Diyetisyen Nedir?

Beslenme ve diyetetik bölümü, genel sağlık durumunun korunması ve iyileştirilmesi için beslenme konularıyla ilgilenen tıp branşıdır. 

İnsan vücudunun sağlığını koruyabilmesi ve vücut sistemlerinin fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için besin öğelerinin dengeli şekilde alınması gerekir. 

Bu ögeler mineraller, vitaminler, karbonhidrat, lif, sağlıklı yağlar, protein ve sudur. 

Besin öğelerinin yetersiz ya da ihtiyaç duyulandan daha fazla alınması ciddi sağlık sorunlarına yol açar. 

Bu nedenle hasta ya da riskli grupta bulunan kişilere diyet doktorları tarafından metabolizma hızını ve faaliyetlerini düzenleyen, günlük ihtiyaç duyulan besin öğelerinin tümünü barındıran, sağlıklı, doğal ve kişiye özel beslenme programları hazırlanır. 

Diyet adı verilen bu beslenme programlarında yaş, cinsiyet, boy, kilo, vücut yağ oranı, kronik hastalıkların olup olmadığı, kan değerleri ve genetik olarak yatkın olunan hastalıklar gibi etmenler göz önünde bulundurulur.

Sağlıklı beslenme kuralları evrensel olarak kabul görmüş olsa da, her bireyin vücut yapısı ve besin ihtiyaçları farklıdır. Bu nedenle beslenme ve diyetetik bölümü, kişileri ayrı ayrı değerlendirerek besin ihtiyaçlarının belirlenmesinde rol oynamaktadır. 

Aynı zamanda yaşanan toplumun ekonomik ve kültürel beslenme alışkanlıkları, yanlış beslenme nedeniyle görülen hastalıklar, bu hastalıkların önlenmesi ve gıdaların sağlık kurallarına uygun şekilde hazırlanması da diyetisyenin görevleri arasında yer almaktadır.   

Diyetisyen Nedir? Diyetisyen Ne İş Yapar?

Diyetetik kelimesi, yanlış beslenme nedeniyle ortaya çıkan hastalıkların ve gıdaların besin öğelerinin araştırılması anlamına gelir. 

Beslenme düzeninin kişiye göre düzenlenmesini sağlayan sağlık görevlilerine ise diyetisyen adı verilir. Diyetisyenlik hizmeti verebilmek ve Beslenme Uzmanı unvanı almak için Sağlık Bilimleri fakültelerinde verilen 4 senelik Beslenme ve Diyetetik eğitimi başarılı şekilde tamamlanmalıdır. 

Mezun olduktan sonrasında özel diyetisyen, çocuk diyetisyeni, yönetici diyetisyenliği, halk sağlığı diyetisyenliği ya da klinik diyetisyenlik yan dallarında ihtisasa devam edilerek uzmanlık alınabilir. 

Beslenme ve diyetetik eğitimi almadan önce diyetisyenlik hakkında bilgi sahibi olmak, meslek hayatında daha hızlı yükselmek ve kariyer planlamasının yapılabilmesi için oldukça önemlidir.

Diyetisyenlerin görev ve sorumlulukları ise şu şekilde sıralanabilir:

• Büyüme ve gelişme dönemlerinde görülen sorunların takip edilmesi,
• Kişilerin yaşam kalitelerini artırmak için doğru beslenme alışkanlıklarının kazandırılması,
• Genel sağlık durumunun iyileştirilmesi için kişiler ve toplumun bilinçlendirilmesi,
• Yanlış beslenme nedeniyle görülen sağlık sorunlarının teşhis, takip ve tedavilerinin yapılması,
• Toplumsal beslenme alışkanlıklarının ekonomik ve kültürel açılardan da ele alınması,
• Gıda denetimlerinin yapılması,
• Kişinin ihtiyaçlarına uygun olan beslenme listelerinin hazırlanması,
• Hastalıkların tedavisinde beslenme düzenlemeleri ve takviyelerini yapmak,
• Gıda maddelerinin hazırlığı, muhafaza edilmesi, işlenmesi ve pişirilmesi gibi işlemler sırasında görülen değişimleri analiz etmek,
• Toplumda cinsiyet, yaş, meslek grubu, fiziksel yapısı, harcanan enerji miktarı ve kronik hastalıklara göre besin ihtiyaçlarını belirlemek,
• Toplumda görülen sağlık sorunlarını engellemek için uygun beslenme programları hazırlamak ve sağlıklı kişileri bu program hakkında bilgilendirmek,
• Çeşitli kuruluşlarda servis edilen toplu yemeklerin sağlık ve beslenme kurallarına uygun olmasını sağlamak,
• İşletmeler, okullar, hastaneler, bakımevleri ve diğer kuruluşlar için haftalık ya da aylık menü hazırlamaktır.

Beslenme uzmanları devlet hastanelerinde, özel hastanelerde, bakım ünitelerinde, spor salonlarında, yemek firmalarında, araştırma ve eğitim kurumlarında hizmet verebilirler. 

Kariyerine akademisyen olarak devam etmek isteyen adaylar doktora eğitimi alabilir ve devlet kurumlarında görev yapabilir.

Beslenme ve Diyetetik Bölümü Hangi Beslenme Bozukluklarına Bakar?

