Kabızlık

Kabızlık olarak da bilinen konstipasyon, hastanın haftada üç defadan daha az dışkılama yapmasıdır. Yaşam tarzında değişiklik ve diyet yaparak bu rahatsızlık yenmeye çalışılmalıdır.

Kabızlık Nedir?

Kabızlık veya konstipasyon genellikle haftada iki veya üç kereden daha az dışkılamak olarak tanımlanır. Kabızlıkta dışkı küçük, geniş ve anal bölgeden geçmesi zordur. Ayrıca kişiye ve beslenmeye bağlı olarak büyük ve geniş de olabilir. Kabızlık durumunda bağırsak hareketleri de azalmış olduğu için, bağırsakların içinde kalan dışkı karın ağrısı, mide bulantısı, huzursuzluk hissi yaratabilir. Kabızlığa yaşam tarzı faktörleri, ilaçlar veya çeşitli hastalıklar neden olabilir. Ayrıca kabızlık herkesin hayatında en az bir kere yaşamış olduğu bir durumdur.

Neyse ki çoğu kişideki kabızlık altta yatan bir hastalığa bağlı olmadığı için beslenme alışkanlığı değişiklikleri, egzersiz ve bazı yaşam tarzı değişiklikleri ile düzelir. Bu yöntemlerle düzelmeyen kabızlıklarda da dışkı yumuşatan (laksatif) gibi ilaç tedavileri gerekebilir.

Kronik kabızlık yani uzun süre devam eden ve düzelmeyen kabızlıklar bazı hastalıklardan kaynaklı olabilir. Bu yüzden uzun süreli kabızlıklar da doktora görünmek gerekir. 

Kabızlık Belirtileri Nelerdir?

Herkesin normal bağırsak rutini farklıdır. Bazı insanlar her yemekten sonra aktif bağırsak hareketine sahipken, bazılarında birkaç günde bir dışkılama gerçekleşir. Kabızlık yaygın bir durumdur ve çeşitli nedenlerden dolayı herhangi bir kişide vuku bulabilir.

Kabızlık belirtileri herkes için aynı olmasa da, en yaygın olanlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

  • Haftada üçten az dışkılama
  • Sert, kuru dışkılama
  • Dışkı yaparken zorlanma
  • Dışkılamanın uzun sürmesi
  • Dışkılama gerçekleşse de tekrar dışkılama isteği
  • Karın şişkinliği
  • Özellikle çocuklarda iç çamaşırda yumuşak veya sert dışkı izleri 
  • Sert dışkının üstünde kan 
  • Çocuklarda, bebeklerde huzursuzluk ve ağlama
  • İştah azalması

Kabızlıkta nadir görülen belirtiler şunlardır:

Mide bulantısı: Bağırsaklarda dışkı birikmesi bulantıya neden olabilir. Bu durum genellikle dışkının uzun süre çıkarılmamasına bağlı olarak taşlaşmış dışkı yani fekal impaksiyon nedeniyle olur. Taşlaşmış dışkı hekimler tarafından değerlendirilen kabızlık komplikasyonlarından biridir.

Kusma: Bağırsak tıkanıklığı olduğunda kusma meydana gelebilir. Bağırsak tıkanıklıkları, ince veya kalın bağırsağın bir kısmının kısmen veya tamamen tıkanmasıdır. Bağırsak tıkanıklığı semptomları karın ağrısı, ateş, kabızlık ve kusmadır. Bu çok ciddi bir durum olabilir.

Bu belirtiler kabızlık ile birlikte ortaya çıkarsa, doktorunuza başvurmalısınız.

Kabızlık Nedenleri Nelerdir?

Kabızlığın birkaç olası nedeni vardır. Diyet, egzersiz ve ilaç kullanımı dahil olmak üzere en olası olanlar genellikle kolayca tedavi edilir ve belirtiler geriler. Bununla birlikte, kabızlığa neden olan, ciddi ve ileri tedavi gerektiren durumlar olabilir. Bu yüzden sık sık olan ve uzun süren kabızlıklarda hekime görünmek gerekir.

