Malign Melanom

Ciltteki benlerin şekilsiz ve renklerinin açık olması nedeniyle ortaya çıkan bir çeşit deri kanseri olup hastalığın evresine uygun yöntemler ile tedavi edilmektedir.

Malign Melanom Nedir?

Malign (kötü huylu) melanoma, dünyada görülme oranı önemli bir hızla artan bir deri kanseridir. Tüm dünyadaki kanserlerin %2’si ve her yıl yeni olarak 160.000 malign melanoma tanısı konmaktadır. Deri kanserine bağlı ölümlerin önde gelen sebebidir. Asıl görülme yeri deri olmakla beraber beyin zarları (meninks), gözlerde ve iç organlarda da görülebilir. Ancak deride malign melanom olduğu zaman hasta tarafından fark edilip erken dönemde hekime başvurulması ile çoğunlukla erken dönemde tanı konulup uygun tedaviler ile ortadan kaldırılır. Bu sayede hastalar normal yaşam süresine sahip olabilir. 

Malign melanoma herkeste görülebilen bir kanser olmasına rağmen, açık ten rengine sahip, yoğun ultraviyole (UV) ışına maruz kalan, genetik yatkınlığı olan, derisinde çok sayıda ben (nevus) olan ve derisindeki benlerde şekil ya da renk değişikliği olan kişilerde görülme riski daha fazladır. 

Malign melanoma bilgisizlik ya da ihmalkârlık sonucunda tanısında geç kalındığı veya tedavisiz kaldığı zaman diğer organlara malign melanom metastazı (yayılma) yapabilir. Bu durumda hastalık önlenebilecekken hastanın ölümü ile sonuçlanabilir. 

Malign Melanom Belirtileri Nelerdir?

Malign melanoma hastalığı bazı bölgelerde daha sık olmakla beraber derinin her yerinde görülebilen bir hastalıktır. Bu nedenle doktora başvuran hastada saç derisinden başlayıp ağız içi, anüs ve genital bölge dahi olmak üzere tüm deri yüzeyi muayene edilmelidir.  

Malign melanoma en çok sırt, bacaklar, kollar ve yüzde görülmektedir. Bu bölgelerde daha fazla görülme nedeni temel olarak bu bölgelerin güneş ışığına daha fazla maruz kalmasıdır. Ancak ayak tabanı, avuç içi ve tırnak yatakları gibi fazla güneşe ışığına maruz kalmayan bölgelerde de görülebilmektedir. 

Kişilerde görülebilen bazı belirtiler şunlardır;

  • Derideki benlerde sayı artışı
  • Derideki benlerde kabarma, şekil değişikliği ve renk değişimi
  • İyileşmeyen yaralar
  • Deride kırmızı şişlikler
  • Ciltte hassasiyet artışı, kaşıntı ve ağrı
  • Benin olduğu bölgede kanama
  • Cilt altında sertleşmiş yumrular
  • Baş ağrısı
  • Yorgunluk

Normal (olağan) benler: Normal benler genellikle düzgün sınırlı, kahverengi veya siyah gibi düzgün bir renkli, oval veya yuvarlak ve boyutu genellikle ufaktır. İnsanda ortalama 40 yaşına kadar yeni ben oluşumu görülebilir ve bu benlerin sayısı 10-40 arasında değişmektedir. Bu benlerin görünümü zamanla değişebilir ve bazıları kendiliğinden kaybolabilir.

Melanom benzeri normal olmayan benler: Malign melanom ve diğer cilt kanserlerini düşündürebilecek benler olabilir. Bu benleri tanımlamak ve benlerin karakterini bilmek açısından “ABCDE” gibi bir sınıflama yapılmıştır. Bu sınıflama şöyledir;

