Nefrit Hastalığı

Kanın süzülmesini sağlayan nefron hücrelerinin, görevini yerine getirememesi sonucu oluşan Nefrit; hastalığa neden olan faktörün teşhis edilmesiyle tedavi edilmektedir.

Nefrit Nedir?

Nefrit böbreklerde kanın süzülmesini sağlayan hücrelerin iltihaplanmasına denir.

Böbrekte kanın süzülmesini sağlayan hücrelere nefron denir. Nefronlar kandaki zararlı maddelerin süzülerek vücuttan atılmasını ve vücuttaki kanın temiz olmasını sağlar. Nefronların görevini yerine getirememesiyle oluşan hastalığa nefrit hastalığı denir.

Nefrit, oluşum nedenine göre akut (yeni başlangıçlı) nefrit veya kronik (sürekli) nefrit olarak sınıflandırılabilir.

Akut nefrit, boğaz veya cilt enfeksiyonu gibi belirli bir olaydan sonra hızla ilerler. Kronik nefrit ise yavaş yavaş ilerler hastalık oluşturur ve fark edilip tedavi edilmezse böbrek yetmezliğine neden olabilir.

Glomerülonefrit Nedir?

Böbreklerde kanı süzmeye yarayan filtre gibi yapılara glomerül denir. Bu yapıların iltihaplanmasına glomerülonefrit denir. Akut glomerülonefrit iltihabın aniden ortaya çıkması ve 3 haftadan kısa sürmesine denir. Yavaş yavaş oluşmasına ve 3 haftadan uzun sürmesine kronik glomerülonefrit denir.

Membranöz glomerülonefrit, glomerülonefrit türlerinden biridir. Membranöz glomerülonefrit böbrekte iltihap oluşması veya böbrek fonksiyonlarının bozulması ile gelişir. 30-50 yaş arasında daha çok görülür. Tanısı böbrek biyopsisi ile konulur.

Membranoproliferatif glomerülonefrit, bir başka glomerülonefrit çeşididir ve daha çok çocuklarda görülen bir hastalıktır. Vücuttaki sistemik hastalıklarda böbreklerde bağışıklık proteinlerinin birikmesi sonucu oluşur. Tanısı böbrek biyopsisi ile konulur.

İnterstisyel Nefrit Nedir?

Böbreklerde süzülen kanın içerisindeki protein gibi önemli maddeleri ve suyu geri emen yapılara tübül denir. Böbreklerin tübüllerinde şişme ve iltihaplanma ile giden hastalığa interstisyel nefrit veya tübülointerstisyel nefrit denir. Hastalığın aniden gelişmesi ve 3 haftadan kısa sürmesi akut interstisyel nefrit , 3 haftadan uzun sürmesine kronik interstisyel nefrit denir.

Nefrit Belirtileri Nelerdir?

Nefritte ilk belirtiler hastadan hastaya farklılık gösterebilir. Fakat genellikle hastaların çoğunda görülebilen ortak bulgular vardır. Nefritte bulgular hastalığın şiddetine ve meydana geliş süresine göre farklılık gösterebilir.

Nefritin başlangıç belirtileri vücuttaki kanın süzülememesi ve temizlenememesine bağlı olarak vücutta zararlı maddelerin ve suyun birikmesi, biriken zararlı maddeler ve suyun dokulara zarar vermesiyle oluşur.

Nefritte görülen başlıca bulgular şunlardır:

