Üçlü Tarama Testi

Üçlü tarama testi; anne adayından kırmızı kapaklı tüpe alınan kan örneğinin soğuk zincir ile koruması yapıldıktan sonra incelenmesi ile anne karnındaki bebeğe yapılan prenatal nitelikteki bir tür kan tarama testidir.

Üçlü Tarama Testi Nedir?

Üçlü tarama testi; anne adayından kırmızı kapaklı tüpe alınan kan örneğinin soğuk zincir ile koruması yapıldıktan sonra incelenmesi ile anne karnındaki bebeğe yapılan prenatal nitelikteki; nöral tüp defektleri, trizomi 18 ve trizomi 21 teşhisini hedefleyen maternal yani anne adayına ait bir tür kan tarama testidir. Doğum kusuru riskinin olup olmadığını belirlemek amacı ile yapılmaktadır. Genellikle amniyosentez ya da genetik inceleme için ön bir test niteliğinde olarak değerlendirilmektedir.

Üçlü Tarama Testinde Neler İncelenir?

Bu test türünde yapılan hesaplamaya AFP, E3 ve HCG ölçümleri dahil edilir ve gebelik haftası ile risk faktörlerinin anne adayının yaşına göre kombinasyonu baz alınır.

  • AFP; bebeğin karaciğer organı tarafından üretilmekte olan bir tür proteindir. Gebelik süresi boyunca anne karnında yavaş yavaş salınımlı bir şekilde yükselme gösterir.
  • E3; gebelik süresince anne adayının plasentasından ve anne karnındaki bebek tarafından üretilmekte olan bir tür hormondur. 
  • HCG ise; plasenta içerisinde üretilen bir tür hormondur ve hamileliğin erken dönemlerinden itibaren yükselmeler görülür. 

Üçlü Tarama Testinin Amacı Nedir?

Anne adayının karnında gelişim göstermekte olan bebekte meydana gelebilme ihtimali olan doğum anormallikleri hakkındaki olasılıkları belirleyebilmektedir.

Maternal nitelikte olan üçlü tarama testi;

  • Tıp literatüründe trizomi 21 adı ile bilinen, halk arasında ise yaygın bir şekilde Down sendromu adı ile anılan ve bir kişinin hayatı boyunca zihinsel engelli olması ya da gelişimsel gecikmeler ile birlikte sağlık nedenlerini ortaya çıkaran kromozomal türde bir hastalığın,
  • Tip literatüründe trizomi 18 adı ile bilinen ve bebeğin vücut yapısı üzerinde ciddi boyutlarda gelişimsel nitelikte geriliklere sebebiyet veren ve genellikle 1 yaş sonrası ölüm riskinin çok yüksek olduğu kromozomal türde bir hastalığın,
  • Nöral tüp üzerinde bir noktanın düzgün bir şekilde oluşmaması, gelişmemesi ya da kapanmamasına bağlı olarak omurgadaki kemik kusurlarına ya da omurilikte problemlere yol açan spina bifida hastalığının,
  • Bebeğin bağırsakları ya da karın içerisinde bulunan diğer organlarının göbek deliğinden geçtiği karın duvarı defektlerinin (bozulmalarının) tespit edilmesi aşamalarında oldukça önemlidir.

Üçlü Tarama Testi Kimlere Yapılmalıdır?

Üçlü tarama testi, genellikle daha önceki süreçlerde doğum anomalisi yaşamış olan anne adaylarına, 35 yaş üzerinde gerçekleşen hamileliklerde, zararlı olarak kabul edilen ilaçları hamilelik süresince kullanan anne adaylarına yapılan bir tür testtir. Ancak, gebelik takibini yapan hekimin gerekli görmesi veya anne adayının talebi doğrultusunda da uygulanabilir niteliktedir. Bazı hekimler yalnızca ikili tarama testi yapılmasını, bazıları yalnızca üçlü tarama testi yapılmasını, bazıları yalnızca dörtlü tarama testi yapılmasını, bazıları ise bu testlerden hepsinin ya da iki tanesinin yapılmasını gerekli görebilmektedir.