Kabızlık her yaşta olabilirken, hamile ve doğum sonrası kadınlarda ve daha düşük gelir düzeyine sahip kişilerde daha sık görülür. Depresyon veya yeme bozukluğu gibi psikiyatrik sağlık sorunları olan kişilerin konstipasyon – kabızlık riski daha yüksektir. Ayrıca bağırsak hareketleri yaşla azalabileceği için yaşlılarda kabızlık riski biraz daha fazladır. Anne sütü alan bebeklerde kabızlık görülebilse de, katı gıda alan bebeklere göre daha nadirdir. Bunun nedeninin bebeklik döneminde bağırsakların tam olarak gelişimini tamamlamaması olduğu düşünülmektedir.

Yaşam Tarzı Faktörleri: Yaşam tarzı faktörleri tek başına direkt bir sebep olmayabilir. Ancak genellikle kabızlığa katkıda bulunan bir durumdur. Bağırsak düzenini etkileyebilecek yaşam tarzı faktörleri şunlardır:

  • Fast food gibi katı gıdaların sıkça tüketilmesi
  • Gün boyunca yetersiz su alımı
  • Dışkıyı tutma ve tuvalete gitmeme 
  • Yetersiz egzersiz
  • Sürekli seyahat etmek
  • Rutin hayattaki değişiklikler
  • Yetersiz stres yönetimi

Yeme Düzeni: Çok fazla süt, yüksek yağlı et, yumurta ve şeker içeren tatlılar yemek, lif bakımından düşük bir diyet kabızlığa neden olabilir.

Normalde diyetteki lif içeren temel besin maddelerinin ne kadar az tüketildiği fark edilmeyebilir. Ancak çoğunlukla işlenmiş gıdalar, süt ürünleri ve et yiyen kişilerde genelde lif bakımından beslenme yetersizdir. Yüksek lifli gıdalar sağlıklı bir diyetin tavsiye edilen bir parçasıdır. İyi miktarda sebze, meyve, fasulye ve tam tahıllı ürünler yemiyorsanız, bunları yeme alışkanlıklarınıza eklemenin yollarını aramalısınız.

Bazı vitamin ve mineral takviyelerinin de kabızlık riskini arttırdığını bilmek gerekir. Örneğin yüksek dozda demir takviyeleri (günde 45 miligram veya daha fazla) bulantı ve kabızlığa neden olabilir. Ancak bu durumda ilaç kesilecekse de bu doktor kontrolünde yapılmalıdır.

İlaçlar: Diğer hastalıkları tedavi etmek için kullanılan birçok ilaç, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir yan etki olarak kabızlığa neden olabilir:

  • Kalsiyum veya alüminyum içeren ve ülser tedavisinde kullanılan anti-asitler
  • Spazm giderici ilaçlar
  • Depresyon ilaçları
  • Alerji ilaçları
  • Bazı yüksek tansiyon ilaçları
  • İdrar söktürücüler
  • Narkotik ağrı kesici ilaçlar
  • Bazı nöbet ilaçları
  • Demir takviyeleri
  • Bazı bitkisel takviyeler

Kabızlığı tedavi etmek için kullanılan çok fazla müshil veya lavman da ters etki olarak kabızlığa neden olabilir.

Tıbbi Durumlar: Kabızlık birçok hastalıkta bir semptom olarak ortaya çıkabilir:

  • Gebelik
  • Diyabet
  • İrritabl bağırsak sendromu (IBS)
  • Tiroid hastalığı
  • Elektrolit eksiklikleri
  • Kronik idiyopatik kabızlık
  • Anal fissür
  • Bağırsak tıkanıklığı
  • Bağırsak darlığı
  • Rektosel 

Pelvik Taban Disfonksiyonu: Pelvik taban kaslarının gerektiği gibi çalışmaması pelvik taban disfonksiyonu olarak adlandırılır. Bu kaslar dışkılama sırasında da görev aldığı için kabızlık sık görülen bir belirtisidir. 

Nörolojik Nedenler: Aşağıdaki nörolojik hastalıklar, dışkıyı hareket ettirmek için kasılması gereken kolon ve rektumdaki kasların çalışmasını etkiler. Bu kasları tetikleyen sinirler etkilenirse, kabızlığa neden olabilir:

  • Disotonomi
  • Muktipl skleroz
  • Parkinson hastalığı
  • Omurilik yaralanması
  • İnme
  • Kanser

Kolonun işleyişini etkileyen herhangi bir kanser de kabızlığa neden olabilir. Kolon kanseri tipik olarak kendini kilo kaybı, yorgunluk ve dışkıda kan belirtileri ile gösterdiğini belirtmek önemlidir: 

Genetik: Kabızlık sıklıkla ailedeki bireylerde birlikte görülebilmektedir. Bunun nedeni genetik benzerliğin yanında yeme alışkanlıklarının benzer olmasıdır. Kronik kabızlığı olan çocukların genellikle kabız olan başka aile üyeleri de vardır.

