Şehla göz (heterokromi), bir kişinin iki gözünün farklı renklerde olması veya tek göz içinde renk farklılıkları bulunması durumudur. Bu durum, melanin pigmentinin düzensiz dağılımından kaynaklanır ve genellikle kalıtsal olmakla birlikte bazı sağlık sorunlarının işareti de olabilir.
Heterokromi Türleri
- Tam Heterokromi: İki gözün tamamen farklı renklerde olması (örneğin bir göz mavi, diğeri kahverengi).
- Kısmi Heterokromi: Tek gözde iki farklı renk bölgesinin bulunması (iris bir kısmı mavi, diğer kısmı yeşil).
- Merkezi Heterokromi: İrisin merkezindeki halkanın dış kısımdan farklı renkte olması.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Genetik Faktörler: Waardenburg sendromu veya Horner sendromu gibi kalıtsal hastalıklar.
- Edinsel Nedenler: Göz travması, glokom ilaçları (prostaglandin analogları), üveit veya göz tümörleri.
- Nadir Sebepler: Nörofibromatozis veya pigment dispersiyon sendromu.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Heterokromi genellikle ağrısızdır. Ancak eşlik eden şu semptomlar varsa dikkat gerektirir:
- Görme bulanıklığı veya ışık hassasiyeti,
- Göz kızarıklığı veya şişliği,
- Ani renk değişimi.
Tanı için göz muayenesi, slit lamba incelemesi ve genetik testler kullanılır.
Tedavi Yaklaşımları
- Kalıtsal Heterokromi: Tıbbi müdahale gerektirmez, kozmetik lenslerle renk farkı kamufle edilebilir.
- Edinsel Heterokromi: Altta yatan neden tedavi edilir (örneğin iltihap için kortikosteroidler, tümör için cerrahi).
- Lazer Tedavisi: Pigment değişimi için deneysel yöntemler mevcuttur ancak risklidir.
Acil Durumlar
Aşağıdaki durumlarda acilen göz doktoruna başvurulmalıdır:
- Travma sonrası ani renk değişimi,
- Görme kaybıyla birlikte iris renginde açılma,
- Göz içi kanama belirtileri.
Şehla Gözün Kültürel ve Tarihi Önemi
Tarihte Büyük İskender ve Mısır tanrısı Horus’un heterokromiye sahip olduğu tasvir edilir. Bazı kültürlerde "şans getirdiğine" inanılırken, bazı toplumlarda nadir görülmesi nedeniyle mistik özellikler atfedilir.