  1. Asimetrik şekilli benler: Birbirinden farklı görünüşte olan hatta iki yarım daire-yarım ay gibi görülen benlerdir.
  2. Düzensiz sınırlı benler: Normal benlerin aksine sınırları düzensiz, çentikli veya tarak kenarı gibi şekilli benlerdir.
  3. Renk değişikliği olan benler: Normal benlerin rengi kahverengi veya siyah olurken bazı benlerin rengi daha farklı renklerde ve renk dağılımı dağınık olarak bulunabilmektedir.
  4. Çapları değişken olan benler: Normal benlerin boyutu yaklaşık olarak 6 milimetre civarındadır. Ancak bu boyuttan daha büyük olması durumunda doktor tarafından kötü huylu olması düşünülebilir.
  5. Evrim geçiren benler: Normal benlerin zamanla renk, boyut veya şekil değiştirmesi olarak tanımlanır. Aynı zamanda benlerin üzerinde kaşıntı, kanama ve kabarma gibi belirtilerin görülmesi de bu gruba örnek olabilir. Yani normal bir ben şekil ve özelliğini değişerek yeni bir hal alması durumunda bu grupta yer alır.    

Gizli melanomlar: Melanomların vücutta daha sık olarak görüldüğü yerler sırt, yüz, bacaklar, kollar gibi güneşin daha çok değdiği bölümlerdir. Bunun aksine ayak tabanı, ellerde avuç içi, kafa derisi, genital bölgeler, cinsel organlar ve tırnak dipleri gibi güneş ışığına daha az maruz kalan veya hiç güneş ışığı almayan bölgelerde melanom görülmesine gizli melanom denir. Ek olarak söylemek gerekirse melanom koyu ten rengine sahip kişilerde ortaya çıktığında gizli melanom olma olasılığı daha fazladır. 

Gizli melanomlardan bazılarını açıklamak gerekirse;

  1. Tırnak altlarında görülen melanomlar: El ve ayak tırnaklarının altında görülebilecek melanomlar nadir de olsa olası bir durumdur. Bunun yanında ellerde avuç içinde ve ayak tabanlarında da nadir de olsa melanom görülebilir. Asya ırkında, siyahî ırkta ve koyu ten rengine sahip kişilerde daha sık görülebilmektedir.
  2. Ağız içinde, sindirim sisteminde, idrar yollarında veya vajinada görülen melanomlar: Mukoza adı verilen yapı ağız, sindirim sistemi, idrar yolu ve vajina gibi yapı ve organların iç duvarına verilen isimdir. Buralarda melanom görülebilme durumu olasıdır. Ancak bu yerlerde görülen melanomların tanısı genellikle daha zor koyulur. Daha ilerleyen vakalarda ise başka durumlarla karışması çok olasıdır.
  3. Gözlerde görülen melanomlar: Gözlerde görülen melanomlar genellikle gözün beyaz kısmı olan sklera olarak da adlandırılan bölgede görülür. Bu durumlarda hastada görme problemleri görülebilmektedir. Hastaların göz muayenesi sırasında teşhis edilmektedir.  

Malign Melanom Nedenleri Nelerdir?

Malign melanoma, deriye renk veren melanin pigmenti üreten melanosit hücrelerinde normal işlevin bozulması, melanosit hücrelerinin DNA’sında bozulma olması ve diğer birçok sebepten dolayı görülen cilt kanseridir. 

Normalde derideki melanositler, kontrollü, düzenli ve bir uyum içinde çalışarak deriye renk veren melanin hormonunu üretirler. Sağlıklı ve yeni hücreler üretildiğinde eski ve yaşlanmış hücreler derinin üst bölgelerine doğru itilir. Daha sonra bu hücreler ölerek cilt yüzeyinden dökülür. Bazı nedenlerle melanosit hücrelerinde DNA hasarı gelişmesi durumunda yeni üretilen hücreler kontrolden çıkabilir, üretimi durdurabilir, üretimde bozulma meydana getirebilir en sonunda da kanserleşebilir. 

Bu kanserleşmeye hangi faktörlerin neden olduğu kesin olarak bilinmese de bazı faktörler bu mekanizmada suçlanmıştır. Bu etkenlerin başında genetik ve çevresel faktörler sayılmaktadır. Uzmanlara göre malign melanoma güneş ışığına ve solaryuma aşırı maruz kalma malign melanoma neden olan etkenlerden en önemlisidir. Gizli melanomların da görülmesi nedeniyle sebep olan etkenlerin sadece güneş ışığı ve solaryum olmadığı sebep olan birçok başka sebebin de olduğu bilinmektedir. 