Dışkıyı bağırsak kanalından hareket ettirmek için gereken sinirlerin olmadığı nadir bir genetik durum olan Hirschsprung hastalığı da vardır. Bu hastalık, bir kromozom bozukluğu veya belli başlı genetik kombinasyonlar nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu hastalıkta, semptomlar yaşamın ilk 2 ayında görülür.

Kabızlık Teşhisi

Kabızlığı teşhis etmek ve potansiyel nedenlerini ayırt etmek için bazen sadece tıbbi öykü ve fizik muayene yeterli olabilir. Bununla birlikte bazı durumlarda, kan testleri, kolonoskopi veya görüntüleme çalışmaları gibi başka testlerin yapılması gerekebilir.

Tıbbi geçmiş: Tıbbi geçmiş sorgulanırken, hekim eşlik eden diğer hastalıkları ve kullanılan ilaçları sorgulayacaktır. Örnek sorular şunları içerebilir:

  1. Müshil veya reçetesiz satılan takviyeler de dâhil olmak üzere hangi ilaçları kullanıyorsunuz?
  2. Başka bir hastalığınız var mı?
  3. Hiç karın bölgesini ilgilendiren bir ameliyat oldunuz mu?
  4. Günlük yeme düzeniniz, sıvı alımınız ve fiziksel aktivite seviyeniz nedir?

Ek olarak, hekim hastaya belirtiler hakkında birkaç özel soru sorabilir. Bazı örnek sorular şunlardır:

  1. Dışkılama aralarında normal zamanda karın ağrısı, şişkinlik veya kramp var mı? (Bunlar irritabl bağırsak sendromunun belirtileri olabilir.)
  2. Dışkınızda kan var mı ve / veya istenmeyen kilo kaybı yaşadınız mı? (Bunlar kolon kanseri belirtileri olabilir.)
  3. Dışkıyı çıkarmak için uzun süreli zorlanma yaşıyor musunuz? 

Son olarak, doktorunuz muhtemelen dışkınızın şeklini ve dışkılama sıklığınızı da sorgulayacaktır. Çünkü bu bir tanıyı bulmaya yardımcı olabilir. Daha spesifik olarak, doktorunuz dışkınızın neye benzediğini belirlemek için Bristol dışkı tablosuna bakmanızı isteyebilir.

Fizik muayene: Fizik muayene sırasında hekim hastanın kilosunu ve kilo kaybının olup olmadığını kontrol eder. Daha sonra şişlik, hassasiyet ve kitleleri değerlendirmek için karın bölgesini inceler. Ayrıca muhtemelen steteskopla karındaki bağırsak seslerini dinleyecektir.

Ek olarak, hekim basur  ve makat çatlağı gibi çeşitli anormallikleri tespit etmek için anal bölgeyi inceler. Ayrıca anüs çevresindeki deriye dokunularak anal refleks test edilir. Beklenen, anal kasların kasılmasıdır. Böyle bir refleksin olmaması sinir problemini gösterebilir.

Fizik muayenenin son kısmı, dijital rektal muayenedir. Bu manevra ile rektal tonüs, kitle, çatlak, ve pelvik taban disfonksiyonu hakkında fikir sahibi olunabilir.

Laboratuvar testleri ve görüntüleme: Tıbbi geçmişten ve fizik muayeneden elde edilen bulgulara bağlı olarak, çeşitli kan testleri veya kolonoskopi istenebilir. Örneğin, hekim kabızlığın potansiyel bir nedeni olarak hipotiroidizmden şüphelenirse, tiroid uyarıcı hormon kan testi istenir.

Diğer duruma göre istenebilecek kan testleri şu şekildedir:

Kolonoskopi genellikle kabızlığı olan yetişkinler için önerilmez. Bununla birlikte, aşağıdaki belirtiler mevcutsa, genellikle bir endoskopi değerlendirmesi, başta kanser olmak üzere diğer ciddi durumları dışarıda bırakmak için gereklidir.