Üçlü tarama testi;

  • Aile geçmişinde, özellikle yakın akrabalar içerisinde doğumsal kusurların olması durumu
  • İnsülin direnci ya da diyabet (şeker) hastalığından mustarip olunması durumu
  • Gebelik döneminde virüse bağlı olarak enfeksiyon geçirilmiş olması
  • Gebelik sürecinde ya da öncesinde yüksek oranda radyasyona maruz kalınması
  • İkili tarama testinde elde edilen sonucun risk ibaresi olması durumunda özellikle yapılmalıdır.

Gebelik sürecini takip eden hekimin uygun görmesi ve talebine bağlı olarak ya da anne adayının isteği ile yapılması da mümkündür. Ancak üçlü tarama testi, diğer ikili ve dörtlü tarama testlerinde de olduğu gibi çoğul gebeliklerde (ikiz, üçüz, dördüz vesaire gibi) işlevselliğini yitirmektedir. Bu sebeple bu tür gebeliklerde testin uygulanmasının önemi düşük seviyededir.

3’lü Tarama Testi Ne Zaman Yapılır?

Testin en doğru sonuçları vermesi için uygun olarak nitelenen zaman, gebeliğin 16. ile 18. haftası arasındaki zamanlarıdır. Fakat bu bir kıstas değildir ve 16. ile 20. hafta arasında gönderilen örnekler de hesaplanabilir niteliktedir. Test esnasında dikkat edilmesi gereken en önemli unsurlardan bir tanesi; risk hesaplaması için istenen tüm bilgilerin bütün detaylarıyla ve herhangi bir eksik olmadan verilmesidir.

Üçlü Tarama Testi Nasıl Yapılır?

Üçlü tarama testinin yapılması için anne adayından bir miktar kan alınması yeterli olacaktır. Burada en önemli olan şey ise test için kan örneğinin verildiği gün, alanında uzman bir hekim tarafından ultrasonografik incelemenin de yapılmasının gerekliliğidir. Bu durum test sonuçlarının doğru bir şekilde değerlendirilebilmesi açısından oldukça mühimdir.

Üçlü Tarama Testinin Etkileyici Faktörleri Nelerdir?

Üçlü tarama testi için anne adayının;

  • Yaşı,
  • Boyu,
  • Kilosu,
  • Gebelik haftası,
  • Etnik kökeni,
  • Kronik hastalıkları,
  • Zararlı alışkanlıkları (sigara kullanıp kullanmadığı gibi),
  • Daha önceki süreçlerde anomalili gebelik yaşayıp yaşamadığı,
  • İnsülin direnci varlığı, 
  • Diyabet (şeker) hastalığı varlığı gibi durumları kesinlikle göz ardı edilmemelidir. 

Üçlü Tarama Testinin Doğruluk Oranı Nedir?

Üçlü tarama testi tanılayıcı nitelikte bir test değildir, aksine sadece tarama amacını taşıdığı unutulmamalıdır. Bu test aracılığı ile doğumsal anomalilerin tamamının tespit edilmesi mümkün değildir. Ancak yine de testin başarı oranı oldukça yüksektir.

Bu oranı daha da fazla hale getirebilmek ve kesin tanı konmasını sağlayabilmek amacı ile;

  • Detaylı ultrasonografik görüntüleme yapılması,
  • Amniyosentez yapılması,
  • Fetal hücre kromozomlarının incelenmesi şarttır. 

Üçlü tarama testi sonucu riskli çıkanlar yani sonucun pozitif olması ya da ortaya çıkan risk değerinin yüksek olması halinde alternatif yollara başvurulmalıdır. Bu alternatif yollardan bir tanesi amniyosentez yapılması, bir diğeri ise ultrason ile detaylı görüntüleme yapılmasıdır.