  • Ağrı: Özellikle bel ve kalça bölgesinde hastalığa bağlı ağrı oluşabilir.
  • İdrar yaparken ağrı veya yanma hissi oluşabilir.
  • Sık idrara çıkma ihtiyacı: Böbreklerin fonksiyonları bozulacağı için hastalar sık idrara çıkma ihtiyacı hisseder.
  • Bulanık idrar: İdrarda bazı iltihap maddelerinin bulunması idrarı bulanıklaştırır.
  • Ateş Yüksekliği: Eğer nefrit enfeksiyona bağlı olarak oluştuysa hastalarda ateş görülebilir.
  • Hematüri: Hematüri kan işeme anlamına gelir. Hastanın idrarında kan görmek hastalığın ilk bulgusu olabilir.
  • Proteinüri: Proteinüri idrarda olması gereken miktardan fazla miktarda protein olmasına denir. Nefronlar bozulmaya başladığında kan süzülürken nefronlardan protein kaçağı olur. İdrarda protein olması kötü kokulu idrara neden olabilir.
  • Ödem: Nefritte kanın süzülmesi bozulacağı için vücutta fazla miktarda sıvı birikimi olabilir. Bu da hastanın kollarında ve bacaklarında şişmeye neden olur.
  • Hipertansiyon: Vücutta biriken fazla sıvı kanın damarlardan geçerken daha fazla basınç uygulamasına neden olur ve tansiyon yüksekliğine neden olabilir.
  • Gece idrara çıkma: Böbreklerin işlevinde bozukluk olduğu için hastalarda gece uykudan uyandıran idrara çıkma ihtiyacı oluşabilir.

Nefrit Nedenleri Nelerdir?

Nefritin birçok sebebi olabilir. Bazı zamanlarda ileri inceleme ve tetkikler yapıldıktan sonra bile bazen nefritin kesin nedeni bulunamayabilir. Her akut nefrit türünün kendi nedenleri vardır.

İnterstisyel Nefrit Nedenleri

  • İnterstisyel nefrit genellikle bir ilaca veya antibiyotiğe karşı oluşan alerjik bir reaksiyondan kaynaklanır. Alerjik reaksiyon, vücudun bağışıklık sisteminin ilaçlar gibi yabancı bir maddeye karşı verdiği tepkidir.
  • Kanda, potasyum elektrolitinin normalden daha düşük olması, interstisyel nefritin başka bir nedenidir. Potasyum, kalp atışı ve metabolizmanın düzenlenmesi gibi vücuttaki birçok olayda gereklidir.
  • Steroid olmayan yangı gidericiler ve antibiyotikler gibi bazı ilaçları uzun süre kullanmak interstisyel nefrite neden olabilir.

Pyelonefrit Nedenleri

Pyelonefrit vakalarının çoğu E.coli bakterisinin vücutta hastalık yapmasından sonra oluşur. Bu tür bakteri normalde kalın bağırsaklarda bulunur ve dışkı ile atılır. Bu bakterinin idrar yollarında hastalık yapması ve böbreklerde hasara neden olur ve pyelonefrit oluşur.

Bakteriyel enfeksiyon piyelonefrite en çok neden olan etken olmasına rağmen başka nedenler de vardır:

  • Sistoskop adı verilen aletle idrar yollarınızın muayene edilmesi
  • Mesane (idrar torbası), üreter (idrar yolu) ve böbrek ameliyatı
  • Böbreklerde ve idrar yollarında taş oluşumu gibi sebepler de pyelonefrite neden olabilir.

Glomerülonefrit Nedenleri

Glomerülonefrit hastalığının ana nedeni çoğu zaman net olarak bilinmemektedir. Aşağıdaki bazı nedenler glomerülonefritlerde neden olabilir:

  • Sistemik lupus eritematozus gibi uzun süreli iltihabi hastalıklar glomerülonefrit yapabilir.
  • Bağışıklık sistemini düşüren hastalıklar veya bağışıklık sistemini düşüren ilaçlar.
  • Vaskülit gibi damar hastalıkları glomerülonefrite neden olabilir.
  • Kan yoluyla böbreklere ilerleyen bir enfeksiyon veya böbreklerde oluşan apse glomerülonefritlere neden olabilir.

Nefrit Teşhisi

Nefrit teşhisinde hastalığın belirtilerini iyi öğrenmek hastalığın tanısı için çok faydalı olacaktır. Hastalığın teşhisi için doktor belirli basamakları takip eder.

Öykü

Hastalığın semptomlarının ne zaman başladığı ve ne kadardır sürdüğü önemlidir. Sürekli olan bir hastalığınızın olması veya geçirmiş olduğunuz hastalıklar, yakın zamanda kullandığınız ilaçlar hastalığın teşhisine yardımcı olacak bilgilerdir.

