Meme kanseri, meme dokusundaki hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkan ve kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Erken teşhis edildiğinde tedavi başarısı %90’ın üzerindedir. İşte meme kanserine dair tüm detaylar:
Risk Faktörleri
- Değiştirilemez Faktörler: Kadın olmak, ileri yaş (50+), BRCA1/BRCA2 gen mutasyonları, ailede meme kanseri öyküsü.
- Değiştirilebilir Faktörler: Obezite, alkol tüketimi, hormon replasman tedavisi, geç menopoz (55+), fiziksel hareketsizlik.
Belirtiler ve Uyarıcı İşaretler
- Memede ağrısız, sert kitle (en yaygın belirti)
- Meme başında içe çökme, şekil değişikliği veya soyulma
- Meme derisinde portakal kabuğu görünümü
- Kanlı meme başı akıntısı
- Meme boyutunda veya şeklinde ani değişim
Tanı Yöntemleri
- Mamografi: 40 yaş üstü kadınlarda yıllık tarama için altın standart.
- Ultrason: Yoğun meme dokusuna sahip kadınlarda kitlenin kistik/katı ayrımı.
- MR: Yüksek risk grubundaki hastalarda kullanılır.
- Biyopsi: Şüpheli kitleden örnek alınması (ince iğne, tru-cut veya cerrahi).
Meme Kanseri Türleri
- Duktal Karsinoma in Situ (DCIS): Süt kanallarında sınırlı, non-invaziv erken evre.
- İnvaziv Duktal Karsinoma (IDC): En sık görülen tür (%80), süt kanallarından yayılır.
- İnvaziv Lobüler Karsinoma (ILC): Süt bezlerinde başlar, genellikle çift taraflıdır.
- Triple Negatif Meme Kanseri: Agresif seyirli, hormon reseptörü negatif.
Evreleme Sistemi (AJCC TNM)
- Evre 0: DCIS gibi non-invaziv kanserler.
- Evre I: Tümör <2 cm, lenf nodu tutulumu yok.
- Evre II: Tümör 2-5 cm veya 1-3 lenf nodu metastazı.
- Evre III: Lokal ileri evre, cilt/pektoral kas tutulumu.
- Evre IV: Uzak organ metastazları (kemik, karaciğer, akciğer).
Tedavi Seçenekleri
- Cerrahi:
- Meme koruyucu cerrahi (lumpektomi)
- Mastektomi (tüm memenin alınması)
- Sentinel lenf nodu biyopsisi
- Onkoplastik Cerrahi: Meme rekonstrüksiyonu ile estetik sonuç.
- Radyoterapi: Cerrahi sonrası lokal nüksü %70 azaltır.
- Medikal Tedaviler:
- Kemoterapi (AC, TC protokolleri)
- Hormonoterapi (Tamoksifen, Aromataz inhibitörleri)
- Hedefe Yönelik Tedaviler (Trastuzumab HER2+ hastalarda)
- İmmünoterapi (Pembrolizumab triple negatif türde)
Korunma ve Risk Azaltma
- Tarama Programları:
- 40-44 yaş: Yıllık mamografi (risk faktörü varsa)
- 45-54 yaş: Yıllık mamografi zorunlu
- 55+ yaş: 2 yılda bir mamografi
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Haftada 150 dakika orta tempolu egzersiz
- Akdeniz diyeti (zeytinyağı, sebze, balık)
- Alkolü sınırlama (günde max 1 kadeh)
- Yüksek Risk Grubunda Profilaksi:
- Tamoksifen ile risk %50 azaltma
- Profilaktik mastektomi (BRCA mutasyonu varsa)
Palyatif Bakım ve Destek Tedaviler
Metastatik hastalarda yaşam kalitesini artırmak için:
- Kemik metastazlarında bifosfonatlar
- Ağrı kontrolü için opioid/non-opioid analjezikler
- Psikoonkolojik destek ve beslenme danışmanlığı