Malign Melanom Risk Faktörleri Nelerdir?

Malign melanoma hastalığında tüm dünyada çeşitli bölgelerde çok sayıda risk faktörleri bulunmaktadır. Malign melanoma hastalığı herkeste görülebilme riski olan bir hastalık olmasına rağmen bazı faktörler nedeniyle görülme riski artış göstermektedir. 

Bu risk faktörleri şu şekildedir;

  1. Ten renginin açık olması (Lentigo malign melanom): Açık ten rengi ve sarı-kızıl saçlı kişilerde melanin pigmenti daha az bulunmaktadır. Melanin pigmentinin görevi sadece deriye renk vermek değil aynı zamanda deriyi ultraviyole (UV) ışını gibi zararlı ışınlardan korumaktır. Bu nedenle melanin pigmenti daha az olan kişilerde derinin korunması daha az olacağı için malign melanom gelişme ihtimali daha fazladır. Bu demek değildir ki sadece açık tenli kişiler de melanom gelişir, malign melanom her ten rengindeki bireylerde gelişebilir.  
  2. Yoğun Ultraviyole (UV) ışık maruziyeti (Güneş ışığı): Güneş ışığına aşırı maruziyet sonucunda deride güneş yanığı meydana gelir. Bu yanığın şiddetli olması durumunda hastada çeşitli deri belirtileri görülebilir. Bu durum çok kez tekrar ederse kişide malign melanom gelişme riski artar.
  3. Genetik olarak yatkınlık olması (CDKN2A gen mutasyonu): Anne, baba, kardeş veya çocuklarda deri kanseri ya da malign melanom öyküsü olması durumunda kişide malign melanom görülme riski artar. Kişi genetik olarak deri kanserine yatkın denebilir.
  4. Deride fazla miktarda ben (nevus) olması: Kişinin derisindeki ben sayısı normalde 10 ila 40 arası olmalıdır. Kişide 50’den daha fazla ben olması durumunda malign melanom riskinde artış olur.  
  5. Derideki benlerin büyüklüğünde, sınırlarında, renginde ve şeklinde değişim olması veya sayısının daha çok artması: Normal benlerin rengi, şekli ve sınırları bellidir. Bunların özelliklerden birinde veya hepsinde bir değişiklik meydana gelirse eğer bu kötü huylu bir ben olabileceğini düşündürür. Kötü huylu benlerin rengi kırmızı, mavi, mor, beyaz, yeşil gibi alışıldığın dışında renkler olabilir.  
  6. Daha önceden malign melanom hastalığını geçirmiş olmak: Daha önceden malign melanom geçirmek hastada tekrar görülme riskini arttırır.
  7. İleri yaş: Malign melanom görülme sıklığı yaşla beraber artış göstermektedir. Yapılan çalışmalara göre malign melanom tanısı koyulma yaşı ortalama 63 yaş civarındadır. Ancak sadece ileri yaşlarda değil erken yaşlarda da görülebilir.
  8. Kadınlarda erkeklere göre kısmen daha fazla görülmektedir: Yapılan çalışmalar sonucunda kadınlarda yumurtalık ve meme kanserinden sonra en sık görülen kanserlerin arasındadır. Erkeklerde ise kadınlara nispeten daha az sıklıkta görülür ancak erkeklerde de en sık görülen 4. kanserdir.  
  9. Kaynakçılık ve metal işçiliği: Kaynakçılarda ve metal işçilerinde yapılan işlerde kaynak materyali kullanıldığından gözlere direkt olarak ışın teması olabilmektedir. Bu işçiler eğer korumalı gözlükler ya da maskeler kullanmazlar ise gözlerde melanom görülme riski artacaktır.  
  10. Bağışıklık sisteminin düşük olması: Bağışıklık sistemi düşük olan kişilerde deri kanseri de dahi diğer birçok kanserin de görülme riski artış gösterir. Buna örnek olarak uzun süre steroid tedavisi alımı, organ nakli sonrası dönem ve HIV-AIDS gibi hastalıklar bağışıklık sistemini baskılayan durumlardır.  
  11. Çocukluk çağında kanser geçirmek
  12. Ekvatora yakın bölgelerde veya yükseklerde yaşamak: Ekvatora yakın yerlerde ve daha yüksek rakımlarda yaşayan insanlar güneş ışığına daha fazla maruz kalırlar. Bununla beraber UV ışınına da maruz kalıyor demektir. Bireylerde uzun süreli UV ışın maruziyeti cilt kanseri için önemli bir risk faktörüdür.
  13. Solaryum ve PUVA gibi cihazlara maruziyet: Estetik bakımdan bronzlaşmak için girilen solaryum cihazları ve sedef hastalığı için kullanılan PUVA cihazı Ultraviyole (UV) ışın içermektedir. Bu cihazlara uzun süre maruz kalmak durumunda malign melanom dahi diğer cilt kanserlerinin de görülme riski artmaktadır.
  14. Kseroderma Pigmentozum hastalığı: Kseroderma pigmentozum hastalığı DNA onarımında görev alan enzimlerin yapısında kalıtsal bir hasar veya başka bir nedenle bozulma olması sonucu görülen bir hastalıktır. Güneşe uzun süre maruz kalma durumunda yoğun UV ışın DNA da hasar meydana getirecektir. Bu hastalarda DNA onarımı bozuk olduğu için deride malign melanom veya diğer cilt kanserlerinin gelişme riski daha fazladır.  

