Tiroid kanseri, tiroid bezindeki hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Erken evrede teşhis edildiğinde tedavi başarısı oldukça yüksektir. Bu kapsamlı rehberde, tiroid kanserinin türlerinden tedavi seçeneklerine kadar tüm detayları bulabilirsiniz.
Tiroid Kanserinin Temel Türleri
Tiroid kanseri dört ana tipte sınıflandırılır. Papiller tiroid kanseri en yaygın türdür ve vakaların %80’ini oluşturur. Genellikle yavaş büyür ve lenf düğümlerine yayılabilir. Folliküler tiroid kanseri %10-15 sıklıkta görülür ve kan yoluyla yayılım gösterir. Medüller tiroid kanseri, tiroid bezindeki C hücrelerinden kaynaklanır ve genetik geçişli olabilir. Anaplastik tiroid kanseri ise nadir görülmesine rağmen en agresif tiptir.
Belirtiler ve Erken Uyarı İşaretleri
Tiroid kanseri genellikle sessiz ilerler ancak şu belirtiler görülebilir:
- Boynun ön kısmında elle hissedilen kitle
- Yutkunma veya nefes almada güçlük
- Ses kısıklığı veya seste kalıcı değişiklik
- Boyun lenf düğümlerinde şişlik
- Nedensiz kilo kaybı ve sürekli yorgunluk
Teşhis Yöntemleri
Tanı süreci fizik muayene ile başlar. Ultrasonografi, nodüllerin yapısını değerlendirmede ilk basamaktır. Şüpheli nodüllerden ince iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB) ile örnek alınır. Kan testlerinde kalsitonin ve CEA seviyeleri medüller kanser için önemli belirteçlerdir. İleri vakalarda PET-CT veya MR gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
Tedavi planı kanserin tipine, evresine ve hastanın genel durumuna göre belirlenir:
- Cerrahi: Total tiroidektomi (tiroid bezinin tamamen alınması) en yaygın yöntemdir. Lenf nodu metastazı durumunda boyun diseksiyonu uygulanır.
- Radyoaktif İyot Tedavisi (RAİ): Papiller ve folliküler kanserlerde ameliyat sonrası kalan hücreleri yok etmek için kullanılır.
- Hedefe Yönelik Tedaviler: Lenvatinib ve Sorafenib gibi ilaçlar ileri evre tümörlerde kullanılır.
- Radyoterapi: Anaplastik kanserlerde veya cerrahi sonrası lokal kontrol için tercih edilir.
Risk Faktörleri ve Korunma
Kadın olmak (erkeklerden 3 kat fazla görülür), radyasyona maruziyet ve ailede tiroid kanseri öyküsü başlıca risk faktörleridir. Korunmak için çocuklukta boyun bölgesine radyoterapi uygulamalarından kaçınılmalı ve iyotdan zengin beslenilmelidir.
Yaşam Tarzı ve Takip
Tedavi sonrası tiroid hormon replasmanı hayat boyu sürdürülmelidir. Hastalar düzenli olarak:
- TSH ve tiroglobulin testleri
- Boyun ultrasonları
- Tüm vücut iyot taramaları ile takip edilir. Beslenmede iyotlu tuz, balık ve süt ürünleri önerilirken, guatrojenik besinler (lahana, turp) aşırı tüketilmemelidir.
Yeni Tedavi Umutları
Güncel araştırmalar, immünoterapi ve BRAF gen mutasyonuna yönelik hedefe yönelik ilaçlar üzerinde yoğunlaşmaktadır. Özellikle dirençli papiller kanserlerde bu yöntemler umut vaat etmektedir.
Hangi Durumda Hangi Doktora Başvurulmalı?
Şüpheli nodül varlığında endokrinoloji uzmanına, teşhis sonrası ise endokrin cerrahları ve onkologlardan oluşan multidisipliner bir ekip ile çalışmak gereklidir. Düzenli takiplerle tiroid kanseri hastalarının büyük çoğunluğu normal yaşam süresine ve kalitesine ulaşabilmektedir.