Kabızlık Tedavisi

Kabızlık çocuklar ve yetişkinler için yaygın bir sorundur. Birçok durumda, karmaşık olmayan kabızlık tedavisi diyet, yaşam tarzı ve bağırsak alışkanlıklarındaki değişikliklerdir. Bu stratejilerden birini veya ikisini denemek biraz rahatlama sağlayabilir. Lavman veya müshil gibi tedavilerin nadiren kullanılması bir sonraki adımdır, ancak bunların uzun süreli kullanımı alışkanlık oluşturabilir.

Kabızlık hiçbir şeye cevap vermiyorsa veya şiddetli ağrı ve şişkinlik varsa doktorla görüşmek gerekebilir.

Yaşam tarzı değişiklikleri: Kabızlık için ilk tedavi yöntemi, diyette ve yaşam tarzınızın diğer bazı öğelerinde değişiklik yapmaktır. Çoğu zaman bu yöntemler, bağırsakları eski, normal döngüsüne getirmek için yeterlidir. 

Tuvalete gitme isteğini göz ardı etmek kabızlığa yol açabilir. Bunun yerine, her gün dışkılama yapmak en doğrusudur. Tabii ki bu durum beslenme miktarı ve şekline göre değişiklik gösterebilir. Rahatlamak ve bağırsak hareketinin doğal olarak gerçekleşmesine izin vermek için zaman ayırmak en uygunudur.

Egzersiz yapmak: Egzersiz yapmak vücudun düzgün çalışmasına yardımcı olur. Fiziksel aktivite, bağırsaklardaki kasları ve içeriği hareket ettirmeye teşvik eder. Sakatlık veya hastalık nedeniyle hareket edemeyenler, yatağa bağımlı hastalar genellikle kabızlık sorunu yaşarlar. Stres de kabızlığın bir sebebi olabilir. Düzenli egzersiz ayrıca stresi azalttığı için kabızlık sorununu bu sayede de iyileştirebilir. Mümkünse, düzenli egzersiz yapmak destekleyici tedavi açısından iyi gelecektir.

Daha fazla lifli gıda tüketmek: Özellikle batı ülkelerinde, diyetteki lif eksikliği kabızlık sorununa katkıda bulunur. Birçok insan nasıl daha fazla lif tüketeceği hakkında bilgi sahibi değildir veya hangi tür liflerin en etkili olacağından emin değildir. Ancak kuru erik, incir, meyan kökü gibi gıdalar dahil olmak üzere bazı yiyecekler doğal müshil özelliklerine sahiptir ve kabızlığın giderilmesinde yardımcı olabilir.

Lif takviyeleri: Diğer dışarıdan takviye tedavileri, kabızlığı hafifletmenin bir sonraki adımıdır. Bunların çoğu reçetesiz satın alınabilse de, hamile veya emziren annelerde veya çocuk hastalarda bu tedaviler kullanılmadan önce bir hekimle görüşmek gerekir. 

Gıdalardan daha fazla lif almak en iyisidir, ancak lif takviyeleri de duruma göre alınabilir. Bu lif takviyeleri, suyu emerek ve dışkıyı daha sağlam hale getirir ve dışkıyı yumuşatır.

Müshiller: Eczanelerde, kabızlığın diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri ile rahatlamadığı durumlarda yardımcı olabilecek bazı laksatif vardır. Bu ilaçlardan birine başlamadan önce, özellikle de başka bir sağlık problemi varsa, bir doktora danışmak özellikle önemlidir. 

Laksatifler, kısa süreli olarak kabızlığın giderilmesine yardımcı olabilir, ancak uzun vadeli bir çözüm değildir, çünkü alışkanlık oluşturabilirler ve yanlış kullanıldığında kabızlığı kötüleştirebilirler. 

Lavmanlar genellikle kolonoskopi gibi bir tanı testinden önce bağırsağın temizlenmesine yardımcı olmak için kullanılır, ancak kabızlığı hafifletmeye de yardımcı olabilir.

Lavman kısa süreli bir çözümdür ve kronik kabızlığın tedavisi için uygun değildir. Bunun nedeni lavmanların düzenli olarak kullanılmasının kolonun düzgün çalışmasını engelleyebilmesidir. 