Malign Melanom Teşhisi

Malign melanom hastalığında en önemli noktalar erken zamanda uyarı vermesi ve deride gözle görülür değişiklikler meydana getirmesi nedeniyle hastaların fark etmesinin kolay olmasıdır. 

Malign melanom hastalığında tanıda kullanılan yöntemler şu şekildedir:

  • Hastanın kendi kendine cilt muayenesi: Hasta ya da hasta olmayan bireyler için yani tüm insanlar için en önemli konulardan biri kişinin kendi bedenini tanıması ve düzenli aralıklar ile kendi kendine cildini muayene etmesidir. Bunun için en güzel yöntem aydınlık bir odada boy aynası karşısında kendini incelemedir. Boy aynasında görülemeyen bölgeler için küçük el aynaları kullanılabilir. Kişi mutlaka cinsel organlarını ve anüs bölgesini de incelemelidir.

Bu muayene sayesinde deride yeni bir ben oluşması, var olan bir benin şeklinin, yapısının, renginin ve sınırların değişmesi, var olan benin üzerinde kabarıklık olması, benin üzerinde kanama olması ya da kaşıntı ve hassasiyetin artması durumunda hasta değişimi fark edecektir. Herhangi bir değişim olması durumunda kişi en kısa sürede doktora başvurmalıdır.

  • Tıbbi öykü ve fizik muayeneTıbbi öyküde hastanın geliş şikayetleri mutlaka sorgulanmalıdır. Ondan sonra belirtilen şikayetler ışığında hastanın daha önce deri kanseri veya herhangi bir hastalığı olup olmadığı sorgulanır. Hastanın aile öyküsü de sorgulandıktan sonra fizik muayene kısmına geçilir. Fizik muayene mutlaka uzman bir cildiye uzmanı tarafından yapılmalıdır. Muayene sırasında saç cildi ve cinsel organlar da içinde olmak üzere hastanın değişim gördüğü bölgeler dikkatlice muayene edilmelidir. Bu muayene sırasında doktor daha yakından incelemek için dermoskobi adı verilen el mikroskobu gibi bir cihaz kullanır. Ailesinde daha önceden deri kanseri geçirmiş ya da halen geçirmekte olan bir birey varsa kişilerin düzenli olarak cilt kontrolüne gelmesi önerilmektedir.
  • Bilgisayarlı Tomografi (BT): Bilgisayarlı tomografi adı verilen cihaz ile hastadan kesitler halinde görüntüler alınır. BT yöntemi sayesinde tümörün boyutu ve çevre dokulara yayılımı hakkında net bilgiler elde edilir.
  • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Manyetik rezonans yöntemi radyo dalgalarını kullanan bir yöntemdir. İçinde bulunan güçlü çekim kuvvetine sahip mıknatıslar ile hastanın bedenindeki yumuşak dokuları daha ayrıntılı bir şekilde gösterir. Bilgisayarlı tomografide olduğu gibi kesiler halinde bir görüntü elde edilir. Bununla beraber tümörün boyutu ve yayılımı ile ilgili bilgiler de verir.
  • Pozitron Emisyon Tomografi (PET-CT): PET-CT ile dokularda şeker kullanımının yoğunluğuna göre bir görüntü elde edilir. Malign melanomda etkili olan kanser hücrelerinin temel besin kaynağı şeker olduğu için hastaya verilen işaretli şekeri kanser hücreleri yoğun olarak tutacaktır. Bunun sonucunda tümörün yayılımı ile ilgili önemli bilgiler elde edilir.
  • Cilt biyopsisi: Hastalarda eğer daha önceden bir deri kanseri şüphesi varsa, ailede deri kanseri öyküsü varsa ya da kanser olup olmadığı konusunda kararsız kalınan durumlarda benin olduğu bölgeden parça örneği alınıp incelenebilir. Sonuç yetersiz gelirse veya hala klinik olarak şüphe varsa gerekirse cerrahi müdahaleye benzer şekilde daha büyük bir parça alınır. Konulan tanıya göre uygun tedaviye geçilir.    

