İkili tarama testi, gebeliğin erken döneminde bebekteki kromozomal anomalileri tespit etmek amacıyla uygulanan bir tarama yöntemidir. Bu test, özellikle Down sendromu (Trizomi 21) ve Edwards sendromu (Trizomi 18) gibi durumların riskini değerlendirir. İşte bu testle ilgili merak edilen tüm detaylar:
İkili Tarama Testi Nedir?
İkili tarama testi, anne adayından alınan kan örneği ve ultrason ölçümlerinin kombinasyonuyla yapılır. Kandaki PAPP-A (Gebelikle İlişkili Plazma Proteini-A) ve serbest beta-hCG hormon seviyeleri ölçülür. Ultrasonla ise bebeğin ense kalınlığı (nukal translusensi) değerlendirilir. Bu veriler, anne yaşı ve gebelik haftası ile birleştirilerek risk hesaplanır.
Test Ne Zaman Yapılır?
İkili tarama testi için ideal zaman gebeliğin 11. haftası ile 14. haftası arasıdır. Bu dönemde bebeğin ense kalınlığı ölçümü en doğru şekilde yapılabilir. 14. haftadan sonra ense kalınlığı azalmaya başladığı için testin güvenilirliği düşer.
Test Nasıl Uygulanır?
- Kan Testi: Kol damarından alınan kan örneğinde PAPP-A ve serbest beta-hCG seviyeleri analiz edilir.
- Ultrason Ölçümü: Bebeğin baş-popo mesafesi (CRL) ve ense kalınlığı ölçülür.
- Risk Hesaplaması: Elde edilen veriler özel bir yazılımla değerlendirilerek risk oranı belirlenir.
Testin Önemi ve Güvenilirliği
İkili tarama testi, Down sendromunu %85-90 oranında tespit edebilir. Ancak bu bir tanı testi değil, risk belirleme testidir. Yüksek risk çıkması durumunda kesin tanı için CVS (koryon villus biyopsisi) veya amniyosentez gibi invaziv yöntemlere başvurulur.
Kimler İçin Önerilir?
- 35 yaş üstü gebelikler,
- Ailede kromozomal anomali öyküsü olanlar,
- Önceki gebeliklerinde anomalili bebek hikayesi bulunanlar.
Sonuçlar Nasıl Yorumlanır?
Test sonucu 1/250 veya daha yüksek riskli çıkarsa (örneğin 1/100), ileri tetkik önerilir. Düşük risk (1/1000 gibi) ise genellikle ek bir işlem gerektirmez. Ancak sonuçlar mutlaka kadın hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
- Test aç karnına mı yapılır? Hayır, açlık gerektirmez.
- İkili test yerine üçlü test yaptırabilir miyim? Üçlü test 16-20. haftalarda uygulanır ve farklı parametreler içerir. İkili test daha erken sonuç verir.
- Test sonucu yüksek risk çıkarsa ne olur? CVS veya amniyosentez ile kesin tanı konulur.
- İkili test zararlı mıdır? Hayır, anne veya bebek için risk oluşturmaz.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Testin doğru sonuç vermesi için gebelik haftası doğru hesaplanmalıdır.
- Ense kalınlığı ölçümü deneyimli bir radyolog tarafından yapılmalıdır.
- Test sonuçları tek başına kesin tanı koydurmaz, yorumlamada diğer faktörler de göz önüne alınır.
İkili tarama testi, gebelik takibinin önemli bir parçasıdır. Erken dönemde risk değerlendirmesi yaparak aileleri bilgilendirir ve gerektiğinde ileri tetkikler için yönlendirme sağlar.