İlaç tedavisi: Çok sık olarak kullanılmasa da ek olarak başka hastalığı olanlarda veya ihtiyaç duyulduğunda hekim ilaç reçete edebilir. Bu ilaçlar arasında şunlar bulunur:

  • Lubiproston: Bu ilaç, belirli hücreleri hedefleyerek sindirim sistemindeki sıvıyı artıran bir dışkı yumuşatıcıdır. Ne yazık ki, en yaygın yan etkilerden birisi bulantıdır.
  • Linaklotit: Genelde irritabl bağırsak sendromuna bağlı oluşan kabızlıklarda bu ilaç reçete edilir. Bazı yan etkileri nedeniyle 17 yaş altındaki çocuklarda önerilmemektedir.
  • Prukaloprid: Dışkının kalın bağırsaktan ilerlemesine yardımcı olan bir ilaçtır. Bilinen bir neden olmadan uzun süreli kabızlıklarda duruma göre reçete edilebilir.

Mevcut kullanılan ilaçlar da kabızlığın nedeni olabilir. Bunun için doktora kullanılan ilaçları söylemek oldukça önemlidir.

Bağırsak eğitimi: Bazı durumlarda, bağırsağın yeniden eğitimi, dışkının yumuşaması, bağırsakların çalışmasının düzenlenmesi gibi yöntemlerle kabızlık tedavisine katkıda bulunur. Bağırsak eğitimi zaman alır ve bilinçli bir çaba gerektirir. Amaç, bağırsak hareketleri için günlük, düzenli bir ritim yakalamaktır.

Cerrahi ve girişimsel yöntemler: Bazı durumlarda hiçbir şekilde çıkarılamayan dışkılar uygun eldivenle manuel olarak çıkarılabilir. Ancak bu oldukça nadir bir durumdur.

Kabızlık için cerrahiye nadiren ihtiyaç duyulur, ancak bazı durumlarda kullanılabilir. Kabızlık makat sarkmasından kaynaklanıyorsa, ameliyat yapılabilir. Kabızlık kolon kaslarındaki sorunlardan kaynaklanıyorsa, yine bazı ameliyat prosedürleri uygulanabilir. 

Antegrad kolon lavmanı nadir durumlarda kullanılan başka bir cerrahi müdahaledir. Karın üstünde küçük bir açıklık oluşturulur ve bağırsağın eki o açıklığa birleştirilir. Yüzeyde bir kesik oluşur ve bağırsakları günlük olarak yıkamak için bir tüp kullanılır.

Hamilelerde Kabızlık

Hamilelik sırasında kabızlık görülebilen bir durumdur. Gebelikte genel olarak stres, minimal fiziksel egzersiz ve düşük lifli diyet kabızlığa neden olur. Gebelikte kabızlık, bağırsak kasını gevşeten hormonlar ve büyüyen rahmin bağırsaklara baskı yapmasından dolayı daha fazla görülebileceği düşünülmektedir. Bağırsak kasının gevşemesi, yiyecek ve atıkların bağırsaklardan daha yavaş hareket etmesine neden olur. Bu da kabızlığa neden olabilir.

Bazen hamilelik döneminde kullanılan demir tabletleri kabızlığa katkıda bulunabilir. Demir takviyesi kullananların yanında bol su içmesi önerilmektedir. Hamilelik döneminde kabızlığın önlenmesi ve tedavisi diğer dönemlerdekilere oldukça benzemektedir:

  • Yüksek lifli yiyecekler tüketin: İdeal olarak, meyveler, sebzeler, kahvaltılık tahıllar, tam tahıllı ekmek, kuru erik ve kepekten tüketmek günlük lif ihtiyacını karşılayacaktır.
  • Yeterli miktarda su için: Özellikle lif alımını arttırırken bol miktarda sıvı içmek önemlidir. Ortalama her gün 10 ila 12 bardak su içmek gerekir. Ayrıca terleme, sıcak / nemli iklimler ve egzersiz ek sıvı ihtiyacınızı artırabilir.
  • Rutin egzersiz yapın: Aktif değilseniz, kabızlık olasılığınız daha yüksektir. Yürüyüş gibi ılımlı egzersizler bağırsaklarınızı uyararak bağırsakların çalışmasına yardımcı olacaktır. Her biri 20-30 dakika boyunca haftada üç kez egzersiz planlayın. Bu süreçte doktorunuza danışabilirsiniz.

