Deri Döküntüsü

Deri Döküntüsü Nedir?

Deri vücudu komple saran ve birçok görevi olan fonksiyonel bir organ olarak kabul edilir. Deri yedi katman halinde sıralanmaktadır.

Bu deri katmanlarının altındaki dokuları, kasları ve hatta kemiği dahi koruma görevi vardır. Bu görevi dışında boşaltım ve dışarıdan gelebilecek patojenlere karşı insan vücudunu koruma gibi görevleri de vardır.

Bu açıdan düşünüldüğü zaman derinin bütünlüğü ve sağlıklı olması görevlerini yerine getirebilmesi için son derece önemlidir.

Derinin sağlıklı olduğunun en iyi kanıtı normal bir görüntü de olmasıdır. Herhangi bir vücut bölgesindeki derinin sağlığını yitirip pul pul deri döküntüsü, kırmızı lekeler halinde deri döküntüsü ve kepeklenme tarzında deri döküntüsü gibi çeşitli şikayetler bir deri hastalığının işareti olabilir.

Deri döküntüsü yıllar boyunca insan için zaman zaman ağrı verici zaman zaman ise estetik görüntü açısından problemler yaratacak şekilde olmuştur. Deri döküntüsünün sebebini bilmek tedavi şansı için en önemli kriter olarak kabul edilir.

Bebeklerden çocuklara yetişkinlerden yaşlılara kadar her cinsiyet ve yaşta deri döküntüleri ile karşılaşmak mümkündür.

Deri döküntüsünün altında yatan sebep basit bir sivrisinek ısırığıyla başlayan bir süreç olabilecekken kimi zaman el, ayak ve ağız hastalığı gibi bir virüsün sebep olduğu bir rahatsızlıktan da kaynaklanıyor olabilir. Bu açıdan tedavide nasıl bir yol izlenmesi gerektiği altta yatan sebebin önemini arttırmaktadır.

Deri Döküntüsü Belirtileri Nelerdir?

Deri vücudun tamamını kaplayan geniş bir organ olduğu için deri döküntüsü gibi bir durumun vücudun hangi bölgesinde görüldüğü ile ilgili birçok belirti ve şikayet ortaya çıkabilmektedir.

Vücudun farklı yerlerinde de olsa genellikle temel belirti kızarıklıktır. Kızarıklığı takip eden bir süreç deri döküntüsüne sebep olabilir.

Deri döküntüsünün belirtileri aşağıdaki gibi olabilir:

• Döküntü, kişinin cildinde ve cilt dokusunda gözle görülür herhangi bir değişiklik ile başlayabilir. Bu değişiklik basit bir renk değişimi olabilir. Bazı kişilerde aşırı derecede kızarma şeklinde görülebilirken bazı kişilerde kızarık bir deri bölümünün ortasının beyazlaşması şeklinde görülebilir. Altta yatan hastalık veya döküntü sebebi bu belirtileri etkileyebilir.
• Döküntünün ve kızarıklığın olduğu deri bölgesinde hastalar ağrı hissedebilir. Bu ağrı hissi duruma göre değişebilir. Bazı deri döküntüsüne sebep olan hastalıklarda ağrı çok hafifken bazı hastalıklarda hasta için son derece ağırdır.
• Deri döküntüsü sıklıkla kaşıntı ile beraber görülür. Bazı deri döküntülerine çok şiddetli kaşıntılar eşlik edebilir. Kaşıntı genellikle derinin daha fazla tahrişine sebebiyet verir. Bu sebeple deri döküntüsü olan bölgenin kaşınmaması doktorlar tarafından hastaya ikaz edilir.
• Döküntü olan bölgede şişlikler görülebilir. Bu döküntüler el, kol veya bacaklardaysa genel olarak şişme de görülebilir.
• Nadiren de olsa döküntüler bir hastalığın belirtisi olacağı için hastalığın diğer belirtileri olan 38°C veya daha yüksek ateş, bilinç bulanıklığı, baş dönmesi gibi belirtiler de görülebilir. Bu tablonun ciddi olduğunun da belirtisidir.
• Deri enfeksiyonlarına bağlı olarak görülen deri döküntülerine akıntılar da eşlik edebilir.
  

