Karaciğerde kitle, radyolojik görüntüleme sırasında tespit edilen anormal doku büyümelerini ifade eder. Bu kitleler iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) olabilir. Karaciğerin vücuttaki detoksifikasyon ve metabolik işlevleri nedeniyle kitle oluşumları erken teşhis ve doğru yönetim gerektirir.
Karaciğer Kitlelerinin Türleri
Karaciğerde görülen kitleler üç ana grupta sınıflandırılır:
- İyi Huylu Kitleler:
- Hemanjiom: En sık görülen benign kitledir. Genellikle belirti vermez ve takip gerektirir.
- Fokal Nodüler Hiperplazi (FNH): Cerrahi müdahale gerektirmeyen, hormonlarla ilişkili kitlelerdir.
- Adenom: Doğum kontrol hapı kullananlarda görülebilir, nadiren malignleşme riski taşır.
- Kötü Huylu Kitleler:
- Hepatosellüler Karsinom (HCC): Kronik karaciğer hastalığı olanlarda sıktır.
- Kolanjiosarkom: Safra kanallarını tutan agresif tümörlerdir.
- Metastatik Tümörler: Başka organlardan yayılan kanserlerin karaciğerde oluşturduğu kitleler.
- Kistik Lezyonlar:
- Basit kistler veya parazitik kistler (kist hidatik) şeklinde görülebilir.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Kitleler genellikle büyüyene kadar belirti vermez. İlerlemiş vakalarda:
- Sağ üst karın ağrısı
- Sebepsiz kilo kaybı ve iştahsızlık
- Sarılık (ciltte ve gözlerde sararma)
- Karında şişlik ve ele gelen kitle
Tanıda ultrason, BT, MRI gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. AFP (Alfa-fetoprotein) gibi tümör belirteçleri ve biyopsi kesin tanı için kritiktir.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi kitlenin türüne, boyutuna ve hastanın genel sağlığına göre planlanır:
- Cerrahi: Rezeke edilebilir tümörlerde lobektomi veya segmentektomi.
- Radyofrekans Ablasyon (RFA): Küçük tümörlerde ısıyla hücre ölümü sağlayan yöntem.
- Kemoembolizasyon: Tümörü besleyen damarlara kemoterapi verilmesi.
- Hedefe Yönelik Tedaviler: Sorafenib gibi ilaçlarla tümör büyümesinin baskılanması.
- Karaciğer Nakli: Siroz eşlik eden HCC vakalarında altın standarttır.
Risk Faktörleri ve Korunma
- Kronik hepatit B/C enfeksiyonu
- Alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD)
- Aflatoksin içeren küflü gıdalar
- Obezite ve diyabet
Korunmada hepatit aşıları, alkol kısıtlaması ve düzenli taramalar önemlidir.
Takip ve Prognoz
Benign kitleler genellikle 6-12 aylık ultrason takipleriyle izlenir. Malign kitlelerde evreye göre değişen 5 yıllık sağkalım oranları:
- Erken evre HCC: %50-70
- Metastatik karaciğer kanseri: %5-10
Multidisipliner yaklaşım (gastroenteroloji, onkoloji, radyoloji) tedavi başarısını artırır.