Hamilelik sırasında kabızlık için müshil hapları tavsiye edilmez. Çünkü bu ilaçlar uterus kasılmalarını uyarabilir ve susuz kalmaya neden olabilirler.

Çocuklarda Kabızlık

Kabızlık çocukluk döneminde, özellikle yaklaşık iki ila üç yaşında tuvalet eğitimi alırken yaygın olarak görülür. Yenidoğan bebeklerde de kabızlık görülebilmektedir. Ancak 2-3 yaşa göre daha nadirdir. Bebeklerde kabızlık için zeytinyağı verilmesi annelerin sık kullandığı bir yöntemdir. Ama bunun da zararları olabileceği unutulmamalıdır. Özellikle küçük bebeklerde zeytinyağı içirilmesi sonrası, akciğerlere kaçması sık görülen bir komplikasyondur. Çocuklarda kabızlık belirtileri şu şekilde gelişebilir:

  • Normal dışkılama sayısından daha az dışkılama 
  • Dışkının büyük, sert olması ve zor çıkması 
  • Dışkının küçük küçük topaklar şeklinde parçalanarak çıkması 
  • İç çamaşırda dışkı izleri

Çocukta kabızlık olduğunda dışkılamak oldukça acı verici olur. Bu da dışkıya daha da tutmaya sebep olarak kısır bir döngü yaratır. Bu dönemde kabızlık şunlardan kaynaklanabilir:

  • Meyve ve sebze gibi yeterince yüksek lifli yiyeceklerin tüketilmemesi
  • Tuvalet eğitiminde problemler olması
  • Ev taşıma, kreşe başlama veya yeni bir bebeğin doğması gibi çocuğun hayatında onu etkileyecek değişikliklerin olması 

Çocukta kabızlık olduğu düşünülüyorsa doktora başvurmak gerekir. Çünkü çocuğun yaşına ve altta yatan nedene bağlı olarak tedavi seçenekleri değişecektir. Kabızlık çocukta ne kadar uzun sürerse, bundan kurtulmak ve normale dönmek o kadar zor olacaktır. 

Diyet ve yaşam tarzı değişikliklerinin yanı sıra katı yiyecekler yiyen çocuklar için dışkı yumuşatan ilaçlar önerilebilir. Tedavilerin süresi birkaç ay gibi uzun bir süre de olabilir. Bu süreçte doktorun tavsiyesinden dışarı çıkmamak ve tedaviye uyum göstermek önemlidir.

Kabızlık giderildikten sonra, tekrar oluşmamasını sağlamak da önemlidir. Bu yüzden doktor, dışkının düzenli olarak dışarı çıkacak kadar yumuşak kalmasını sağlamak için bir süre müshil almaya devam edilmesini önerebilir. Tedavi süresince stresli davranmamak ve çocuğu destekleyerek rahatlatmak da oldukça önemlidir. Bu tedavinin daha etkili olmasını sağlayacaktır.

Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Kabızlığa iyi gelecek gıdalar, bağırsakları hareket ettirecek olanlardır. Kabızlık için en iyi olan gıdalardaki anahtar unsur liftir. Yüksek lifli yiyecekler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Meyveler: Çilek, şeftali, kayısı, erik, kuru üzüm, kuru erik yüksek lifli meyvelerdendir. Lif takviyesi için mümkün oldukça meyvelerin kabuğunu yemek daha doğru olacaktır.

Tam Tahıllar: Beyaz un ve beyaz pirinçten uzak durulmalı ve daha fazla lif sağlayan tam tahıllar tüketilmelidir. Kepekli tahıllar arasında yulaf, kahverengi pirinç, kepekli buğday, kinoa, arpa ve çavdar bulunur.

Sebzeler: Yaprakları, sapları veya kökleri lif bakımından zengin birçok sebze bulunur. Bunlardan bazıları marul, ıspanak ve brokolidir.

Fındık: Ceviz, badem ve fındık da lif bakımından zengindir.

Tohumlar: Birkaç çeşit tohum mükemmel lif kaynaklarıdır. Chia, öğütülmüş keten tohumu kabızlık için en bilinenlerdendir.

