Pisik (Kedi Tırmığı Hastalığı) Nedir?
Halk arasında "pisik" olarak bilinen kedi tırmığı hastalığı, Bartonella henselae bakterisinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Enfekte kedilerin tırmalaması, ısırması veya tükürüğünün açık yaraya temasıyla insanlara bulaşır. Özellikle çocuklarda ve bağışıklığı düşük bireylerde ciddi seyredebilir.
Belirtileri Nelerdir?
- Tırmık Bölgesinde: Kabuklu kızarık şişlik (3-10 gün sonra)
- Lenf Bezlerinde Şişme: Koltuk altı, boyun veya kasıkta ağrılı lenf nodları
- Sistemik Semptomlar:
- Ateş (38-39°C)
- Baş ağrısı ve halsizlik
- İştahsızlık
- Nadiren: Karaciğer-dalak büyümesi, göz enfeksiyonları
Nasıl Bulaşır?
- Enfekte Kediler: %40’ı taşıyıcıdır, pireler bakteriyi yayar.
- Riskli Temas: Yavru kedilerle oynama, tırmık/ısırık yarası.
- Bulaşma Süreci: Tırmıktan 1-3 hafta sonra belirtiler başlar.
Teşhis Yöntemleri
- Klinik Bulgular: Tipik lenf nodu şişliği ve kedi temas öyküsü.
- Seroloji Testi: Kanda Bartonella antikorlarının araştırılması.
- PCR: Lenf nodu sıvısından bakteri DNA’sı tespiti.
- Biyopsi: Nadiren gerekir, karakteristik histolojik bulgular.
Tedavi Protokolleri
- Hafif Vakalar: Çoğu 2-4 ay içinde kendiliğinden iyileşir.
- Antibiyotik Tedavisi:
- Azitromisin (5 gün)
- Rifampisin veya Siprofloksasin (şiddetli vakalarda)
- Lenf Nodu Aspirasyonu: Ağrılı şişliklerde rahatlama için.
Komplikasyonlar ve Risk Grupları
- Nörolojik: Ensefalit, nöbetler (çocuklarda).
- Oftalmolojik: Retinit, görme kaybı.
- Yüksek Riskliler:
- HIV/AIDS hastaları
- Organ nakli geçirenler
- Kemoterapi alanlar
Korunma Yöntemleri
- Kedilerin pire tedavisi düzenli yapılmalı.
- Tırmık/ısırık sonrası yara sabunlu suyla 5 dakika yıkanmalı.
- Bağışıklığı zayıf kişiler yavru kedilerle temastan kaçınmalı.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
- Tırmıktan sonra ateş veya lenf nodu şişmesi.
- 2 haftadan uzun süren halsizlik.
- Görme bulanıklığı veya şiddetli baş ağrısı.
Hangi Uzmanlık Alanına Başvurulur?
- Enfeksiyon Hastalıkları
- Çocuk Hastalıkları (Pediatri)
- Dahiliye (Yetişkinler için)
