Gıda intoleransı, belirli besinlerin sindirilememesi veya vücut tarafından tolere edilememesi durumudur. Laktoz intoleransı veya gluten hassasiyeti gibi yaygın örnekleri bulunan bu durum, şişkinlik, karın ağrısı ve baş ağrısı gibi semptomlarla kendini gösterir. Kesin teşhis için ise gıda intolerans testleri kritik önem taşır.
Gıda İntolerans Testi Nedir?
Gıda intolerans testleri, vücudun belirli besinlere karşı verdiği immünolojik tepkileri ölçen analizlerdir. Alerjiden farklı olarak, intolerans genellikle hayatı tehdit etmez ancak kronik şikayetlere yol açar. Testler, IgG antikorları üzerinden veya eliminasyon diyeti gibi yöntemlerle yapılır.
Gıda İntolerans Testi Nasıl Yapılır?
Testler genellikle üç ana yöntemle gerçekleştirilir: Kan testi, eliminasyon diyeti ve deri prick testi. Kan testinde, kol damarından alınan örnekte IgG antikor seviyeleri ölçülür. Bu yöntem, 100’den fazla besine karşı tepkileri tarayabilir. Eliminasyon diyeti ise şüpheli besinlerin diyetten çıkarılıp yeniden eklenmesiyle semptomların takip edilmesine dayanır. Deri prick testi daha çok alerji teşhisinde kullanılsa da bazı intolerans vakalarında da uygulanabilir.
Test Öncesi Hazırlık Süreci
Kan testi öncesinde 8-12 saat aç kalınması gerekebilir. Bazı laboratuvarlar, testten önce belirli ilaçların (antihistaminikler) kesilmesini isteyebilir. Eliminasyon diyeti için ise bir diyetisyen eşliğinde kişiye özel plan oluşturulmalıdır.
Gıda İntolerans Testi Nerede Yapılır?
Testler, hastanelerin immünoloji bölümlerinde, özel laboratuvarlarda veya evde kullanılan test kitleri ile yapılabilir. Türkiye’de özel sağlık kuruluşları ve üniversite hastaneleri bu hizmeti sunmaktadır. Evde test kitleri ise parmak ucu kan örneği alarak çalışır ve sonuçlar online platformlardan paylaşılır.
Test Sonuçları Nasıl Değerlendirilir?
Kan testi sonuçları genellikle 5-7 iş günü içinde hazırlanır. Raporda, her besin için "düşük", "orta" veya "yüksek" tepki seviyeleri belirtilir. Eliminasyon diyetinde ise semptomların azalıp azalmadığı gözlemlenerek intolerans varlığı teyit edilir.
Maliyet ve Sigorta Kapsamı
Test ücretleri kuruma göre değişiklik gösterir. Kan testleri 1000-3000 TL aralığında fiyatlandırılırken, evde test kitleri 500-1500 TL’ye temin edilebilir. SGK, bu testleri genellikle kapsam dışında tutar ancak özel sigortalılar poliçelerini kontrol etmelidir.
Sık Sorulan Sorular
- Test kaç yaşından itibaren yapılabilir?
Çocuklarda 2 yaş sonrası önerilir. - Test sonuçları ne kadar süre geçerli?
Vücut toleransı değişebileceğinden 6-12 ayda bir tekrarlanmalıdır. - Hamilelikte test yapılabilir mi?
Kan testleri gebelikte güvenle uygulanabilir.
Gıda intolerans testi, yaşam kalitesini artırmak isteyenler için önemli bir adımdır. Doğru teşhis ve diyet düzenlemeleriyle kronik şikayetlerin çoğu kontrol altına alınabilir.