Fasulye ve Baklagiller: Nohut, soya fasulyesi, mercimek, barbunya fasulyesi gibi baklagiller iyi lif kaynaklarıdır. Bununla birlikte, gaz sorununa neden oldukları için çok fazla tüketilmemelidir. Ayrıca irritabl bağırsak sendromunuz (IBS) varsa, fasulye ve baklagiller, semptomları şiddetlendirebilecek gıdalar listesinde yer alır.

Sıcak Çay: Anason veya rezene ile yapılan bitkisel çaylar, kabızlığı hafifletmek için kullanılabilecek çaylardır.

Kabızlık fitili özellikle çocuklarda kullanılabilecek diğer bir yöntemdir. Ayrıca yine çocukların kullanılabileceği kabızlık için şuruplar bulunmaktadır. Kabızlık için zeytinyağı geleneksel yöntemlerden biridir. Zeytinyağı bağırsak sistemi boyunca ilerleyen dışkıyı yumuşatarak çıkmasını kolaylaştırabilmektedir. Ancak zeytinyağı ne kadar doğal olsa da kontrolsüz ve fazla kullanılmamalıdır. 

Kabızlığa iyi gelebilecek kabızlık çayları da bulunmaktadır. Bu çayların da müshil özelliği olduğu düşünülmektedir. Ancak herkeste aynı etkide fayda sağlamadığını unutmamak gerekir. Bu çaylar arasında rezene çayı, nane çayı ve kuşburnu çayı bulunur.

Kabızlığa Ne İyi Gelmez?

Kabızlığa iyi gelmeyecek ve dışkıya sertleştirecek bazı şeyler bulunmaktadır. Bunlar muz, alkol, gluten içeren besinler, süt, kırmızı et, fast food gıdalar şeklinde sıralanabilir. Aynı şekilde hareketsiz ve tembel bir yaşam bağırsak hareketlerinin gerektiği gibi olmamasına yol açabilir.

Kabızlık İlaçları

Kabızlık tedavisinde kullanılan birçok ilaç vardır. Bunlardan hangisinin sizin için uygun olacağına doktor karar verir. Bu ilaçlar dışkıyı yumuşatma, bağırsak hareketlerini tetikleme gibi etkilere sahiptir. İçlerinde lubiproston, linaklotit, prukaloprid, sodyum pikosülfat, sennosid gibi etken maddeler bulunabilir.

Kabızlık için Hangi Doktora Gidilir?

Kabızlığın nedenine bağlı olarak farklı bölümlere gitmek gerekse de temel olarak başvurulabilecek bölümler dahiliye ve gastroenteroloji bölümleridir. Eğer üç günden uzun süren, sık tekrarlayan, şiddetli belirtilere neden olan bir kabızlık yaşıyorsanız doktora başvurun. Daha hafif kabızlıklar evde alınabilecek önlemlerle tedavi edilebilir.


Makaleyi faydalı buldun mu?
0
0
Makeleyi Paylaşın

Kabızlık ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Kabızlık Nasıl Giderilir?

Kabızlığın birçok farklı nedeni olabilmektedir. Bu yüzden kabızlık için temel tedavi yöntemleri olsa da en doğru tedavi doktor tarafından uygulanır. Ancak temel olarak diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri kabızlığın ana sebepleri olduğu için bunları düzeltmek yeterli olabilmektedir. Öncelikle hayattaki stresi olduğunca uzaklaştırmak önemlidir. Bunun haricinde çilek, şeftali, kayısı, tam tahıllar, marul, ıspanak, fındık gibi lif içeren yiyecekler kabızlığa iyi gelebilir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Şeftali Kabız Yapar Mı?

Şeftali aslında lif miktarı fazla olan ve su çeken meyvelerden biridir. Ancak bazı durumlarda ve bazı kişilerde özellikle çocuklarda kabızlığa da neden olabildiği bilinmektedir. Bu yüzden şeftalinin direkt kabızlık yapar denmesi çok doğru değildir. En doğru yaklaşım şeftali tüketiminden sonra kabızlık sorunu yaşanıyorsa fazla miktarda tüketmemektir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Hamilelikte Kabızlık Nasıl Giderilir?