Deri Döküntüsü Nedenleri Nelerdir?

Deri döküntüsü aslında bir hastalık değildir. Bir hastalığın ortaya çıkan belirtisidir. Bu sebeple altında yatan durum doktorlar tarafından araştırılıp tedavi edildiği zaman ancak bu belirti de iyileşebilir.

Deri döküntüsüne sebep olabilecek hastalıklar ve durumlar aşağıdaki gibi olabilir:

Kontakt Dermatit

Deri döküntüsü dendiği zaman ilk akla gelen sebep kontakt dermatit olmalıdır. Bu aslında vücudun tanımadığı ve yanlış anlayarak aşırı reaksiyon verdiği maddelere karşı deri aracılığıyla oluşturduğu tepki olarak bilinmelidir.

Kontakt dermatite sebep olacak çok fazla madde vardır. Bu maddeler her kişide aynı şekilde etki göstermez.

Bu maddeler aşağıdaki gibi olabilir:

• Kozmetik olarak kullanılan ürünler kontakt dermatit yapabilir. Bu en basitinden bir parfüm veya bir makyaj malzemesi olabilir. Bununla birlikte çeşitli sabunlar ve çamaşır yıkamak için kullanılan deterjanlar el ile temas ettiğinde de kontakt dermatite sebep olabilir.
• Bazı zehirli bitkilere dokunmak kontakt dermatit gelişmesine sebebiyet verebilir. Bu duruma yol açabileceği bilinen en önemli bitkiler zehirli sarmaşık ve zehirli meşedir.
• Bazı kauçuk, lateks kimyasal maddeler gibi fabrikasyon ürünleri de kontakt dermatite sebep olabilir.
• Bazı ilaçlar da kontakt dermatit gelişimine sebebiyet verebilir.

İlaçlar

Herhangi bir ilaç kullanımına bağlı olarak deri döküntüsü görülmesi aslında yaygın bir durumdur. Her ilaç her insanda deri döküntüsüne sebep olmaz ancak bazı ilaçların deri döküntüsü yapma ihtimali diğer ilaçlara göre daha yüksektir.

İlaçların deri döküntüsü yapma sebepleri aşağıdaki gibi olabilir:

• İlaçlara karşı vücudun verdiği alerjik reaksiyonlar
• İlacın etki mekanizmasına göre oluşturduğu yan etkiler
• İlaç kullanıldığı zaman güneş ışınlarına duyarlılığın meydana gelmesi sonucunda oluşan döküntüler

Kontakt dermatit ve ilaçlar sebebiyle görülen deri döküntüleri dışında aşağıdaki durumlar görülen kişilerde de deri döküntüleri meydana gelebilir.

Bu durumlar:

• Bir böceğin veya sineğin ısırdığı alanda döküntüler gelişebilir. Bu döküntülerin gelişme sebebi ısıran canlının ısırdığı yere bıraktığı kimyasal maddeler olabilir. Bununla birlikte keneler gibi canlılar bazı özel hastalıkların geçişi açısından son derece tehlikelidir ve deri döküntüsü yapabilirler. Atopik dermatit halk arasında egzama olarak da bilinmektedir. Alerjik durumlara yatkınlığıyla bilinen kişilerde görülebilir. Egzamada ortaya çıkan görüntü genellikle pullu ve kırmızı bir deridir. Bununla birlikte hasta çok kaşındığını ifade eder.
• Sedef hastalığı sıklıkla görülen bir deri hastalığı olarak bilinmektedir. Bu hastalığa sahip kişilerin kafa derisinde, dirseklerinde ve vücut eklemleri seyrinde kırmızı ve kaşıntılı deri döküntüleri meydana gelir.
• Seboreik egzama adı verilen hastalık da bir egzama çeşididir. Bu hastalıkta hastaların genellikle kafa derisi çok fazla etkilenir. Kafa derisinde kızarık, pullu
• Sistemik lupus eritematozus adı verilen hastalık otoimmun ve kronik bir hastalıktır. Hastaların yüzünde, yanağında ve burnunda kızarık lekelenmeler görülebilir. Bu hastalığın tanısı konulurken bu döküntüler ‘’malar raş’’ olarak adlandırılmaktadır.
• Rosacea sebebi tam olarak aydınlatılamamış kronik bir deri döküntüsü varlığı içeren cilt rahatsızlığı durumudur. Bu hastalıkta döküntüler yüzde olabilir.
• Selülit aslında bir bakterinin yaptığı derinin iltihabi reaksiyonunu içeren hastalıktır. Deride ağrı ve şişlik ile beraber deri döküntüleri meydana gelir.
• Saçkıran aslında bir mantar enfeksiyonu sonucu oluşan deri döküntüsü sebebidir. Saç derisinde meydana gelir ve ciddi kaşıntıya sebebiyet verir.
  
