Gaita Testi Nedir?

Gaita testi, kişilerdeki hastalıkları tespit etmek amacıyla dışkı üzerinden yapılan bir testtir

Gaita testi, dışkı üzerine yapılan bir testtir ve farklı hastalıkların ortaya çıkması için uygulanır. Besinlerin sindirimi neticesinde meydana gelen ve sindirim kanalları üzerinden atılan atık maddelere, halk arasında dışkı, büyük abdest, kaka denilmektedir. Tıp literatüründe ise gaita kelimesi ile ifade edilir. İnkontinans ise gaita bozulması olarak adlandırılmakta ve dışkılama ya da gaz çıkarma konusunda kontrol kabiliyetinin bozulması anlamına gelmektedir.

Gaita testi, türlü sağlık problemlerinin ortaya çıkarılması ve tespit edilmesinde önemli bir role sahip olan testtir. Bu test, mide, gastrointestinal ve bağırsak sistemlerinin herhangi bir noktasında normal dışı bir hareketlilik meydana gelip gelmediğini kontrol etme konusunda işe yaramaktadır.

Gaita testi, bazı durumlarda bazı sağlık sorunu ve hastalıkların tespiti için doktor tarafından istenebilmektedir. Bu testin doktor tarafından istenmesinin temel sebepleri ise şu şekilde sıralanabilir:

  • Bağırsak iltihap/enfeksiyonları,
  • Dışkıda iltihap ve kan barındıran hücrelerin tespiti,
  • Sindirim sistemi problemleri,
  • Kolon kanserinin tanı ve teşhisi,
  • Parazit üremesi olup olmadığının tespiti,
  • İshal, kabızlık veya dışkıda türlü problemlere dair sonuçların ortaya konması.

Gaita Testi Nasıl Yapılır?

Gaita testi yapılışı, genellikle bağırsaklarda meydana gelen bakteriyel temelli bir enfeksiyon bulunup bulunmadığının araştırılabilmesi için dışkıdan alınmış bir örnek üzerinden olur. Bu test yapıldıktan ortalama birkaç gün sonrasında test sonucu çıkmaktadır. Patojen bakteri testleri ise ortalama 2 ila 3 gün kadar sürebilmektedir. Gaita kültüründe Kolera, Salmonella, Shigella gibi bazı bakterilerin üremeleri, bu testle patojen açısından incelenir. Özellikle de bu testin yapılması, gıda sektörü çalışanlarından iş alımları sırasında sürekli olarak istenebilmektedir.   

Gaita testinin yapılışı sırasında gaita örneğine herhangi bir şekilde idrar bulaşmaması gerekmektedir. Bu nedenle öncesinde idrarın yapılması ve boşaltılması gerekir. Söz konusu gaita (dışkı) bir kutu/kap içine alınır ve laboratuvara bu şekilde teslim edilir. Ayrıca testin verimli sonuç vermesi için başka herhangi bir şeyin de yine gaitaya temas etmemesi gerekmektedir.

Gaita Testi Sonuçları

Gaita testi sonuçları, yapılan dışkı alımı sonucunda laboratuvarda yapılan inceleme ile ortaya çıkarılır. Gaita testinin negatif ve pozitif sonuçları olmaktadır. Gaita testi sonuçlarının laboratuvar incelemesi sonrasında değerlendirilmesi ise şu şekilde yapılır:

  • Çok sıvı ya da çok sert durumdaysa,
  • Kırmızı, yeşil, sarı veya siyah renkteyse,
  • Gaita, virüs, parazit, bakteri ya da mantar barındırıyorsa,
  • Ph derecesi olarak 7’den daha az ya da 7,5 üstü ise,
  • Gaita eğer 0.25 g/dL ya da daha çok şeker barındırıyorsa,
  • Gaita eğer 7 g/24h üstünde bir yağ içeriyorsa sorun var demektir. Bu sonuçları da doktor değerlendirir ve hasta için bir karara varır. 

Gaita Testi Evde Nasıl Yapılır?

Evde gaita testi, bazı kişiler tarafından daha rahat ve stressiz görülmektedir. Ancak bu görüş, kişiden kişiye değişir. Gaita, dışkı ve kaka manasına gelir. Bu noktada yakın zamanda bir doktora gitmiş ve kaka testi istenmişse büyük ihtimalle bir rahatsızlıktan şüphe edilmektedir.