Fizik Muayene

Hastalığın belirtilerinin kontrol edilebilmesi teşhis koymak için oldukça yararlıdır. Öncelikle hastanın ayaklarında ve ellerinde şişlik olup olmadığına bakılır, ödem muayenesi için bacağa bakılır. Kalp atışlarının hızını ve düzeninin bozulup bozulmadığını anlamak için kalp sesleri dinlenir. Tansiyon yüksekliğini bakmak için hasta oturtularak tansiyonu ölçülür.

Laboratuvar Bulguları

Fizik muayeneden sonra bazı kan ve idrar tahlilleri istenir.

Laboratuvar testleri, hastalığın bir enfeksiyona bağlı olarak mı oluştuğunu anlamamızı sağlayabilir. Bu testler, kan tahlili, bakteri kültürü ve idrar tahlili gibi testlerdir.

İdrar tahlilinde beyaz kan hücrelerinin (WBC) olduğunun gösterilmesi enfeksiyonu destekleyen bir bulgudur.

Kan tahlilinde böbrek fonksiyonlarını değerlendirmede iki önemli gösterge vardır. Bunlar kan üre azotu (BUN) ve kreatinin değerleridir. Bunlar kanda dolaşan atık ürünlerdir ve böbrekler onların süzülüp kandan uzaklaştırılmasından sorumludur.

Bu değerlerde bir artış varsa, böbreklerin fonksiyonlarının etkilendiğini ve eskisi gibi iyi çalışmadığını gösterebilir.

Görüntüleme Yöntemleri

Ultrason ve bilgisayarlı tomografi kullanılabilir.

Ultrasonografi: Böbreklerde damarlarda kanın akışını ölçmek ve İdrar yollarının açıklığını görüntüleyebilmek için ultrasonografi kullanılır. Ultrasonografi ile idrar yollarının görüntüleyebilmek için damarın olduğu yere yüksek frekanslı ses dalgaları gönderilir ve ses dalgaları geri yansıdıkça böbreğin ve idrar yollarının durumu  bilgisayar ekranına yansır.

Bilgisayarlı Tomografi: Bilgisayarlı tomografi eğer tanı kesinleştirilmezse ileri tetkik olarak kullanılabilir. Bilgisayarlı tomografi işleminden önce hastaya damar yolundan kontrast madde verilir. Bilgisayarlı tomografi ile böbrek ve idrar yollarının tıkalı olup olmadığı veya böbreklerin iltihaplı olup olmadığı gösterilebilir.

Böbrek Biyopsisi

Hastalığın kesin teşhisi için böbrek biyopsisi yapılabilir. Böbrek biyopsisi her hastaya yapılması gereken bir işlem değildir. Sadece ileri tetkik gereken hastalara yapılır.

Böbrek biyopsisi hastanın böbreklerinden bir iğne yardımıyla alınan parçanın mikroskop ile incelenmesi ile yapılır. Bunun için hasta sedyeye sırtüstü yatar. İğnenin girdiği yer lokal anestezik madde ile uyuşturulur. Daha sonra ultrason yardımıyla böbreğin olduğu yere iğne sokar ve böbrekten bir parça çıkarır.

Nefrit Tedavisi

Glomerülonefrit ve interstisyel nefrit tedavisinde ilk izlenecek yol genel olarak hastalığa neden olan şeyleri belirleyip onu tedavi etmektir. Örneğin, aldığınız bir ilaç nefrit yapıp böbrek hasarına yol açıyorsa doktorunuz o ilacı başka bir alternatif ilaçla değiştirecektir.

Eğer nefrite neden olan şey bir enfeksiyondan kaynaklandığında, tedavide ilk adım enfeksiyonu ortadan kaldırmaktır. Bakteriler enfeksiyona neden olduysa antibiyotik verilebilir. Enfeksiyonunuz çok ciddiyse, hastanede yatarak  damar yolundan direkt antibiyotik almanız gerekebilir .

Enfeksiyonlar şiddetli ağrıya ve ateş yüksekliğine neden olabilir. Bunun için ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılır.

Böbreklerde iltihaplanma çok fazla olursa iltihaplanmanın önüne geçmek için iltihap giderici ilaçlar kullanılabilir.