• Çocuklarda uzun süre bebek bezi kullanımı deri döküntüsü yapabilir.
• Uyuz aslında bir vücut parazitidir. Çeşitli türleri vardır. Akar olarak da adlandırılabilir. Kişilerde kaşıntılı deri döküntülerine sebebiyet verir.
• HIV ile enfekte olmuş kişilerde deri döküntüsü meydana gelebilir. Bu durum AIDS hastalığına bağlı deri döküntüsü olarak da bilinir. Bağışıklık sistemi ile alakalı bir durumdur.
• Çölyak hastalarında gluten hassasiyeti sebebiyle deri döküntüsü meydana gelebilir.

Deri Döküntüsü Teşhisi

Deri döküntüsünün teşhisindeki en önemli kriter altta yatan sebebin bilinmesidir. Aslında doktor deri döküntüsünü teşhis etmek için uğraşta bulunmaz.

Doktorun yaptığı deri döküntüsüne sebep olan hastalığı teşhis edip tedavi etmektir. Buna bağlı olarak hastanın deri döküntüsü şikayetleri de düzelebilir.

Bu sebeple altta yatan durum anlayabilmek için doktorlar hastanın son günlerinden başlayarak tıbbi geçmişini sorgulamaya başlar. Bu durum genellikle anamnez olarak bilinir. Hastaya bazı sorular sorularak bu sorgu yapılabilir.

Hasta sorgulanırken doktorun aklındaki hastalıkları sorgulamasın için bazı terimler kullanması gerekir. Döküntü teriminin tıpta kesin bir anlamı yoktur.

Ancak genellikle çok çeşitli kırmızı deri döküntülerini ifade etmek için bu terim kullanılır.

Döküntü, aslında cildin herhangi bir iltihabi durumudur. Bu sebeple dermatologlar cilt döküntülerini tanımlamak için çeşitli terimler geliştirmiştir.

Döküntünün anlaşılabilmesi ve diğer hastalıklar ile karşılaştırılabilmesi için "dairesel", "halka şeklinde", "doğrusal" ve "yılan benzeri" gibi sıfatlar kullanılarak tarif edilir.

Belirtilen döküntünün diğer özellikleri arasında yoğunluk, renk, boyut, kıvam, hassasiyet, şekil ve hatta sıcaklık bulunur. Son olarak, döküntünün vücuttaki dağılımı tanıda çok yararlı olabilir.

Çünkü birçok cilt hastalığının belirli vücut bölgelerinde görünme eğilimi vardır. Tüm bu terimler teşhise giderken doktora yardımcı olur.

Deri döküntüsünün altında yatan hastalığın teşhisine gidilirken doktorlar diğer hastalıkları eleyerek gitme yöntemini seçebilir. Bu metot ayırıcı tanı olarak da bilinir. Ayırıcı tanı temelinde, belirli bir döküntünün nedenini belirlemek için spesifik laboratuvar testleri ve prosedürleri yapılabilir.

Doktor altta yatan hastalıkla ilgili şüphelerine yönelik testler isteyebilir. Deri döküntüsünü direkt olarak tanımlayacak bir test yoktur.

• Bakteri Kültürü: Deri döküntüsü için nadiren de olsa bakteri kültürü yapılabilir. Doktorlar deri döküntüsünün altta yatan sebebine bulamadıkları zaman bir sürüntü örneği alarak bakteri kültürü isteyebilir.
• Mantar Kültürü: Nadiren kullanılan mantar kültürleri bazı deri döküntülerinde doktorlar tarafından tercih edilebilir.
• Sistemik Lupus Eritromatozus için antijen testleri: Eğer doktor deri döküntüsünün sebebi sistemik lupus eritromatozus hastalığından kaynaklandığını düşünüyorsa bu hastalığın teşhisine yönelik antijen testleri isteyebilir. Bu testler hastanın kanı alınarak laboratuvarda incelenerek yapılır.