Malign Melanom Evreleri Nelerdir?

Genel olarak kanserlerde tanı konulduktan sonra kanserin evresi ve yayılımı belirlenmelidir. Deri kanseri için de bu durum geçerlidir. Evreleme yapıldıktan sonra verilecek tedavi planlanır. Malign melanomada kanserin evrelemesi kanserin bulunduğu yere ve vücudun diğer bölgelerine yayılım yapıp yapmadığına göre belirlenir. Hastalığın yayılımı ne kadar fazla ise kanser o kadar agresif ve ciddidir. Kanseri evreleme işlemi 4 evreye göre yapılır. Evre 4 en ileri en kötü huylu kanseri göstermektedir. Malign melanomda evrelerin kısaca açıklaması şu şekildedir;

  • Evre 0: Kanser ilk oluştuğu yerde bulunmaktadır. Yani derinin üst katmanı olan epidermis tabakasına sınırıdır. Bir alt tabaka olan dermis tabakasına inmemiştir.
  • Evre 1: 2 şekildedir;
    • Evre 1a: Kanserin kalınlığı 1 milimetreden daha incedir. Yara alanı yoktur, çevre lenf bezlerine ve uzak organlara yayılım yoktur.
    • Evre 1b: 2 şekilde olabilmektedir. Ya yara dokusu olup kanser 1 milimetreden incedir ya da yara dokusu yoktur ama kanser 1-2 milimetre kalınlığındadır. Aynı şekilde çevre lenf bezlerine ve uzak organlara yayılım yoktur.
  • Evre 2: 3 şekildedir;
    • Evre 2a: Kanseri dokusunun kalınlığı 1-2 milimetre arasındadır ve yara dokusu mevcuttur. Ya da kanser 2-4 milimetre arasında olmakla beraber yara dokusu bulunmaz. Aynı şekilde çevre lenf bezlerine ve uzak organlara yayılım yoktur.
    • Evre 2b: Kanser dokusu 2-4 milimetre kalınlıkta ve yara dokusu mevcuttur. Ya da kanser dokusunun kalınlığı 4 milimetreden fazladır ama yara dokusu yoktur. Çevre lenf bezleri ne ve çevre- uzak dokulara yayılım yoktur.
    • Evre 2c: Kanser dokusu 4 milimetreden fazladır ve yara dokusu mevcuttur. Çevre lenf bezlerine ve uzak organlara yayılım yoktur.
  • Evre 3: 3 şekildedir;
    • Evre 3a: Kanserin kalınlığı değişkendir, herhangi bir kalınlıkta olabilir. Yara dokusu bulunmamaktadır. Etkilenen bölgenin çevresindeki birkaç lenf bezine yayılım mevcuttur ama lenf bezleri büyümemiştir. Kanser ancak parça alınıp mikroskop altında incelendiğinde görülür.
    • Evre 3b: Kanserin kalınlığı değişkendir, herhangi bir kalınlıkta olabilir. Yara dokusu mevcuttur. Etkilenen deri bölgesinin çevresindeki birkaç lenf bezine yayılım vardır fakat lenf bezi büyümemiştir. Mikroskop altında yapılan incelemeler sonucunda tanı konulur. Uzak organlara yayılım yoktur. Ya da kanserin kalınlığı değişken olup yara dokusu yoktur ve tümörün etrafındaki lenf bezlerine yayılım vardır.
    • Evre 3c: Kanserin kalınlığı değişkendir, herhangi bir kalınlıkta olabilir. Yara dokusu mevcuttur. Kanser bölgesinin etrafındaki lenf bezlerine yayılım vardır ve lenf bezlerinde büyüme gerçekleşir. Ancak uzak organlara yayılım yoktur.
  • Evre 4: Malign melanoma deride ilk olarak geliştiği alandan başlayarak akciğerler, karaciğer ve beyin gibi uzak organların lenf bezlerine veya derinin daha uzak kısımlarına yayılım yaparlar. Evre 4 kanser oldukça agresiftir bu evrede tümörün kalınlığı ve tutulan lenf bezlerinin sayısı değerlendirilmez. Ancak evre 4 olgularda melanom genellikle kalın ve lenf bezlerine yayılım göstermiştir.