Böbreklerin iyi çalışmaması vücudumuzdaki elektrolit dengesini etkileyebilir. Potasyum, sodyum ve magnezyum gibi elektrolitler vücutta organların düzgün çalışmasından sorumludur.

Elektrolit seviyeleriniz çok yüksekse, böbreklerden elektrolitlerin atılması için damar yolundan kullanılacak bazı sıvılar verilebilir. Elektrolitleriniz düşükse, elektrolit seviyesini artırmak için takviye ilaçlar almak gerekebilir. Bunlar potasyum ve fosfor hapları gibi ilaçlardır.

Diyaliz Tedavisi

Nefrit nedeniyle böbrekleriniz çok etkilenir ve böbrek fonksiyonları çok düşerse, vücuttaki fazla sıvıyı ve zararlı maddeleri atabilmek için diyaliz gerekebilir. Diyaliz, kanı süzmek için filtreleri olan özel bir makinenin yapay böbrek gibi davrandığı bir süreçtir.

Diyaliz kanda oluşan atıkları ve vücuttaki fazla sıvıyı kandan çıkarmak için yapay bir böbrek (hemodiyalizör) kullanır. Kan vücuttan alınır ve yapay böbrek yoluyla filtrelenir. Süzülen kan daha sonra bir diyaliz makinesi yardımıyla vücuda geri gönderilir.

Hemodiyaliz tedavileri genellikle üç ila beş saat sürer ve haftada üç kez yapılır. Ama hemodiyaliz tedavisi daha kısa, daha sık seanslarla da tamamlanabilir.

Hemodiyaliz tedavilerinin çoğu bir hastanede, doktor ofisinde veya diyaliz merkezinde yapılır. Tedavi süresi vücut büyüklüğünüze, vücudunuzdaki atık miktarına ve sağlığınızın mevcut durumuna bağlıdır.

Nefrit Tedavi Edilmezse

Nefrit tedavi edilmezse böbreklerde oluşturduğu hastalık gittikçe kötüleşir ve böbrek yetmezliğine gidebilir. Böbrek yetmezliği, böbreklerin artık görevlerini yerine getirememesine denir. Böbrek yetmezliğinde hasta kalıcı diyaliz tedavisi uygulamak zorunda kalabilir.

Böbreklerin yeterince çalışamaması böbreklerde bazı minerallerin fazlaca birikmesine neden olabilir. Bu mineraller birleşip kümeleşerek çökmesi sonucu nefrit taşı oluşabilir. Nefrit taşı, böbreği ve idrar yollarını tıkayarak orada ağrı oluşmasına ve böbrek yetmezliğinin ilerlemesine neden olabilir.

Böbrek yetmezliği vücutta fazla sıvının atılamamasına ve atık maddelerin uzaklaştırılamamasına neden olacağı için beraberinde hipertansiyon, şeker, kolesterol yüksekliği gibi birçok hastalığı getirir. Kalp, akciğer gibi birçok organın hastalanmasına ve ileriki zamanlarda ölüme bile neden olabilir.

Nefrite Ne İyi Gelir?

Nefrit düzenli ve disiplinli bir tedavi uygulamanız gereken bir hastalıktır. Bazı nefrit türlerinde tedavi ömür boyu bile sürebilir. Bu süreçte tedavinizi düzenli ve disiplinli bir şekilde devam ettirmeniz gerekmektedir.

Doktor kontrollerine düzenli bir şekilde gidip muayene olmanız, doktorunuzun önerilerine uymanız, gerekli ilaçları almanız sağlığınız için iyi olacaktır.

Eğer tansiyon, şeker gibi hastalıklarınız varsa o hastalıklarınızı kontrol altında tutmanız nefrit hastalığı için çok önemlidir.

Akut İntersitisyel Nefrit Diyet İlkeleri

  • Fazla tuz tüketmemek böbrek hastalığının iyileşmesi için çok önemlidir. Doktorunuzun önerisi dahilinde tuzsuz diyet ve yeteri miktarda su içmeniz nefrite iyi gelecektir.
  • Ambalajlı ürünler yüksek miktarda sodyum içerdiğinden bu ürünlerden uzak durmalı taze sebze meyve yemelisiniz.