Deri Döküntüsü Tedavisi

Döküntülerin birçoğu tehlikeli değildir. Birçok döküntü bir süre devam eder ve kendi kendine iyileşir.

Bu nedenle, durumun hafifleyip kaybolup kaybolmadığını görmek için kaşıntılı ve / veya kuru cilt gibi hafif belirtileri birkaç gün tedavi etmeden izlemek genellikle hastalar için mantıklıdır.

İyiye gitmeyen, kaşıntı ve ağrı şikayetleri artan kişilerde altta yatan duruma göre doktorlar tarafından tedaviler planlanır.

Kaşıntı ve Kuru Cilt Tedavisi

Tedavi yöntemleri arasında ilk önce hastanın kaşıntısını önlemek düşünülebilir. Bunun için bazı kremler verilir. Bu kremler hastanın deri döküntüsü olan bölgesine yine hasta tarafından rahatlıkla sürülecek şekildedir.

Kremler dışında kaşıntıyı engellemeye yönelik bazı ilaçlar da verilebilir. Bu ilaçlar genellikle ağız yoluyla alınır ve alerjik reaksiyonları baskılamaya yöneliktir.

Kaşıntıya ek olarak kuru cilt şikayetlerine yönelik olarak bazı nemlendirici losyonlar da hastalara reçete edilebilir.

Anti Mantar Tedavisi

Deri döküntüsü mantar enfeksiyonu sebebiyle gelişmişse bazı anti mantar krem tedavileri önerilir. Bu kremler genellikle deri döküntülerine ve kaşıntı şikayetleri iyi gelir.

Antibiyotik Tedavisi

Selülit gibi bakteriyel enfeksiyon sonucu oluşmuş deri döküntülerinin tedavisinde antibiyotikler bakterilerin vücuttan yok edilmesi için kullanılabilir.

Bu sebeple genellikle geniş spektrumlu antibiyotik tedavileri kullanılır.

Atopik dermatit veya egzama olan kişiler, durum aktif olsun ya da olmasın çiçek hastalığına karşı aşılanmamalıdır.

Atopik dermatiti olan hastalar, virüsün cildine yayılmasına daha yatkındır, bu da egzama vaccinatum adı verilen ciddi, hatta hayatı tehdit eden bir duruma yol açabilir.

Steroid Olmayan Anti iltihabi İlaçlar

Ağrı kesiciler olarak da bilinen bu ilaçlar deri döküntüsü ve kaşıntı ile beraber ağrı gibi şikayetlere ek olarak ateş de görülen hastalarda tercih edilebilir.

Deri Döküntüsü Tedavi Edilmezse

Deri döküntüleri tedavi edilmediği durumlarda altta yatan sebebe bağlı olarak çeşitli komplikasyonlar ortaya çıkabilir.

Bu komplikasyonlar:

• Hastalarda çok fazla kaşıntıya ve ağrıya sebep olan deri döküntüleri hastanın normal hayatına odaklanmasına engel olur. Hasta gündelik işlerini yaparken sürekli kaşınma ihtiyacı duyabilir. Bu sebeple yaptığı işlerde ve okulunda başarısı etkilenebilir.
• Çok fazla kaşıntıya bağlı olarak kalıcı yara izleri oluşabilir. Bu genellikle kozmetik açıdan kötü bir cilt görüntüsü ile sonuçlanır.
• Selülit gibi bakteriyel bir enfeksiyona bağlı gelişen deri döküntüsü tedavi edilmezse ölüme kadar giden tablolar meydana gelebilir. Hasta sepsis adı verilen kanın bakteri ile enfeksiyonu durumuna gidebilir. Bu tedavi edilmezse hasta ölür.
• Deri döküntüsüne uyuz gibi bazı akarlar sebebiyle sahip olan hastalar tedavi edilmediği durumlarda sosyal çevresindeki kişilere de bu akarları bulaştırabilirler. Bu açıdan tedavi önem kazanır.

Deri Döküntüsüne Ne İyi Gelir?