Malign Melanom Tedavisi

Malign melanom kanserinde hastayı tedavi etmek için öncelikle kanserin evresini bilmek gereklidir. Yapılan görüntüleme yöntemleri ve biyopsiler sonucu evreleme yapılmaktadır. 

Erken evrelerde yakalanan malign melanomlar için asıl tedavi cerrahi operasyonlar ile melanomun yerinden çıkarılmasıdır. Eğer boyutu çok küçük ve çok ince ise operasyona gerek kalmadan biyopsi sırasında bile alınabilir. Eğer kısmen daha büyük melanomlar varsa cerrahi operasyonlar ile melanomu almak gerekecektir. Erken evre melanomlar için cerrahi tedavi genellikle yeterlidir.

Daha büyük ve çevre organlara ve lenf bezlerine yayılım yapan melanomlar içinse tedaviler şu şekildedir:

  1. Tutulan lenf bezlerini çıkarmak: Malign melanom hastalığı çoğu evrede çevresindeki lenf bezlerini tutar. Ancak bu lenf bezlerinde büyüme olması her evrede beklenmez. Eğer çevre lenf bezlerinde tutulma görülürse cerrahi operasyonlar ile lenf bezleri çıkarılır.
  2. İmmünoterapi: İmmünoterapi tedavisi ile bağışıklık sisteminin kanserle savaşmasına yardım edilir. Kanser hücreleri bağışıklık sisteminin kendilerini fark etmemesi için çeşitli maddeler salgılayabilir. Vücudumuz bu maddelerden dolayı kanser hücrelerini fark edemediği için savaşamaz ve vücudumuz zayıf düşer. İmmünoterapi ile bu duruma müdahale edilir. Genellikle lenf bezlerine yayılım olduğu zaman ameliyattan sonra önerilen bir yöntemdir.
  3. Hedefe yönelik ilaç tedavisiHedefe yönelik tedavi ile kanser hücrelerinin zayıf noktalarına saldırılır. Bu sayede kanser hücrelerinin öldürülmesi amaçlanır. Genellikle lenf bezlerine veya uzak organlara yayılım olan olgularda kullanılabilmektedir.
  4. Radyoterapi: Halk arasında ışın tedavisi olarak da bilinir. X ışınları gibi yüksek enerjili ışınlar kullanarak yayılım gösteren melanoma ışın verilebilir. Genellikle ameliyat sonrası dönemde ameliyatla tam olarak çıkarılamayan olgular için kullanılır.
  5. Kemoterapi: Kemoterapi diğer kanserlerde de kullanılan, kanser hücrelerini öldürmeye çalışan damar içine ilaç verilmesi şeklinde uygulanan tedavidir.
  6. Isı- Hipertermi tedavisi: Yapılan bazı araştırmalar sonucunda yüksek ısının normal dokulara zarar vermezken kanserli hücrelere zarar verdiği görülmüştür. Hipertermi ile vücut 39-44 derece ısıya maruz bırakılır ve bu sayede kanser hücrelerinin yapısı bozulmaya çalışılır.

