görülebilen derin çatlak
Teşhis Yöntemleri
Hekimler genellikle fizik muayene ile tanı koyar. Anüsün dış kısmında yer alan çatlak çoğunlukla çıplak gözle tespit edilebilir. Kronik vakalarda rektal tuşe veya anoskopi gerekebilir. Ayırıcı tanı için hemoroid, fistül veya kanser şüphesi varsa kolonoskopi önerilir.
Tedavi Seçenekleri
-
Konservatif Tedavi:
- Yüksek lifli diyet (günde 25-30 gr lif)
- Bol su tüketimi (günde 2-3 litre)
- Sıcak su oturma banyoları (günde 3 kez 15 dakika)
- Topikal nitrogliserin veya diltiazem merhemler
-
İlaç Tedavisi:
- Doku iyileşmesini hızlandıran %0.2-0.4 nitroglycerin pomat
- Kas gevşetici etkili nifedipin kremler
- Botulinum toksini enjeksiyonları
-
Cerrahi Müdahale:
- Lateral Sfinkterotomi: İç sfinkter kasının kısmen kesilmesi
- Fissürektomi: Kronik çatlağın cerrahi olarak çıkarılması
- Lazer Tedavisi: Doku iyileşmesini uyaran non-invaziv yöntem
İyileşme Süreci
Akut fissürler 4-6 haftada konservatif tedaviyle iyileşir. Kronik vakalarda cerrahi sonrası tam iyileşme 2-6 hafta sürer. Ameliyat sonrası %90’ın üzerinde başarı oranı vardır.
Korunma Stratejileri
- Lif açısından zengin beslenme (meyve, sebze, tam tahıl)
- Düzenli egzersizle bağırsak hareketlerini destekleme
- Tuvalette uzun süre oturmaktan kaçınma
- Kabızlığı önlemek için düzenli probiyotik kullanımı
Hangi Durumlarda Acil Doktora Başvurulmalı?
- Şiddetli rektal kanama
- 48 saatten uzun süren şiddetli ağrı
- Ateş ve titreme eşlik eden enfeksiyon belirtileri
- Dışkı tutamama gibi sfinkter problemleri
Komplikasyon Riskleri
Tedavi edilmeyen kronik fissürlerde:
- Kronik ağrı sendromu
- Perianal fistül gelişimi
- Enfeksiyon ve apse oluşumu
- Anal stenoz (darlık)
Bu süreçte genel cerrahi uzmanı takibi önem taşır. Çoğu hasta yaşam tarzı değişiklikleri ve uygun tedaviyle tamamen iyileşir.
