Verem (tüberküloz), Mycobacterium tuberculosis bakterisinin neden olduğu ve öncelikle akciğerleri etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünya genelinde her yıl 10 milyon kişi vereme yakalanmaktadır. Peki bu hastalık nasıl bulaşır ve korunmak için neler yapılabilir?
Verem Nasıl Bulaşır?
Verem, aktif akciğer tüberkülozu olan bir kişinin öksürük, hapşırık veya konuşma sırasında havaya yaydığı damlacıkların solunmasıyla geçer. Bulaşma için genellikle uzun süreli ve yakın temas gereklidir. Örneğin:
- Aynı evde yaşayan bireyler,
- Kapalı ve havalandırması yetersiz ortamlarda uzun süre bulunanlar,
- Toplu taşıma gibi kalabalık alanlarda sık zaman geçirenler yüksek risk altındadır.
Bulaşma İçin Hangi Koşullar Gerekir?
- Hastalığın Aktif Olması: Sadece aktif akciğer veremi olan kişiler bulaştırıcıdır. Latent (gizli) enfeksiyonu olanlar bulaştırıcı değildir.
- Temas Süresi: Enfekte kişiyle 4-8 hafta boyunca günlük temas gereklidir.
- Bağışıklık Durumu: HIV, diyabet veya kanser tedavisi görenlerde bulaşma riski daha yüksektir.
Hangi Durumlarda Bulaşmaz?
- Deri teması, yiyecek-içecek paylaşımı veya cinsel yolla bulaşmaz.
- Tedaviye başlayan hastalar, 2-3 hafta sonra genellikle bulaştırıcılığını kaybeder.
Risk Grupları Kimlerdir?
- 65 yaş üstü bireyler,
- Sigara ve alkol bağımlıları,
- Sağlık çalışanları,
- Bağışıklığı baskılanmış kişiler.
Korunma Yöntemleri
- BCG Aşısı: Özellikle çocuklarda ağır formları önlemede etkilidir.
- Erken Teşhis ve Tedavi: Aktif vakaların hızlıca izole edilmesi bulaşma zincirini kırar.
- Hijyen Önlemleri: Öksürürken ağzın kapatılması, ortamların sık havalandırılması.
- Koruyucu İlaç Tedavisi: Yüksek riskli gruplara profilaktik ilaç verilebilir.
Sık Sorulan Sorular
- "Veremli hasta ile tokalaşmak riskli mi?"
Hayır, bakteriler havada asılı kalan damlacıklarla bulaşır. - "Tedavi alan hasta ne zaman bulaştırıcılığını kaybeder?"
Düzenli tedaviyle 2-3 hafta sonra bulaştırıcılık büyük ölçüde azalır. - "Ev eşyalarından bulaşır mı?"
Bakteri güneş ışığında hızla öldüğünden, eşyalardan bulaşma ihtimali düşüktür.
Veremle mücadelede toplumsal farkındalık ve düzenli taramalar kritik rol oynar. Şüpheli durumlarda göğüs hastalıkları uzmanına başvurmak erken teşhis için hayati önem taşır.
