Septik Artrit

Septik Artrit Nedir?

Eklem; vücudumuzda bulunan iki veya daha fazla kemiğin oluşturduğu bölüme denilmektedir. Sabit, yarı oynar ve oynar olmak üzere üç eklem tipi bulunmaktadır.

Vücutta en fazla oynar tipte eklem bulunmaktadır. Bu oynar eklemlerin içerisinde sıvı bulunmaktadır. Bu sıvıyı çevrelen zar ile birlikte hareket sırasında kemiklerin ayrılmasını önleyen bağlar bulunur.

Septik artrit; eklemlerde bulunan zar ve sıvının iltihabıdır. Erken tanı ve tedavi gerektiren bir hastalıktır. Bu hastalığın oluşumuna virüsler, bakteriler ve mantarlar sebep olabilmektedir.

Eklemde bulunan sıvıyı saran zar çok damarlı olduğu için kan yolu ile bu mikroplar gelebilmektedir. Başlangıçta mikropların bu bölgeye gelmesiyle iltihap oluşmaya başlar. Bu iltihap ilerledikçe eklemlerde harabiyet başlar.

Eğer daha da ilerlerlerse kemiğe kadar enfeksiyon ilerler ve burayı besleyen damarlara da zarar vererek tıkanıklıklara neden olur.

Septik Artrit Belirtileri Nelerdir?

Septik artrit vücutta bulunan tüm eklemlerde görülebileceği gibi diz ve kalça gibi asıl ağırlığın taşındığı eklemlerde daha sık görülmektedir.

Bir eklemi tutabildiği gibi birden çok eklemi de tutabilen bir hastalıktır. Hasta da bu hastalığa özel olmayan bazı belirtiler görülebilmektedir.

Bunlar;

• Ateş
• İştahsızlık
• Bulantı- kusma
• Halsizlik

Septik artritin oluştuğu eklemde de bazı belirtiler görülebilmektedir.

Bunlar;

• Etkilenen eklemde şişlik olması
• Etkilenen eklemde kızarıklık
• Etkilenen eklemde ısı artışı
• Etkilenen eklemde hassasiyet
• Etkilenen eklemde hareket etmede zorluk çekmek

Septik Artrit Nedenleri Nelerdir?

Septik artrit 15 yaş altı ve 55 yaş üstü kişilerde sık görülmektedir. Hastalığın oluşmasına neden olan bazı risk faktörleri bulunmaktadır.

Bunlar;

• Romatizmal Hastalıklar
• Şeker Hastalığı
• Uzun süredir var olan Karaciğer Hastalığı
• Uzun süre var olan Böbrek Hastalığı
• Kanserler
• Eklem ile ilgili bir ameliyat geçirmek
• Diz veya kalça protezi ameliyatı geçirmiş olmak
• Düşük sosyoekonomik düzey
• Organ naklinin yapılmış olması
• Kişinin immün sistemini baskılayan bir tedavi alıyor olması

Septik Artrit Teşhisi

Septik artrit hastalığının teşhisinde hastanın şikayetleri, devamlı bulunan hastalıkları ve geçirdiği ameliyatları sorgulamak çok önemlidir.

Çünkü eklem ile ilgili geçirdiği ameliyatlar septik artrit oluşumuna neden olabildiği gibi devamlı olan hastalıklardan karaciğer ve böbrek yetmezliği de sebep olabilmektedir.

Ayrıca hastanın eklem ile ilgili şikayetleri tanıya daha kolay yönlendirebilmektedir. Diz içerisinde bulunan sıvının miktarı, rengi, akışkanlığı ve kültürü septik artritin tanı kriterleri arasında bulunmaktadır.