Hamilelerde hormonların ve büyüyen uterusun etkisiyle kabızlık görülebilmektedir. Gebelikte kabızlık için yüksek lifli gıdalar tüketmek, yeterli miktarda su içmek ve rutin, aşırı olmayacak şekilde yürüyüş gibi egzersizler yapmak iyi gelecektir. Ancak diğer insanlarda kullanılabilirken hamilelerde müshil gibi ilaçlar tercih edilmemelidir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Ne Kadar Sıklıkta Dışkılamalıyım?

Normal bağırsak hareketi için standart olan, günde üç ila haftada üç arasında dışkılamaktır. Bu geniş bir aralıktır ve kişiye, tüketilen besinlere göre farklılık gösterir. Kolon dışkıdan su çeker ve dışkı kolonda ne kadar uzun süre kalıp çıkarılmazsa dışkı o kadar sertleşir. Bu süreçte önemli olan normal bağırsak alışkanlığınızın değişip değişmediğidir. Eğer böyle bir durum varsa nedenini saptamak için bir doktora başvurmanız gerekebilir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Diyette Ne Kadar Lif Tüketilmelidir?

İnsanlar genelde ortalama 12 gram lif tüketmektedir. Önerilen miktar ise günde 25-35 gram arasındadır. Ne kadar lif yediğinizi öğrenmek için, yiyeceklerin beslenme etiketini okuyabilir ve ne kadar lif içerdiğini kontrol edebilirsiniz. Diyete lif eklendiğinde başlangıçta gaz ve şişkinlik problemleri yaşanabilir. Ancak bu durum zamanla normalde dönecektir. Genelde tüketilen besinlere ek olarak 2 haftada bir diyete 5-6 gram lif eklenmesi önerilir. Bu durumun kişiden kişiye değişebileceği unutulmamalıdır.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Lif Tüketildiği Halde Kabızlık İlerler Mi?

Farklı kabızlık türleri vardır. Tüm kabızlık tipleri ek lif takviyeleri ile tedavi edilmez. Örneğin, bazı kabızlık türlerinde kişilerin artan diyet lifi ile kötüleşen semptomlar yaşayabileceği tespit edilmiştir. Bu yüzden tedavi için en doğru olan bir hekimle görüşmektir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Ozmotik Laksatifler Ve Stimülan Laksatifler Arasındaki Fark Nedir?

Ozmotik laksatifler, bağırsaklarda kalan ve sertleşen dışkıyı yumuşatmak için suyu kolona doğru çeken maddelerdir. Stimülan laksatifler ise, kolon kaslarını sıkmaya veya büzülmeye teşvik eder. Bu artmış sıkmanın bir sonucu olarak, dışkı kolondan itilir. Ayrıca kas sıkışmasındaki artış, stimülan laksatiflerin karın kramplarına neden olabileceğini göstermektedir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Kabızlık İçin Hangi Testler Yapılabilir?

Konstipasyon tanısı için esas olarak önemli olan tıbbi öykü ve fizik muayenedir. Ancak altta yatan bir hastalık varsa bunu tespit etmek ve bazı ileri araştırmalar için kullanılabilecek çeşitli testler vardır. Testler arasında kolonoskopi ve anal-rektal manometri bulunmaktadır. Bunlar, kolonu kabızlığa katkıda bulunabilecek yapısal problemler veya kas fonksiyonu ile ilgili problemler açısından değerlendiren özel testlerdir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Kabızlık Tedavisinde Kullanılan Ameliyatlar Var Mı?

Ameliyat her zaman kabızlık (konstipasyon) tedavisinde son çaredir. Kabızlığın çoğu diyet, yaşam tarzı değişiklikleri ve müshil tedavisi ile çözülebilir. Genelde tüm tıbbi tedavilerde başarısız olan yavaş hareket eden bir kolonunuz varsa veya kabızlığınıza neden olan yolu tıkayan bir durum varsa ameliyat önerilir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Fizik Tedavi Kabızlığa Nasıl Yardımcı Olabilir?

Pelvik taban kasları dışkılama sırasında önemli olan kaslardır. Bunlar düzgün çalışmıyorsa, fizik tedavi bu kasların yeniden eğitilmesine yardımcı olacaktır. Pelvik taban egzersizleri, bağırsak hareketi sırasında bu kasların düzgün çalışmasını sağlamak için zihni ve bedeni bütünleştirmeye yardımcı olur. Ayrıca kasları güçlendirmeye ve spazmı azaltmaya yardımcı olacaktır.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş