Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim dışında (genellikle fallop tüplerinde) yerleşmesiyle oluşan ve acil müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. Bu konuda en sık merak edilen sorulardan biri, kan testiyle dış gebeliğin tespit edilip edilemeyeceğidir. İşte dış gebelik teşhisinde kan testlerinin rolü ve sürece dair detaylar:
Dış Gebelik Nasıl Teşhis Edilir?
Dış gebelik şüphesi olan durumlarda doktorlar genellikle beta-hCG hormon testi ve transvajinal ultrason kombinasyonunu kullanır. Beta-hCG, gebelik oluştuğunda kanda yükselen bir hormondur. Normal bir gebelikte bu hormonun seviyesi 48 saatte bir yaklaşık iki katına çıkarken, dış gebelikte artış hızı daha yavaştır veya belirli bir seviyeden sonra duraklar.
Kan Testi (Beta-hCG) Dış Gebeliği Kesin Teşhis Eder mi?
Beta-hCG testi tek başına dış gebeliği kesin olarak teşhis etmez ancak şüphe uyandıran bulgular sağlar. Örneğin:
- Beta-hCG seviyesi 1500-2000 mIU/mL üzerinde olmasına rağmen transvajinal ultrasonda rahim içi gebelik kesesinin görülememesi.
- Hormon seviyelerinin beklenen ritimde yükselmemesi.
Bu durumlarda dış gebelik olasılığı değerlendirilir.
Teşhiste Ultrasonun Rolü
Transvajinal ultrason, dış gebeliğin kesin teşhisinde altın standarttır. Fallop tüplerinde gebelik kesesinin görülmesi veya karın içi kanama belirtileri tanıyı destekler. Ancak erken evrelerde kesenin görülememesi nedeniyle beta-hCG takibi kritik önem taşır.
Dış Gebelikte Risk Faktörleri
- Geçirilmiş pelvik enfeksiyon veya cinsel yolla bulaşan hastalıklar.
- Önceki dış gebelik öyküsü.
- Tüp ligasyonu (tüplerin bağlanması) veya tüp cerrahisi geçmişi.
- Endometriozis veya doğurganlık tedavileri.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Aşağıdaki belirtiler varsa acilen sağlık kuruluşuna gidilmelidir:
- Karın veya kasık bölgesinde şiddetli ağrı.
- Vajinal kanama (adet dönemi dışında).
- Baş dönmesi, bayılma hissi veya omuz ağrısı (iç kanama belirtisi).
Tedavi Yöntemleri
- Medikal Tedavi: Erken evrelerde metotreksat enjeksiyonu ile gebeliğin sonlandırılması.
- Cerrahi: Laparoskopi veya laparotomi ile gebelik dokusunun alınması.
Kan Testinin Önemi ve Sınırlılıkları
Beta-hCG testi dış gebelik şüphesini artırsa da tek başına yeterli değildir. Tanı için dinamik beta-hCG takibi (48 saat arayla ölçüm) ve ultrasonografik inceleme şarttır. Ayrıca progesteron seviyelerinin düşük olması da riski işaret edebilir.