Nefrite Ne İyi Gelmez?

  • Doktorunuzun önerilerine dikkat etmemek, ilaçları kullanmamak hastalığınızı daha da kötüleştirir.
  • Fazla tuzlu yiyecekler, aşırı miktarda sıvı alımı, hiç su içmemek böbreklerinizi etkiler ve hastalığınızı kötüye götürebilir. Hazır ambalajlı gıdalardan uzak durun. Çok yağlı yiyecekler yemeyin.
  • Aşırı kilolu olmak veya obez olmak hastalığın risk faktörleri arasındadır.
  • Sigara kan damarları üzerinde hasar bırakan bir etkiye sahiptir ve hastalığın iyileşmesini olumsuz yönde etkiler.

Nefrit İlaçları

Antibiyotikler: Nefrit bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa antibiyotikler kullanılır.

Ateş düşürücü ilaçlar: Enfeksiyondan kaynaklı nefritler ateş yüksekliğine neden olabilir. Bunun için ateş düşürücü ilaçlar kullanılır.

Diüretikler: Vücuttaki fazla su ve elektrolitlerin atılması için diüretikleri kullanılabilir.

Kortikosteroidler: Eğer nefrit çok hızlı ilerliyorsa hastalığın ilerlemesini durdurmak ve iltihabı azaltmak için kortikosteroidler (Prednizolon, Metilprednizolon) kullanılabilir.

Eğer Hastalık bu tedavilere rağmen durdurulamazsa bağışıklık sisteminin aktivitesini azaltan immünosüpresif ilaçlar olarak adlandırılan ilaçlarla tedavi edilebilir. Bu tür ilaçlar arasında azatioprin (Imuran), siklofosfamid (Sitoksan), rituximab (Rituxan) veya mikofenolat mofetil (CellCept) gibi ilaçlar bulunur .

Doktorunuzun onayı ve tavsiyesi olmadan reçete edilmemiş herhangi bir ilacı veya takviye ürünü almamalısınız.

Hamilelikte Nefrit

Hamilelik döneminde kadınların kan hacminde artma olduğundan dolayı böbrekleri de daha fazla çalışır. Bu yüzden başlangıç aşamasında olan nefritler hamilelikle birlikte ilerleyebilir.

Ayrıca hamile olan kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu olma oranı normalden daha yüksektir. Bu da nefritlere neden olabilir.

Hamilelerde nefritte tedavi normalden farklı değildir. Yalnızca bebeğe geçebilecek ilaçlar kullanılmaz. Onun yerine alternatifi kullanılır. 

Hamilelerde nefrit olursa mutlaka doktora gidilmelidir. Çünkü ilerlemiş nefrit annenin ve bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Çocuklarda Nefrit

Çocuklarda nefrit belirtileri erişkinlerinkine benzerdir. Çocuklarda enfeksiyon hastalıkları daha fazla görüldüğü için nefritler de genellikle enfeksiyona bağlı olarak oluşur.

Üst solunum yolu hastalıklarından 2-3 hafta sonra ortaya çıkan ve idrarda yanma, azalma ve idrar renginde koyulaşma çocuklarda nefriti düşündürür.

Nefritin tedavisinde öncelikle enfeksiyon kaynağı tedavi edilmelidir. Enfeksiyon tedavi edildikten sonra hastalıkların büyük bölümü kendiliğinden iyileşir.

Nefrit için Hangi Doktora Gidilir?

Nefrit hastalığının ileri tetkik ve tedavisi Dahiliye (İç Hastalıkları) bölümüne gidebilirsiniz. Belirtiler başladığında doktora gitmeniz hastalığınızın erken teşhis edilmesini sağlar ve hastalığınız ilerlemeden tedavi almaya başlarsınız.

Eğer hastalığınız enfeksiyona bağlı bir sebepten oluştuysa Enfeksiyon Hastalıkları bölümüne de gidebilirsiniz.

Makaleyi faydalı buldun mu?
4
0
Makeleyi Paylaşın