Beslenme ve diyetetik bölümü, toplumda görülen tüm beslenme bozukluklarının teşhis ve tedavisinden sorumludur. 

Diyetisyenlerin ilgilendikleri sağlık sorunları şu şekilde sıralanabilir:

• Fazla Kiloların Bulunması: Kişilerin ideal vücut ağırlığına ulaşırken genel sağlık durumlarını koruması hedeflenir. Sağlıklı zayıflamak için uygulanacak diyet listesinin bir beslenme uzmanı tarafından kişiye özel hazırlanması, şok diyetler ve tek yönlü beslenmeden uzak durulması, zayıflama süreci boyunca diyetisyen kontrollerinin ihmal edilmemesi, güncel diyet listelerinin uygulanması, öğün arttırmak ya da eksiltmek gibi kararların diyetisyenle birlikte verilmesi ve beslenme programının egzersizle desteklenmesi gerekir.
  
• Yatarak Tedavilerde Beslenme: Sağlık kuruluşlarında yatarak tedavi gören hastaların genel sağlık durumlarını korumak ve ihtiyaç duydukları besin ögelerini karşılamak için uygun diyet listelerinin hazırlanmasıdır. Hastanın ihtiyaçları değiştikçe uygulanan diyet programı de değişiklik gösterir. Taburcu olduktan sonrasında da hekim onayı alana kadar bu programlara sadık kalınması gerekmektedir.
  
• Kişiye Özel Beslenme Listelerinin Hazırlanması: Genel beslenme kuralları evrensel olsa da her insanın metabolizması ve besin ihtiyaçları farklılık gösterir. Organ fonksiyon kayıplarının görülmesi, sağlıklı kilo alma ya da vermenin sağlanması, kas dokularının erimesinin önlenmesi ve genel sağlık durumunun korunması için diğer kişilere hazırlanan beslenme programları uygulanmamalıdır.
  
• Şeker Hastalarında Beslenme: Çocukluk ya da ergenlik dönemlerinde belirti vermeye başlayan Tip 1 diyabet hastalığı, sağlıklı yaşam alışkanlıkları ile kontrol altına alınabilir. Bunun için hastaların dengeli beslenmeleri ve düzenli egzersiz yapmaları oldukça önemlidir. Tip 2 diyabet hastalarında ise vücut kitle indeksinin korunması hayli önemlidir. Bu nedenle her iki hastalıkta da uzman diyetisyenler tarafından beslenme listeleri hazırlanmalıdır.
  
• Sindirim Sistem Hastalıklarında Beslenme: Özellikle bağırsak enfeksiyonları, hazımsızlık, ülser, ishal, gastrit ya da besin emilim bozuklukları gibi mide ve bağırsak hastalıklarında sağlıklı beslenme oldukça önemlidir. Bu nedenle diyetisyenler hastalar için uygun besinleri ve hazırlama yöntemlerini içeren bir beslenme programı hazırlamaktadır. Bilinçli ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile hastalıkların tedavi süreci daha hızlı bir şekilde tamamlanır, hastanın günlük yaşam konforu dengelenir ve tekrarlama riski azaltılmış olur.
  
• Çocuklarda Beslenme: Büyüme ve gelişim süreçlerinin devam ettiği çocukluk dönemi, beslenmenin en önemli olduğu zamanların başında gelir. Kronik hastalıkların önlenmesi, gelişimin desteklenmesi, büyüme hastalıklarının görülmesi, organ ve sistem fonksiyonlarının korunması ya da genel sağlık durumunun iyi olması için dengeli beslenmek hayli önemlidir. Bunun için ihtiyaç duyulan tüm besin öğelerinin düzenli şekilde ve uygun miktarlarda alınması, mümkün oldukça doğal besinlerin tüketilmesi, hazır gıda tüketiminden kaçınılması ve tek yönlü beslenmenin engellenmesi gerekir. Aksi halde ilerleyen dönemlerde obezite, kalp ve damar hastalıkları, böbrek yetmezliği ve kanser hastalıkları gibi sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
  
• Kilo Almaya Yönelik Beslenme: Vücut ağırlığının sağlıklı aralıktan daha düşük olması, organlar ve sistemlerin işlevlerini gerçekleştirememesine neden olur. Aynı zamanda savunma sistemi güçsüz kalacağı için genel sağlık durumu büyük oranda tehdit altına girer. Kilo almak için bilinçsizce karbonhidrat, yağ ve şeker tüketilmesi kişilerin sağlığını daha çok bozacağı için kilo alma sürecinde beslenme uzmanlarına danışılması oldukça önemlidir.  
  
• Hamilelikte Beslenme: Sağlıklı bir gebelik sürecinde anne adayının 9 ila 12 kilogram alması beklenir. Ancak bu sınırın altında ya da üzerinde seyreden kilo artışları, hem anne adayı hem de bebeğin sağlığı için risk yaratır. Her iki durumda da beslenme uzmanları tarafından hazırlanan diyet listeleri ile sağlıklı kiloya ulaşmak mümkün olacaktır.
  

Sağlıklı ve dengeli beslenmek, insan ömrünün her döneminde özen gösterilmesi gereken bir konudur. 

Hastalıkların önlenmesi ve tedavi sürecinin desteklenmesi için her türlü beslenme bozukluğunda beslenme ve diyetetik bölümüne başvurulması gerekmektedir.