• Hastanın kanı alınarak tam kan sayımına bakılır. Kandaki beyaz küre artışı septik artriti destekleyen bir bulgudur.
• Kanda bakılan ESR ve C- Reaktif Protein değerlerinin artışı septik artiti desteklemektedir.
• Önemli bir tanı yöntemi de eklem sıvısının alınarak incelenmesidir. Temiz bir ortamda iğne ile ekleme girilir ve sıvı alınır. Genellikle bu sıvı bulanık gözükmektedir. Sıvının akışkanlığı azalmış ve rengi gri, sarı veya yeşildir.
• Eklemden alınan sıvı mikroskop altında da incelenir. Beyaz küre hücreleri 50.000/mm³ üzerinde bulunmaktadır.
• Alınan eklem sıvı boyanarak ve kültürleri yapılarak hangi mikrobun septik artrite neden olduğu bulmaya çalışılır.
• Eklem bölgesinin Direkt Radyografisi çekilir. Grafide hasarlı eklem bölgesinde bulunan kemikler arası mesafenin arttığı görülür. Ayrıca dokunun şişmiş olduğu da görülür.
• Ultrasonografi ile eklem bölgesinde sıvının varlığını gösterir. Sıvıda örnek almak için iğne kullanılırken ultrasonografi de kullanılır. Böylece doğru yerde olup olunmadığı görülmüş olunur.
• Bilgisayarlı Tomografi ile sıvı birikimi ve kemiklerde enfeksiyon varlığı araştırılır.
• Manyetik Rezonans ile iltihap eklem haricinde başka yerde de var mı onu görüntülemeyi sağlar. Ayrıca bilgisayarlı tomografi gibi radyasyon yaymadığı için gebelerde tanı için kullanılan bir yöntemdir.
• Nükleer tıp yöntemleri de ayrımın tam olarak yapılmadığı hastalarda kullanılabilmektedir.

Septik Artrit Tedavisi

Septik artrit erkenden tedavi edilmesi gereken ciddi bir hastalıktır. Tedavi de bazı temel hedefler vardır.

Bunlar;

1. Septik artritin oluştuğu eklemin temizlenmesi gerekmektedir. Bu sıvı çeşitli ameliyat yöntemleriyle temizlenerek ve antibiyotik uygulanarak tedavi edilmektedir.
2. Septik artritin oluştuğu eklem yapısını koruyarak kişinin hareket yeteneğini bozmamak önemlidir. Bir haftaya kadar hasarlı eklemin hareket ettirilmemesi gereklidir.
3. Septik artritin oluştuğu eklemin tekrar eski güçlülüğüne döndürmek önemli olmaktadır.

Eğer bu tedavilere rağmen hala hasta iyileşmiyorsa bir yerde hata vardır. Kullanılan antibiyotiklerde hata olabilir.

Bu yüzden tekrar eklem sıvısı kültürü yapılır ve neden olan mikrop tekrar araştırılır. Eğer sıkıntı burada değilse enfeksiyona sebep olan başka bir neden vardır.

Manyetik Rezonans ile görüntüleme tekrar yapılarak enfeksiyon odağı araştırılır.

Septik Artrit Tedavi Edilmezse

Septik artrit bulunduğu bölgeden çevreye hemen yayılabildiği için tedavi etmek gereklidir.

Eğer erken tanı yapılırsa tedavi edilen hasta %80 eski sağlam eklemine kavuşur. Ama bir hafta ve üzeri tedaviye başlanan hastalarda tedaviye yanıt gitgide düşmektedir.

Eklem bölgesinde oluşan iltihap eklemleri yıkmaya başlar. Kişi bu yüzden hareket ederken zorluk yaşamaya başlar.

Ayrıca eklem bölgesinde bulunan kemiklerde de enfeksiyon başlar. Eklemlerde kısmi olarak ayrılmalar ve pozisyon bozuklukları başlayabilmektedir.

Septik Artrite Ne İyi Gelmez?

Septik artrit hastalığı mikropların neden olduğu bir hastalıktır ve bu bölgede damarlanma olduğu için kan yoluyla mikroplar buraya gelebilmektedir.

Damar yolundan kullanılan bağımlılık yapıcı maddeler özellikle septik artrit hastalığı oluşumuna neden olmaktadır.

Çünkü kullanılan enjektörlerin temiz olmaması mikropların kana geçmesine neden olur ve eklem bölgesine gidip iltihap oluşturabilirler.

Şeker hastalığı septik artrite neden olan hastalıklardan olduğu için şeker düzeyinin düzenlenmesi önemlidir. Eğer şekerli gıdalar tüketiyorsanız ve şeker düzeyinizi normal aralıklarda tutmuyorsanız risk faktörlerinden biridir.

Septik Artrit İlaçları

Septik artrit tedavisinde antibiyotik kullanılmaktadır. Öncelikle eklem bölgesinden sıvı alınır. Bu sıvı kültür ortamında ekilerek sonucuna bakılır ve antibiyotik seçimi ona göre yapılır.

Ortalama 48 saat süren bu işlem sonucunda hastanın yaşına ve devamlı bulunan hastalığına göre antibiyotik seçimi yapılır. Antibiyotik damardan yapılır, eklem içerisine enjekte edilmez.

Kullanılan antibiyotikler;

• 5 yaş altı çocuklarda 2. ve 3. kuşak sefalosporinler
• 5 yaş üstü hastalarda nafsilin, vankomisin, siprofloksasin
• Ameliyata bağlı oluştuysa vankomisin, siprofloksasin
• Deri de etkilenmişse veya kemiklerini bir arada tutan bağlar etkilendiyse seftriakson

Kullanılan antibiyotik tedavisi hakkında kesin bir süre belirtilmemiştir.

Fakat kişinin ateşi düştüyse, kanda bulunan beyaz küre hücreleri azaldıysa bir müddet ağızdan antibiyotik alınır ve ortalama 1 ay içerisinde tedavi sonlandırılır.

Septik Artrit Ameliyatı

Septik artrit tanısı konulan hastanın ekleminde biriken sıvının alınması gerekmektedir. İğne ile alındığında çok etkili olmamaktadır.

Çünkü içerideki iltihap iğne ile yeterince temizlenemez. O yüzden ameliyat ile seçilecek iki yöntemden biriyle sıvı alınır.

1. Artrotomi: Kalça eklemleri gibi bazı eklemlerde eklem bölgesinde iltihabın tekrarlaması ile bu sıvıyı boşaltmak zordur. Zor bir bölge olduğu için artrotomi ile sıvı boşaltılarak tekrarlamasının önüne geçilir. Artrotomi denilen yöntemde eklem açılarak temizliğin yapılmasıdır.
   
2. Artroskopik: Eğer septik artritin oluştuğu bölgeler omuz, dirsek ve diz gibi yerler ise artroskopik denilen yöntem ile temizliği yapılır. Küçük bir kesi yapılır, buradan cihaz ile girilir ve onarım gerçekleştirilir.
   

 Ameliyat sonrası eklem bölgesine yerleştirilen bir madde ile ortalama 3 gün serum ile yıkanır.

Bebeklerde Septik Artrit

Bu hastalık her yaş grubunda görülebildiği gibi özellikle yenidoğan, süt çocukları ve 3 yaş civarında görülmektedir. Septik artrit pediatrik vakalarda ateş ve bazı eklemlerini hareket ettirmeme gibi sıkıntılar ile başlar.

Yalnız yenidoğanlarda teşhisi biraz zordur. Çünkü kan testleri normal çıkabilmektedir. Ayrıca çekilen direkt grafide tanı koymayı sağlayacak bir bulgu da gözükmeyebilmektedir.

Bu yüzden uzun süre tedavi etmemeye bağlı bazı kalıcı sorunlar bırakabilmektedir. En fazla kalça, omuz ve diz bölgesinde bu sıkıntı yaşanmaktadır.

Septik Artrit için Hangi Doktora Gidilir?

Kişi eklem bölgelerinde ağrı hissediyorsa, daha önce bu bölgeyle ilgili ameliyat geçirdi ise mutlaka Ortopedi Hastalıkları uzmanına görünmelidir.

Ayrıca ağrıyan bölgede kızarıklık, şişlik, ısı artışı, hareket ettirirken kısıtlılık gibi şikayetleri varsa mutlaka görünmelidir.

Romatizmal hastalıkların varlığı da septik artrit oluşumunda risk faktörü olduğu için Romatoloji Hastalıkları uzmanına gidebilir.