Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim içi yerine fallop tüpleri, yumurtalık veya karın boşluğu gibi anatomik olarak uygun olmayan bir bölgeye yerleşmesiyle ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Vakaların %95’inden fazlası fallop tüplerinde görülür ve erken müdahale edilmezse hayati risk oluşturabilir.

Dış Gebelik Nasıl Gelişir?
Normalde döllenme fallop tüplerinde gerçekleşir ve embriyo rahim içine doğru ilerler. Ancak tüplerde daralma, yapışıklık veya fonksiyon bozukluğu varsa embriyo rahme ulaşamaz ve tüp duvarına yerleşir. Burada büyümeye başlayan embriyo, zamanla tüpün yırtılmasına ve iç kanamaya yol açabilir.

Risk Faktörleri Nelerdir?

• Geçirilmiş Pelvik Enfeksiyonlar: Klamidya veya gonore gibi enfeksiyonlar tüplerde hasar bırakabilir.
• Önceki Dış Gebelik Öyküsü: Bir kez dış gebelik yaşayanlarda tekrar riski artar.
• Tüp Cerrahisi: Geçirilmiş fallop tüpü ameliyatları veya tüp ligasyonu.
• Sigara Kullanımı: Tüp hareketliliğini azaltarak embriyo taşınmasını engeller.
• Endometriozis: Tüp fonksiyonlarını bozabilen bir diğer faktördür.

Belirtileri Nasıl Anlaşılır?

• Erken Dönem: Adet gecikmesi, hafif karın ağrısı ve lekelenme şeklinde vajinal kanama.
• İlerlemiş Evre: Ani başlayan şiddetli karın ağrısı, omuz ağrısı (kanın diyafragma altında toplanması), baş dönmesi ve bayılma.
• Muayene Bulguları: Karında hassasiyet, ultrasonla rahim içinde gebelik kesesinin görülmemesi.

Teşhis Süreci

• Beta-hCG Testi: Gebelik hormonu seviyeleri normalden daha yavaş yükselir veya düşer.
• Transvajinal Ultrason: Rahim içinde gebelik kesesinin olmaması ve tüplerde kitle görülmesi.
• Laparoskopi: Kesin tanı için cerrahi yöntem kullanılabilir.

Tedavi Seçenekleri

1. Medikal Tedavi (Methotrexate):

   • Erken evrede ve embriyo kalp atımı yoksa tercih edilir.
   • Hücre bölünmesini durduran bu ilaç, enjeksiyonla uygulanır.
   • Tedavi sonrası beta-hCG takibi yapılır.

2. Cerrahi Müdahale:

   • Salpingostomi: Tüp korunarak embriyo çıkarılır (hafif hasarlı tüplerde).
   • Salpenjektomi: Yırtılmış veya ağır hasarlı tüpün alınması.
   • Acil durumlarda açık cerrahi (laparotomi) gerekebilir.

Komplikasyonlar ve Uzun Vadeli Etkiler

• İç Kanama: Tüp yırtılması sonucu şok tablosu gelişebilir.
• İnfertilite: Tüp kaybı veya tekrarlayan dış gebelikler doğurganlığı etkileyebilir.
• Psikolojik Etkiler: Gebelik kaybı ve gelecek endişesi duygusal travma yaratabilir.

Korunma ve Önlemler

• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmak (kondom kullanımı).
• Sigarayı bırakmak ve düzenli jinekolojik kontroller yaptırmak.
• Tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme teknikleriyle rahim içi gebelik şansı artırılabilir.

Sık Sorulan Sorular

• "Dış gebelik tekrarlar mı?" Evet, risk %10-15 civarındadır.
• "Tedavi sonrası ne zaman gebe kalınabilir?" Methotrexate sonrası 3-6 ay beklenmelidir.
• "Ağrı kesici kullanılabilir mi?" Şiddetli ağrıda doktor onayı olmadan ilaç alınmamalıdır.

Dış gebelik acil müdahale gerektiren bir durumdur. Adet gecikmesi sonrası anormal kanama veya şiddetli ağrı hissedildiğinde zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.