Deri döküntüsüne sahip kişiler için aşağıdaki durumlar ve besinler iyi gelebilir.

Bu durumlar ve besinler:

• Deri döküntüsü esasında bir alerjik ve iltihabi reaksiyonlar bütününden oluştuğu için ilgili bölgeye soğuk buz veya su uygulamak hastaların şikayetlerini azaltmak için etkili olabilir.
• Deri döküntüsü bölgesindeki cilt dokusunun kuru olmasının deri döküntüsünü arttırdığı yönündeki inanışlar devam etmektedir. Bu bölgenin nemli tutulması döküntülere bağlı gelişen şikayetlerin artmasını engelleyebilir.
• Yulaf ezmesi banyosu adı verilen yulaf ezmesi ile derinin yıkandığı bir tedavi şekli yüzyıllardır deri döküntüleri için denenmektedir. Yulaf ezmesinin deri döküntüsüne iyi geldiği gösterilmiştir.
• Aloe vera bitkisinin içindeki sıvının deri döküntülerine ve genel deri sağlığına iyi geldiği bildirilmiştir.
  

Deri Döküntüsüne Ne İyi Gelmez?

Deri döküntüsüne sahip kişiler için aşağıdaki durumlar ve besinler kötü gelebilir.

Bu durumlar ve besinler:

• Deri döküntüsü olan bölge bazen kaşınabilir. Bu kaşıntıyı körüklemek ve sürekli kaşımak cilde kalıcı zararlar verebilir. Bununla birlikte deri döküntüsünün artmasına sebebiyet verebilir.
• Farklı bir hastalık için kullanılan ilaç eğer deri döküntüsüne sebebiyet veriyorsa bu ilaç hasta için tehlikeli olabilir. Farklı bir ilaca geçilmesi konusunda doktor ile görüşmek gereklidir.
• Diyabet hastalarında kötü kan şekeri kontrolü deri döküntüsüne bağlı olarak oluşan durumların iyileşmesini geciktirir.
  

Deri Döküntüsü İlaçları

Deri döküntüsü genellikle ilaçlar ile kontrol altına alınabilen bir durumdur. Ancak hangi ilacın nasıl ve ne kadar kullanılacağı doktorlar tarafından hastalara belirtilmelidir.

Bu sebeple kullanılacak ilaçlar aşağıdaki gibi olabilir:

Kortikostreoidler

%1 oranında kortikosteroid içeren bazı kaşıntı önleyici kremler bu hastalık için etkili olabilir. Bu kremler uygulandığı bölgedeki iltihabi reaksiyonlara sebebiyet veren proteinleri baskılayarak etki gösterirler.

Çok az oranda kortikosteroid içermesi sayesinde belli bir süre belli bir doz kullanılmasında sakınca yoktur.

Bu ilaçlar:

• Hidrokortizon
• Kortizon
• Prednizon

Antihistaminikler

Bu ilaçların etki mekanizması histamin ile olan savaşı sayesindedir. Histamin esaen mast adı verilen bağışıklık yanıtı oluşmasını sağlayan hücrelerden ilgili reaksiyon yerine salgılanan birleşiklerdir.

Bu birleşik alerji belirtilerini ortaya çıkarır. Bu ilaçlar sayesinde kaşıntı gibi bazı deri döküntüsü belirtileri azalabilir.

Bu ilaçlar:

• Difenhidramin
• Hidroksizin
• Feksofenadin
• Levosetirizin
• Loratadin
• Setirizin

Anti Mantar İlaçları

Mantar enfeksiyonları bazı kremler aracılığıyla başarılı şekilde tedavi edilebilir.

Bu kremler mantarların üremesini engeller ve yerleştiği deri bölgesinden atılmasına yardımcı olur.

Bu ilaçlar:

• Klotrimazol
• Mikonazol
• Terbinafin

Antibiyotikler

Antibiyotik ilaçlar deri döküntüsüne bir bakteri enfeksiyonu sebep olduğunda bakterinin üremesini engellemek ve vücuttan atılmasını sağlamak için hastalara verilebilir.

Genellikle geniş spektrumlu antibiyotikler tercih edilir.

