Üçlü tarama testi, gebeliğin ikinci trimesterinde (15-20. haftalar arası) yapılan önemli bir prenatal tarama testidir. Bu test, anne adayının kanındaki üç biyokimyasal maddenin (beta-hCG, alfa-fetoprotein-AFP ve serbest estriol-uE3) düzeylerini ölçerek bebekteki bazı kromozomal anomalilerin ve nöral tüp defektlerinin riskini değerlendirir.

Testin Amacı ve Önemi
Üçlü tarama testinin temel amacı, Down sendromu (Trizomi 21), Edwards sendromu (Trizomi 18) ve açık nöral tüp defekti gibi durumların olasılığını belirlemektir. Test sonucu kesin tanı koymaz, ancak yüksek risk tespit edilirse tanısal testlere (amniyosentez, CVS) yönlendirilir. Özellikle 35 yaş üstü gebelerde ve aile öyküsü olanlarda kritik bir tarama aracıdır.

Test Nasıl Uygulanır?

1. Zamanlama: Gebeliğin 15-20. haftaları arasında yapılır (ideal 16-18. hafta).
2. Kan Alma: Anne adayının kolundan tek tüp kan örneği alınır.
3. Analiz: Kandaki AFP, hCG ve uE3 hormon düzeyleri ölçülür.
4. Değerlendirme: Hormon değerleri, anne yaşı, kilo, gebelik haftası ve etnik köken gibi faktörler bilgisayar programında analiz edilerek risk oranı hesaplanır.

Hangi Durumları Tarar?

• Down Sendromu: Düşük AFP ve uE3, yüksek hCG ile ilişkilidir.
• Nöral Tüp Defekti: Yüksek AFP seviyeleri (anensefali, spina bifida).
• Trizomi 18: Düşük seviyelerde tüm üç marker.

Sonuçlar Nasıl Yorumlanır?

• Düşük Risk: 1:1000’den düşük oran (örneğin 1:1500) normal kabul edilir.
• Orta Risk: 1:250 ile 1:1000 arası ek izlem önerilir.
• Yüksek Risk: 1:250’den yüksek oran (örneğin 1:100) tanısal test gerektirir.
  Önemli: Anormal sonuç, bebekte kesin problem olduğunu göstermez.

Testin Sınırlamaları

• Tespit Oranı: Down sendromunu %70, nöral tüp defektini %85 doğrulukla saptar.
• Yanlış Pozitiflik: %5-8 oranında hatalı yüksek risk bildirebilir.
• Sınırlı Kapsam: Kalp defektleri veya genetik sendromların çoğunu tespit edemez.

Risk Faktörleri ve Etki Eden Unsurlar

• Anne Yaşı: 35 yaş üstünde Down sendromu riski artar.
• Çoğul Gebelik: Hormon değerleri değişebilir, sonuçlar güvenilmez olabilir.
• Diyabet: AFP seviyelerini düşürebilir.
• Gebelik Haftası Yanlışlığı: Hesaplamayı doğrudan etkiler.

Anormal Sonuç Durumunda Adımlar

1. Detaylı Ultrason: Fetal anatomide anormallik araştırılır.
2. Amniyosentez: Kesin tanı için fetal hücrelerin kromozom analizi.
3. Genetik Danışmanlık: Riskler ve seçenekler aileye anlatılır.
4. Dörtlü Test Tekrarı: Bazı merkezlerde ek doğrulama yapılabilir.

Sık Sorulan Sorular

• Açlık Gerekir mi? Hayır, tok karnına yapılabilir.
• Riskli mi? Kan alma dışında invaziv değildir.
• Ücreti? SGB kapsamında ücretsizdir.

Yeni Nesil Alternatifler
Günümüzde üçlü teste alternatif olarak:

• Dörtlü Test: İnhibin A eklenerek doğruluk %80’e çıkarılır.
• NIPT (Fetal DNA Testi): Kromozomal anomalilerde %99 doğruluk sağlar ancak maliyetlidir.