Gebelik döneminde yapılan tarama testleri, bebekte olası kromozomal anomalilerin erken tespiti için kritik önem taşır. İkili tarama testi ve üçlü tarama testi, bu süreçte en sık başvurulan yöntemler arasında yer alır. Peki, ikili test sonuçları normal sınırlarda çıktığında üçlü teste ihtiyaç duyulur mu? İşte bu sorunun detaylı cevabı:
İkili Tarama Testi Nedir?
İkili test, gebeliğin 11-14. haftaları arasında yapılan bir birinci trimester tarama testidir. Bu testte anne adayından alınan kan örneğinde PAPP-A (Gebelikle İlişkili Plazma Proteini-A) ve serbest beta-hCG hormon düzeyleri ölçülür. Ayrıca ultrason ile bebeğin ense kalınlığı (NT) değerlendirilir. Test, Down sendromu (Trizomi 21) ve Edwards sendromu (Trizomi 18) riskini hesaplamak için kullanılır.
Üçlü Tarama Testi Ne Zaman Yapılır?
Üçlü test, gebeliğin 16-20. haftaları arasında uygulanan bir ikinci trimester tarama yöntemidir. Anneden alınan kanda AFP (Alfa-Fetoprotein), hCG ve Estriol hormon seviyeleri incelenir. Bu test, Down sendromu, nöral tüp defektleri ve diğer kromozomal anomalilerin riskini değerlendirir.
İkili Test Normal Çıktığında Üçlü Test Gerekli mi?
İkili testin normal çıkması (düşük riskli olması), bebekte kromozomal anomali olasılığının azaldığını gösterir. Ancak bu durum, üçlü testin kesinlikle gereksiz olduğu anlamına gelmez. Çünkü her iki testin de taradığı anomaliler ve hassasiyet oranları farklıdır:
- İkili test, Trizomi 21 için %85-90 hassasiyete sahipken, üçlü test bu oranı %60-70’e düşürür.
- Üçlü test, nöral tüp defektlerini (örneğin spina bifida) tespit etmede ikili teste göre daha etkilidir.
Bu nedenle, özellikle nöral tüp defekti açısından risk faktörü taşıyan gebelerde (ailede öykü, diyabet vb.) ikili test normal olsa bile üçlü test önerilebilir.
Doktorlar Ne Öneriyor?
Klinik uygulamalarda, ikili test sonucu normal olan gebelere üçlü test yapılması zorunlu değildir. Ancak aşağıdaki durumlarda hekimler ek tarama isteyebilir:
- Anne yaşının 35 ve üzerinde olması.
- Ailede nöral tüp defekti veya kromozomal anomali öyküsü.
- Gebelikte şeker hastalığı veya yüksek tansiyon gibi ek risk faktörleri.
Güncel Yaklaşım: Kombine Testler ve NIPT
Günümüzde birçok merkez, ikili test ile üçlü testi kombine ederek entegre test adı verilen bir yöntem kullanır. Bu yaklaşım, tarama hassasiyetini %95’e kadar çıkarır. Ayrıca Non-İnvaziv Prenatal Test (NIPT) gibi yeni nesil yöntemler, kromozomal anomalileri %99’a yakın doğrulukla tespit edebilir. Ancak NIPT’nin maliyeti yüksektir ve her merkezde uygulanmayabilir.
Sonuç Olarak…
İkili test normal çıkan gebelerde üçlü test rutin olarak önerilmez. Ancak risk faktörleri mevcutsa veya aile ek tarama istiyorsa üçlü test yapılabilir. Kesin tanı için amniyosentez veya CVS gibi invaziv yöntemlerin gerekliliği ise hekimin klinik değerlendirmesine bağlıdır.