Bu test ile gastrointestinal kanamalar belirlenebilir. Gastrointestinal sistem ise sindirim sisteminin bütün organlarını barındıran ağızdan anüse kadar giden yolu ifade etmektedir. Söz konusu gizli kan testi için devlet ya da özel hastaneler dışında evlerde de testi yapmayı mümkün kılan kitler üretilmiştir. Gaita testinin evde yapılabilmesi için şu adımların takip edilmesi yeterlidir:

  • Gaita testi kitinin alınması gerekir. Bu gaita testinin bireysel şekilde internetten veya eczanelerden alınma ihtimali şu an için yoktur. Bu testler, ancak bir doktor kontrolü altında temin edilir. Doktorun, hasta için uygun gördüğü bir durumda test vermesi sonrasında evde bu test yapılabilir.
  • Doktordan temin edilen gaita test kiti ile tuvalette bir dışkı örneği alınmalıdır. Bu örneğin alınabilmesi açısından uygun olan bir kutu/kap bulunmalıdır. Sonra; ilk olarak idrar yapılmalı ve sonrasında gaita örneği alınıp bu kap içerisine konulmalıdır.
  • Gaita test kiti kullanarak dışkı tahlili yapmak için kitin kullanım şekli ise şu şekildedir:
  • Kit, önce paketinden çıkarılır ve açılır. 
  • Test kiti aparatı kullanılarak alınmış numune ise küçük şişesi içerisine konulur.
  • Bir süre kadar çalkalanır; ardından ise şişenin üst tarafı kesilir.
  • Kullanılan şişe ters şekilde çevrilir. Gaita test kitinden çıkmış olan kaset üstüne tam 3 damla kadar damlatılır.
  • Test sonucu ise ortalama 5 ila 10 dakika kadar sürede belli olur.

Gaita Testi Pozitif Çıkması

Gaita testi pozitif çıkması ve negatif çıkması, farklı sonuçları doğurur. Test için hazırlanmış olan gaita örneğinin en fazla yarım saat kadar bir sürede laboratuvara verilmesi gerekmektedir. Belirtilen sürede verilen numunelerin incelemesi yapılır ve pozitif ile negatif sonuçlar ile ilgili bilgiler şu şekildedir:

  • Gaita Testinin Pozitif Çıkması: Gaita üzerinde yapılan gizli kan testleri, kişinin dışkısında bir kan bulunup bulunmadığını araştırmaktadır. Pozitif çıkması, gizli kan var anlamına gelir. Ancak öte yandan bir tümör olma olasılığını da ortadan kaldırmaz. 
  • Gaita Testinin Negatif Çıkması: Bu testin negatif sonuç vermesi, normal bir sonuç olarak kabul edilir. Bu ise kişinin test örneğinde herhangi bir kan bulgusuna rastlanmadığını gösterir. Diğer bir deyişle gizli kan görülmemiştir sonucuna varılır.
Makaleyi faydalı buldun mu?
7
2
Makeleyi Paylaşın

Gaita Testi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Kaka tahlili nedir?

Kaka tahlili, aslında gaita testi ile aynı anlama gelmektedir. Basit bir gaita testi ile doktorlar insan vücudunun DNA yapısını çözebilirler. Kaka tahlilinin bir diğer adı ise dışkı testi şeklindedir. Ayrıca bu kaka tahlili, yetişkinlerden bebeklere kadar her yaşa yapılabilmektedir. Test ile kanser ve sebeplerinden, inflamatuar bağırsak rahatsızlığına, bağırsak kanaması tehlikelerinden pankreas rahatsızlıklarına kadar birçok hastalık tanısı yapılabilmektedir. Ayrıca hastalık bulunmasa da yakalanma riskinin bulunup bulunmadığı da bu test ile tespit edilebilir.

Int. Dr. Sinem Köse

Gaita testi fiyatı nedir?

Gaita testi fiyatı, testin nerede yapılacağına göre değişebilir. Bu durumda herhangi bir devlet hastanesi bünyesinde doktorun da talep etmesi üzerine tamamen ücretsiz şekilde gaita testi yaptırmak ve gaita test kitine sahip olabilmek mümkündür. Ancak buna karşın kliniklerde ve özel hastanelerde ücretli olarak gaita testi yapılmakta; fiyatlar değişkenlik gösterebilmektedir.

Int. Dr. Sinem Köse

Gaita testi ne kadar sürede verilir?

Gaita testi yapılması amacıyla bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Doktor, hastayı gaita testi için yönlendirirse kendisine bir steril kap verilir. Sonrasında ise bu kap içerisine büyük tuvalet numunesi konulur. Bu işlem esnasında idrarın karışmamasına dikkat edilir. Dolayısıyla testin yapılma süresi de kişinin dışkı örneği verebilme süresi ile paraleldir. Ancak dışkının, yani numunenin kaba konulmasının ardından uyulması gereken süre ise yarım saat ile sınırlıdır. Bu testin maksimum yarım saat içinde laboratuvara teslim edilmesi gerekir. Aksi takdirde içerisinde bulunan mikroorganizmalar 30 dakika sonra kaybolabilmekte ve doğru bir netice alınamamaktadır.

Int. Dr. Sinem Köse

Gaita testi çift çizgi nedir?

Gaita testi çift çizgi şeklinde sonuç verdiğinde bu iki tane çizgi, pozitif şeklinde adlandırılır. Testin pozitif çıkması ise kişinin dışkısında gizli kan olduğu anlamına gelir. Toplumun ortalama %7’lik kısmında da bu test sonucu pozitif olmaktadır. Testin pozitif çıkmasına neden olan durumlar ise şunlar olabilir:

  • Sindirim sisteminde kanamalar,
  • Divertikül,
  • İnflamatuar bağırsak rahatsızlıkları (Crohn hastalığı gibi),
  • Hemoroidler,
  • Kolon kanseri,
  • Kolon iltihabı,
  • Polip,
  • Yutulmuş kanlar (diş eti ve burun gibi bölgelerde kanamalar),
  • Bazı ilaçların kullanımı (Demir barındıran preparatlar gibi).
Int. Dr. Sinem Köse

Gaita testi tek çizgi nedir?

