Artroskopi Nedir?

Ortopedi uzmanları ve cerrahlarının eklem içerisinde mevcut olan sorunlara bakmak, teşhis etmek ve teşhisi tedavi etmek için uygulanan cerrahi işleme artroskopi denilmektedir.

Artroskopi kelimesi yunanca bir terimdir. Artro, ortak anlamına, skopein ise bakmak için anlamına gelmektedir. Eklemin içini görmeyi sağlayan alete artroskop ismi verilmektedir. Artroskopi 1960 yıllarından beridir kullanılmaktadır. O yılların ardından fiberoptik teknolojilerin artarak devam etmesiyle artroskopi işlemi Dünya genelinde yaygın olarak uygulanacak popülariteye ulaşmıştır.

Artroskopi ayakta yapılan bir işlemdir. Bu işlem poliklinikte genellikle ortopedi cerrahı tarafından yapılır. Günümüz şartlarında genellikle diz artroskopisi, omuz artroskopisi ve kalça artoskopisi o bölgede bulunan eklemlere uygulanmaktadır.

Eklemin içerisindeki sorunları tespit etmek için yapılan artroskopide, eklem içerisine tükenmez kalemin ucu inceliğindeki bir delikten giriş yapılarak, bölge içerisindeki görüntü bir kamera yardımıyla cerrahın gözlemlediği ekrana yansıtılır. Bunun akabinde küçük boyutlarda olan bir veya birden fazla delikten giriş yapılarak teşhis konulur ve tedavi gerçekleştirilir.

Ekleme giriş yapılan delikler küçük olduğundan dolayı hastanın artroskopi sonrası iyileşme süreci de hızlı bir şekilde tamamlanmaktadır.

Artroskopi Çeşitleri

Artroskopi işlemi cerrahların eklemde bulunan sorunları teşhis ederek, tedavi etmek için izledikleri bir ameliyat yöntemidir. Ayakta yapılan artroskopi işleminin yapılan bölgeye göre farklı çeşitleri bulunmaktadır.

Diz Artroskopisi

Dizde bulunan diz bağları sayesinde dizin uyum içerisinde hareket etmesi sağlanır. Diz bağları herhangi bir zarar gördüğünde dizimiz sağlıklı olarak hareketi sağlayamayacağı için diz artoskopi işlemine başvurulur. Diz bağları kendi içerisinde çeşitlere ayrılmaktadır. Yaralanmaya en müsait olan ve yaralanma durumunda en çok sorun çıkaran bağlar ön çapraz bağ, arka çapraz bağ ile dizin hem sağ hem de sol yanında bulunan iç yan bağları ve dış yan bağlarıdır. Artroskopik tedavi yöntemi genellikle ön çapraz ve arka çapraz bağ yaralanmalarında uygulanan bir işlemdir. Bu bağlar genelde spor yapan insanlarda zorlama sonucu yırtılmaktadır.

Diğer artroskopi ameliyatlarında olduğu gibi diz artroskopi ameliyatı sonrası da çeşitli riskler bulunmaktadır. Diz için yapılan artroskopi ameliyatı sonrası;

• Diz ekleminin içerisinde kanama,
• Bacağın toplardamarında kan pıhtısı oluşması,
• Eklem içerisinin enfeksiyon kapması
• Diz sertliği ve dizin sinirlerinde hasar oluşması

Gibi riskler bulunmaktadır. Diz artroskopi sonrası iyileşme süreci hastanın durumuna göre değişiklik gösterebilen bir süreçtir. Genelleme yapmak gerekirse ortalama olarak yarım saat ile bir saat arası sürmektedir. Hastanın taburcu edilmesi aynı gün içerisinde gerçekleşir. Ağrı yaşanması durumunda buz torbası ile operasyon yapılan bölgeye pres veya pansuman yaparak ağrıyı minimum seviyelere indirmek mümkündür. Tedavinizi gerçekleştiren cerrah size iyileşme sürecinin hızlanması için ne yapmanız gerektiği ve ne kadar süre boyunca uygulamanız gerektiği gibi detayları paylaşacaktır.

Evde egzersiz programı ile beraber, hastanın normal yaşantısına dönmesi için fizik tedavi uzmanı önerilmektedir. Egzersizler ve doktorunuzun önerdiklerini uygulamanız durumunda dizin eski kabiliyet yeteneğine ulaşması kısa sürede tamamlanacaktır.