Malign Melanom İlaçları

Malign melanom hastalığında erken evrelerde tanı konulduğunda tedavi olarak ilk seçenek cerrahi olarak melanom olan bölgeyi çıkarmaktır. Daha ileri evre melanomlar içinse kemoterapi, immünoterapi ve hedefe yönelik tedaviler ile ilaç tedavisi uygulanabilir. 

Bu tedavilerde kullanılan ilaçlar şunlardır;

  • İmmünuterapi: İmmünoterapi tedavisi ile hastaya ilaç verilerek hastanın bağışıklık sisteminin kanser hücreleri ile savaşmasına yardım edilir. Bağışıklık sistemi uyarılır ve gizlenen kanser hücreleri bulunup yok edilmesi için çalışılır. İleri evredeki malign melanom hastaları birkaç kür immünoterapi ilaçları kullanabilir. İmmünoterapide kullanılan bazı ilaçlar şunlardır;
  • Hedefe yönelik tedavi: Hedefe yönelik tedavide yaşayan ve hızla çoğalıp yayılan kanser hücrelerine karşı uygulanan yöntemdir. Bu ilaçların etkileri birbirinden farklı olabilmektedir. Bazı ilaçlar kanser hücrelerinin çoğalma sinyalinin iletimini keser, bazı ilaçlar kanser hücrelerinin kan yolu ile beslenmesini engeller, bazıları da kanser hücreleri ile savaşması için bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Bu tedavi yönteminin diğer tedaviler ile beraber kullanımında bir sakınca yoktur. Bu ilaçlar şunlardır;
    • Vemurafenib
    • Dabrafenib
    • Trametinib
    • İmatinib
    • Nilotinip 
  • Kemoterapi ilaçları: Kemoterapi tedavisi, hastaya damar yolundan veya ağızdan ilaç verilerek kanser hücrelerini öldürmeyi amaçlayan tedavi biçimidir. Bu sayede verilen ilaçlar bölgesel değil tüm vücuda etkilidir ve deride yer alan veya yayılan kanser hücreleri ile savaşır. Kemoterapi ilaçları diğer kanserlerde etkili olduğu kadar etkili olmasa da hastada görülen belirtileri azaltmada işe yarayabilir. Hastanın yaşam süresine olumlu katkılar sağlar. Malign melanom tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları şunlardır;
    • Dakarbazine
    • Temozolomid
    • Nab-paklitaksel
    • Sisplatin
    • Karboplatin 
    • Vinbalastin 

Bu kemoterapi ilaçlarının bazıları tek başına kullanılabildiği gibi, bazıları da başka kemoterapi ilaçları ya da immünoterapi ilaçları ile beraber kullanılabilir. Beraber kullanılan yani kombine edilen ilaçların daha etkili olduğu bilinmektedir. Ancak bu durumlarda hastada görülebilecek yan etkiler artabilir.

Malign Melanom Ameliyatı

Malign melanom hastalığında erken evrelerde yakalanan kanserde asıl tedavi cerrahidir. Tümörün boyutu küçük ise yapılacak olan biyopsi esnasında çıkarılabilir. Ancak erken evrede olup biyopsi ile alınması yetmeyecek kanserlerde operasyon yapılmalıdır. Yapılan operasyonda çevredeki lenf bezleri mutlaka kontrol edilmelidir. Lenf notlarına yayılım varsa eğer mutlaka çıkarılmalıdır. 

Cerrahide amaç kanser olan bölgeyi temiz bir şekilde geride doku bırakmadan almaktır. Yani tümör deride ne kadar geniş alanlara yayılmışsa cerrahi olarak alınacak alan da o kadar geniştir. Kanserin başka organlara yayılmaması ve yeniden oluşmaması için lenf bezleri temiz bir şekilde alınmalıdır. Duruma göre tümörün ilk yayıldığı lenf bezi temizlenebileceği gibi, duruma göre bölgedeki bütün lenf bezleri alınabilir.  