Gaita testi tek çizgi sonuç verdiğinde bu bir tane çizgi, negatif şeklinde adlandırılır. Gaita testinin sonuçları, test kitinin kullanılmasının ardından 5 ila 10 dakika kadar geçmesi ile belli olur. Sonuçta eğer test çubuğu üzerinde tek bir tane çizgi varsa negatif denmekte ve bu negatif terimi ise temiz anlamına gelmektedir. Ancak hiçbir tane çizgi görünmüyorsa o zaman test geçersiz kabul edilir ve sonrasında tekrar yapılır.

Int. Dr. Sinem Köse

Gaita testi nerede yapılır?

Gaita testi, başka laboratuvar testlerinde olduğu gibi doğruluk payı çok yüksek olan bir testtir. Bu nedenle son derece güvenilirdir; kesin neticeler verir. Gaita testinin yapım aşama ve şekillerini bilen bir doktor ya da klinisyen yardımı ile kişiden gaita örneği alınır; test yapılması amacıyla gereken numune hazırlanmış olur. Bu işlemler ise devlet hastanelerinde yapılabileceği gibi özel bir klinik ya da özel bir hastanede de yapılabilmektedir. Testin alınması değil ama testin uygulanışı, evde de bir test kiti kullanılarak yapılabilir.

Int. Dr. Sinem Köse

Bebeklerde kaka yahlili nasıl yapılır?

Bebeklerde kaka tahlili, gerekli durumlarda uygulanan bir test/tahlildir. Gaita testi olarak da adlandırılan bu test, hemen her yaştaki insana yapılabilir. Ancak bebeklerden örnek alınması, daha farklı biçimde olur. Bebeklerden bir gaita numunesi alınacağında bez üstüne bir muşamba tarzında emici özelliği bulunmayan örtüler serilir veya bebeğe kullanılan bu tip hazır bezlerden faydalanılarak da örnek alınabilir.

Int. Dr. Sinem Köse

Gaita testi ne zaman çıkar?

Gaita testi sonucu, birkaç gün kadar bir süre sonunda çıkmaktadır. Ancak patojen bakteri testi söz konusu ise o zaman 3 ila 4 gün kadar sonra sonuç alınabilir. Çünkü gaita kültüründe kolera, shigella, salmonella gibi isimlendirilmiş bakterilerin üreyip üremediği patojen açıdan da incelenmektedir. Dolayısıyla doktorun hastada şüphelendiği tanılara göre testin incelenmesi ve sonucunun alınması da değişiklik gösteren bir süreçte olabilmektedir.

Int. Dr. Sinem Köse

Gaita testi hangi doktor tarafından yapılır?

Gaita testi, sağlık kuruluşlarında doktorlar ve bu alandaki uzmanlar tarafından yapılabilmektedir. Bu noktada bağırsak rahatsızlığı için hastane bölümlerinden “Gastroenteroloji” ve “Genel Cerrahi” polikliniklerinden hastaların randevu alması gerekmektedir.

Int. Dr. Sinem Köse

Gaita testi aç mı yapılır?

Gaita testi yaptıracak olan kişilerin, gaita testini yaptırmadan önceki süreçte 10 ila 12 saat kadar aç kalması tavsiye edilmektedir. Bu noktada testi yaptırmadan öncesinde bir diyet gerekmemektedir. Yalnızca istenen saat kadar bir şey yenmemesi ve içilmemesi istenir. Yoksa test sonuçlarında yanlışlık ve sapmalar olacaktır.

Int. Dr. Sinem Köse

Gaita testi sağlık ocaklarında yapılır mı?

Gaita testi sağlık ocaklarında yapılmamaktadır. Sağlık ocaklarında hem yetişkinler hem bebekler için pek çok tahlil ve test yapılabilir. Nitekim çocuk ve bebeklerin aşı kontrollerine kadar hemen her şeyine bakılmaktadır. Ancak kaka tahlili, yani gaita testi, bebekler de dahil olmak üzere hastalara sağlık ocaklarında yapılmamaktadır.

Int. Dr. Sinem Köse

Gaita testi kaç saat bekletilir?

Gaita testi alınmasının ardından direkt olarak soğuk olan bir ortama alınmalıdır. Yaklaşık 48 saat kadar bir zaman etüve yerde bekletilmeli ve sonra mikrobiyoloji uzmanı değerlendirmesini yapmalıdır. Patojen bakteriler üretmekte olan kültür sonuçlarının alınabilmesi ise ortalama olarak 2 ila 3 gün kadar bir zamanı bulabilmektedir.

Int. Dr. Sinem Köse