Bu ilaçlar:

• Tetrasklin
  
• Doksisiklin
  
• Amoksisilin
  

Hamilelikte Deri Döküntüsü

Gebelik süresince bir döküntü yaşanıyorsa doktorlar tarafından bu durum genellikle hormon değişimlerine bağlı olarak normal olarak görülmektedir.

Bu döküntüler hormonların dengesizliğine bağlı olarak saçta deri döküntüsü, döküntü alanında kaşıntı ve ağrı gibi bazı belirtilerle beraber şikayetleri beraberinde getirir.

Hormon değişimleri dışında deri döküntüsüne hamilelikteki deri enfeksiyonları da sebebiyet verebilir. Bu deri döküntülerinde akıntılar da bulunabilir.

Bu durum gebenin yaşam kalitesini düşürebilir. Bu sebeple kendi kendine geçmeyen gebelik döküntülerinde bir doktor tarafından bebeğe herhangi bir yan etkisi olmayacak krem tedavileri tercih edilmelidir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Deri Döküntüsü

Bebeklerde ve çocuklarda görülen deri döküntülerinin birçok sebebi olabilir. Bunlardan en önemlileri suçiçeği hastalığına bağlı olarak görülen deri döküntüleri ve bebeklik çağı bezleridir.

Suçiçeği hastalığı bir virüs sebebiyle hastalarda meydana gelir. Bu hastalığı bir kez geçiren bebekler hayatları boyunca bir daha bu hastalığa yakalanmaz.

Bunun dışında bebeklik çağı bezleri aynı noktaya temas ettiği için deri döküntülerine sebebiyet verebilir. Bunun yanında pişik de yapabilir. Bu hastalık iltihaplı isilik olarak da bilinir.

Yeni doğanlar bebeklerde deri döküntüsü ise genellikle son derece normal kabul edilir. Birkaç gün içerisinde geçen bir durumdur.

Aşağıdaki durumlar bebeklik ve çocukluk çağında görülen bazı deri döküntüsü sebepleridir:

• Egzama gibi atopik dermatit durumları bebeklerde ve çocuklarda deri döküntülerine sebebiyet verebilir.
• El, ayak ve ağız hastalığı coxsackie adı verilen bir virüs sebebiyle oluşan el, ayak ve ağızda deri döküntülerine sebebiyet veren bir hastalıktır. Genellikle kendiliğinden geçer. Elde, ayaklarda ve ağızda deri döküntüsü görülebilir.
• İmpetigo yüzde ağız çevresinde yaralar ve deri döküntüleriyle karakterize bir bakteriyel enfeksiyonu durumudur.
• Kızamık bir virüs olan measles adında bir mikroorganizma sebebiyle oluşan bir hastalığa verilen addır. Bu hastalık da deri döküntüleri ile kendini gösterir. Genellikle çocuk çağında geçirilir ve hayat boyunca bağışıklık sağlanır.
• Tokatlanmış yanak sendromu parvovirüs B19 adı verilen bir virüs sebebiyle oluşan geçici bir hastalıktır. Hastalık genellikle 2 ila 8 yaşları arasından görülür. Hastaların hayati tehlikesi bulunmaz. Herhangi bir tedavi almadan hastalar iyileşebilir.

Deri Döküntüsü için Hangi Doktora Gidilir?

Aşağıdaki belirtilere ve şikayetlere sahip kişilerin Deri ve Zührevi Hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekebilir.

Bu belirti ve şikayetler:

• Deride zaman geçtikçe kızarıklığı ve şişliği artan döküntüler meydana geldiği zaman bu durum altta yatan ve tedavi almadan iyileşmesi zor olabilen bir deri hastalığının belirtisi olabilir. Bu sebeple bir uzman değerlendirilmesine ihtiyaç vardır.
  
• Deri döküntüsüne ateş, bilinç bulanıklığı ve baş dönmesi gibi ciddi sistemik bulgular eşlik ettiği zaman durumun değerlendirilmesi gerekir.
  
• Deri döküntüsüne ek olarak çok ciddi dayanılmayacak seviyede kaşıntısı olan kişilerin tedavi olması gerekir.
• Kadınlarda vajinada mantar enfeksiyonlarına bağlı deri döküntüsü görülebilir. Bu durumda tedavi ihtiyacı doğar ve doktora gidilmesi gerekir.