Omuz Artroskopisi

Omuz insan vücudu baz alındığında eklemlerin en esnek yapıya sahip olanlarından birisidir. Kolun belirli bir açı dahilinde değil hemen her yönde hareket edebilmesi için uygun bir yapıdadır. Ancak her yöne hareket edebiliyor olmasından gelen esneklik çeşitli sorunlar yaratabilir. Kolun sahip olduğu esneklikten dolayı omuzlar yaralanmaya çok müsait bir yapıdadır. Eğer omuzda hasar görüldüyse omuz artroskopi ameliyatı uygulamak gerekir.

Omuz artroskopisi sonrası genellikle hastanede bir gün yatırılır daha sonra taburcu edilir. Hastanın ağrıları olacağından dolayı hastaya antibiyotik ve ağrı kesici tedavisi uygulanır. Bunun yanında kol gövde bandajı ile istirahat sağlanır. Omuz artroskopi ameliyatı sonrası iyileşme her ne kadar kolay olsa ve kısa sürse bile hastanın 10 gün kadar istirahat etmesi önerilir. Her saat başı ortalama olarak 15 dakika buz uygulaması şişlik için uygulanmaktadır. 2 günde bir tekrar edilecek şekilde pansuman işlemi uygulanır ve 2 hafta geçtiğinde dikişler alınır. Dikişler alındıktan sonra hasta rahatça duş alabilir.

Ayak Bileği Artroskopisi

Ayak bileği artroskopisi diğer cerrahi operasyonlara oranla daha kolay bir şekilde geçmektedir. Açık olarak yapılan cerrahi operasyonlarda yaralanan bölge genellikle daha büyüktür ve iyileşme süresi bir hayli yavaştır. Hızlı bir şekilde çözüme kavuşulan ayak bileği artroskopisi ile hastalar ağrı ve şikâyetlerinden hızlı bir şekilde kurtulur. Ayak bileği artroskopi operasyonu yapılırken enfeksiyon kapma riski oldukça düşüktür.

Ayak bileği artroskopisi sonrası daha iyi kullanabilmek ve sağlıklı haline geri döndürebilmek için operasyonu gerçekleştiren uzmanın vereceği önerileri dikkate almak gereklidir. Çeşitli egzersizler, ağrı durumunda buz presleri ile iyileşme süreci hızlandırılabilir. Doktorun tüm dediklerine harfiyen uyulduğu durumda hasta daha önce yaptığı işe veya yaptığı spora hızlı bir dönüş yapabilir. Ayak bileğinin fonksiyonları omuz ve diz fonksiyonlarına göre çok daha kolay bir şekilde geri kazanılabilir yapıdadır. Ameliyat esnasında uygulanan kesiler de oldukça küçük olduğundan dolayı fiziki anlamda bir bozukluk görülmemektedir.

Kalça Artroskopisi

Kalça ve çevresi devamlı hareket halinde olduğu ve ağır yüklere maruz kaldığı için eklem ağrıları sıkça yaşanan bölgelerdendir. Bu ağrıların eklem kaynaklı olmasıyla beraber kalça artroskopisi cerrahi anlamda önem kazanmıştır. Cerrahlar artroskopi yapmadan önce ameliyat dışı farklı tedavi yöntemlerini dener. Bu tedavi yöntemleri;

• Hastanın istirahat etmesi,
• Egzersiz ve fizik tedavi uygulanması,
• Oral ilaç tedavisi,
• Kalçada bulunan eklemin içerisine iğne yapılması

Eğer bu tedavi yöntemleri uygulanır ve yine başarısız olunursa o durumda problemin çözümü için kalça artroskopisi işlemi uygulanır. Bu işlem diğer artroskopi işlemlerine oranla daha farklıdır. El bileği artroskopisi, dirsek artroskopisi işlemlerinde eklemler yüzeye daha yakın olduğu için küçük kesiler ile işlem çözülebilmektedir. Fakat kalça artroskopi ameliyatında eklem daha derinde olduğu ve eklem çeperinin daha kalın olmasından dolayı artroskopi ameliyatında kullanılan aletlerin hareketi daha kısıtlı bir hale gelir. Bundan dolayı da teknik anlamda daha zordur ve tecrübeye ihtiyaç duyulur.

Tecrübe gerektirdiğinde dolayı kalça artroskopisi yapan hastaneler diğer artroskopi yapan hastanelere oranla daha azdır. Ameliyat sonrası gelişimde diğer ameliyatlara göre daha zor gerçekleşmektedir.

Artroskopi Menisküs Ameliyatı

Bir artroskopi ameliyatı türü olan artroskopi menisküs ameliyatı ani olarak gerçekleştirilen dönme hareketleri sonrasında menisküs yırtıkları meydana gelebilmektedir. Bu menisküs yırtıklarını tedavi edebilmek için artroskopik cerrahi uygulanmaktadır.

Menisküs yırtığı genelde sporcularda yaşanan bir sorun haline geldiği için sporcu hastalığı diye nitelendirilmektedir. Ancak bu yırtık sadece sporcularda değil dizini zorlayan her bir bireyde görülmeye müsait bir problemdir. Bu sorunu yaşamamak adına ağır yükler altına girilerek dizin zorlanılmaması gerekmektedir.

Menisküs yırtığı problemi olduğunu yürüme esnasında yaşanan zorluk, ağrı ve kilitlenme şikâyetleri genellikle belirtmektedir. Bu tarz bir problemle karşılaşıldığı durumda tedavinin en erken zamanda yapılması önem taşımaktadır. Oluşan yırtıkların ihmal edilmesi durumunda dizde kıkırdak hasarı yaşanabileceği gibi kireçlenme sorunuyla da karşı karşıya kalınabilir.

Menisküs yırtıkları çeşitlere ayrılmaktadır bundan dolayı her menisküs yırtığı problemi yaşayan kişiye artroskopi işlemi uygulanmaz. Tedavi süreci ise hastanın fiziksel durumu, sporcu olup olmaması, yaşı ve oluşan menisküs yırtığının tipine göre değişiklik göstermektedir.

Artroskopi Ameliyatı Zararları ve Avantajları

Artroskopi ameliyatı eklem içerisindeki sorunları tespit etmek için uygulanan bir işlemdir. Operasyonda kurşun kalem ucu kadar incelikteki bir delikten girilerek, kamera yardımıyla içerinin gözlemlenmesi sağlanır. Uygulanan Artroskopi ameliyatı sonrası zararlar ve avantajlar şu şekildedir;

• İşlemler küçük kesiler ile yapıldığı için iyileşme süreci hızlıdır,
• Artroskopi ameliyatı riskleri enfeksiyon ve eklem sertliği gibi sonuçlarla karşılaşılma ihtimali çok düşüktür,
• Günümüz teknolojisiyle beraber HD kamera kullanıldığı için eklem içi iyi görüntülenmekte ve problemin tespiti kolayca yapılmaktadır,
• Hasta daha kısa sürede işine ve yaptığı spora dönebilmektedir,
• Rehabilitasyon süreci daha hızlı bir şekilde sağlanmaktadır.

Maddeler göz önünde bulundurulduğunda artroskopi ameliyatının bir zararı bulunmamaktadır. Eğer eklem ağrısı yaşanıyorsa bu ağrıların çözümü için bir an öce uzman doktora başvurulup, operasyonun yapılması her açıdan avantaj sağlayacaktır.

Artroskopi Ameliyatı Sonrası Bakım

Günümüzde artroskopi müdahale yardımıyla çoğu yaralanmalara rahat bir şekilde tedavi uygulanmaktadır. Diğer adıyla kapalı eklem ameliyatı olan artroskopi, omuz rahatsızlığı, kalça rahatsızlığı, diz rahatsızlığı, el ve ayak bileği rahatsızlığı gibi konularda pratik çözümler sağlamaktadır. Artroskopi operasyonunda ufak boyutlara sahip bir video kamera ile eklemin içi HD kalitede görüntülenir ve detaylıca incelenmesi sağlanır. Bu sayede teşhis çok daha rahat bir şekilde konularak uygun cerrahi yöntemle artroskopi işlemi gerçekleştirilir.

Hastaların taburcu olmasının ardından sağlıklı hallerine hızlı dönebilmesi için yaklaşık 4 hafta boyunca operasyonu gerçekleştiren cerrahın artroskopi ameliyatı sonrası bakım uyarılarına dikkat etmesi ve yaşamını bu süre boyunca ona göre idame ettirmesi gerekmektedir. Bu süreçte genel olarak hastaların dikkat etmesi gereken hususlar şöyledir:

• Artroskopi ameliyatı sonrasında hastanın acı ve ağrılarının azalmasıyla birlikte enfeksiyon kapma riskinin önlenmesi için ilaç tüketimine dikkat edilmesi gerekir.
• Menisküs ameliyatlarında, hastaların zarar görmemesi adına hareket sınırlayıcı bandaj kullanmaları tedavi sürecini hızlandıracaktır.
• Hastanın artroskopi ameliyatının gerçekleşmesi sonrası koltuk değneği kullanımı da önemli bir yere sahiptir. Koltuk değneğinin türü ve ne şekilde kullanılacağı detaylarını uzman doktor hastanın yaşına ve eklemlerinin bulunduğu duruma göre belirler.
• Artroskopi ameliyatının sonrasında bakım işlemlerinin en önemlisi de düzenli egzersiz yapılmasıdır. Egzersizin yoğunluğu ve ne tarz egzersizler yapılacağı uzman doktor tarafından kişiye göre belirlenmelidir.