Malign Melanom Tedavi Edilmezse

Cilt kanseri türü olan malign melanom, mutlaka tedavi edilmesi gereken bir kanser türüdür. Tedavide geç kalınan ya da tedavi edilmeyen olgularda çevre organlara yayılım gösterebilir. Beyin, göz, iç organlar, kemik doku ve akciğerler gibi hayati önemi olan organlara yayılabilir. Bu durumlarda hastada tutulan organa göre çok ciddi belirtiler görülebilir ve hatta hasta ölebilir. 

Organların tutulumuna göre görülebilecek bazı komplikasyonlar şunlardır;

Malign Melanoma Ne İyi Gelir?

Malign melanom hastalarının ya da hasta olmayan kişilerin dikkat etmesi gereken konular şunlardır;

  • Hasta kendi bedeninde yeni bir ben ya da leke fark ettiğinde melanomu olsun veya olmasın hemen doktora başvurmalıdır.
  • Kişiler güneşin en etkili olduğu öğle saatlerinde dışarı çıkmaktan sakınmalıdır.
  • Sadece yaz aylarında değil kışın güneş olduğunda da koruyucu kremler kullanmalıdır.
  • Hastalar koruyucu elbiseler veya ekipmanlar ile yüzlerini, kollarını, bacaklarını korumalıdır. Çünkü zaten hassas ve kanserli olan korumasız kalan deri daha fazla UV ışına maruz kalırsa daha da şiddetlenebilir.
  • Hastalar ve sağlıklı kişiler solaryum cihazlarını kullanmamaya özen göstermelidir.
  • Hastalar ilaçlarını mutlaka kullanmalı, kontrollerini aksatmamalı ve doktorun önerilerine mutlaka uymalıdır.

Malign Melanom için Hangi Doktora Gidilir?

Hastalar ya da sağlıklı kişiler kendi bedenini ve cildini çok iyi bilmeli, düzenli aralıklarla kendi bedeninin incelemelidir. Çünkü cilt kanseri ciltte belirti verdiği için erken dönemde bile herhangi bir benin yapısında, renginde değişim, ben sayısında artma ve daha önce ağrı olmayan yerlerde şişkinlik veya ağrı olması durumunda en kısa sürede doktor kontrolüne gitmelidir. Erken zamanda tanı konulup doğru tedaviye başlanmaz ise geç kalınabilir ve kanser başka yerlere yayılabilir. 

Malign melanoma başta cildi etkileyen bir hastalık olduğu için hastalar Deri ve Zührevi Hastalıkları (Cildiye) bölümüne başvurmalıdır. Ancak bazı durumlar gözü de tutabilen bir hastalık olduğu için Göz hastalıkları bölümü tarafından fark edilip uzman doktora yönlendirilebilir.

Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

Malign melanom ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Malign Melanom Hastası Ne Kadar Yaşar?

Malign melanom hastalarının sağ kalım oranları kanserin evresine göre değişiklik göstermekle beraber evre büyüdükçe sağ kalım oranı azalmaktadır. Evre 0 olan bir melanom için 5 yıllık sağ kalım oranı %90-95 civarı iken, Evre 1 hastalarda lenf bezi yayılımı varsa %70-75 civarına geriler. Evre 4 hastalar içinse 5 yıllık sağ kalım sadece %10-25 civarıdır. Bu oranlara bakarak malign melanomun ne kadar agresif bir hastalık olduğunu görebiliriz.   

Dr. Murat Doğru

Malign Melanom Ölümcül Müdür, Ölüm Oranı Yüzde Kaçtır?

Malign melanom hastalığı tedavi edilmediği zaman diğer organlara yayılma özelliği olan bir kanserdir. Hastalığın yayıldığı organlar arasında beyin ve akciğerler gibi hayati organlar bulunmaktadır. Bu organlarda görülen yayılım sonucunda hastalar da ölüme kadar ilerleyebilen ciddi sonuçlar görülür. Malign melanom tüm cilt kanserlerinin sadece %2’sini oluştururken, cilt kanserlerine bağlı ölümlerin %75’ni oluşturur. 

Dr. Murat Doğru