Bütün testlerde ve tıbbi açıdan yapılan incelemelerde de olduğu gibi, bu testte de hata olasılığı, yanılma ihtimal ya da yanlış pozitiflik ve yanlış negatiflik gibi durumlar söz konusu olabilir.

Üçlü Tarama Testi Nasıl Değerlendirilir? Sonuçları Nasıl Olmalıdır?

Üçlü tarama testinde anne adayından alınan kan örneği incelemeye alınır ve elde edilen sonuçlar, bilgisayar ortamı altında sisteme işlenir. Bu hesaplama esnasında değerlendirmeye dahil edilmesi gereken yaş, kilo, boy gibi faktörler de göz ardı edilmez. Testin yapıldığı tarihteki gebelik haftası, incelemenin doğru olması açısından oldukça önemlidir. Bu sebebe bağlı olarak; SAT olarak tabir edilen son adet tarihinin çok iyi bir şekilde bilinmesi gerekmektedir. Aksi taktirde, son adet tarihinin yanlış girilmesi ile birlikte bebeğin içinde bulunduğu haftaya ait değerler normalse bile fark edilemeyebilir, hatalı sonuçlar ve yorumlar ortaya çıkabilir.

Yapılan üçlü tarama testi sonucunda normal olarak kabul edilen sonuçlara erişilir ise; bu her zaman için anomali durumunun söz konusu olmadığı anlamına gelmez. Aynı durum, tam tersi için de geçerlidir. Yani anormal sonuçlar elde edilir ise; bu da her zaman için anomali varlığını göstermez.

Üçlü tarama testi normal değerleri için referans değerler ise;

Trizomi 21’de 1/275 şeklindedir.

Makaleyi faydalı buldun mu?
1
0
Makeleyi Paylaşın

Üçlü Tarama Testi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

3’lü tarama testi aç karnına mı yapılır?

Hayır, üçlü tarama testi aç karnına yapılır şeklinde bir kıstas bulunmamaktadır. Testin yapılması esnasında aç ya da tok olunmasının herhangi bir etkileyici yönü yoktur. Bu sebeple üçlü tarama testi aç karnına da tok karnına da yapılabilmektedir. Fakat ultrasonografik görüntüleme esnasında anne karnındaki bebeğin hareketlenmesini sağlamak amacı ile tatlı nitelikte bir şeyler yenmesi iyi olacaktır.

Dr. Deniz Gölgeli

Gebelikte üçlü tarama testi kaç haftalıkken yapılır?

Üçlü tarama testi gebeliğin 16. ile 20. haftası arasında herhangi bir zaman diliminde yapılabilmektedir ancak en doğru sonuçların elde edilebilmesi için gebeliğin 16. ile 18. haftası arasında bir zaman dilimi tercih edilmelidir.

Dr. Deniz Gölgeli

Gebelikte üçlü tarama testi sonucu kaç günde çıkar?

Üçlü tarama testi sonucu, günümüz teknolojisi ile birlikte oldukça kısa bir süre içerisinde çıkabilmektedir. Bu süre bazı durumlarda bir haftayı bulabilmektedir. Normal şartlar altında ise üç iş günü içerisinde sonuç elde edilir.

Dr. Deniz Gölgeli

3’lü tarama testi yaptırmak gerekli midir?

Üçlü tarama testini yaptırmak bazı durumlarda gerekli olduğu gibi bazı durumlarda da mecburiyet söz konusu olmadığında gerekli olarak görülmemektedir. Bunun en doğru kararını, gebelik sürecini takip etmekte olan alanında uzman bir kadın hastalıkları ve sağlığı hekimi yani bir jinekolog verecektir.

Dr. Deniz Gölgeli

3’lü tarama testi fiyatı ne kadardır?

Üçlü tarama testi günümüzde birçok devlet hastanesinde, özel hastanede, özel laboratuvarlarda ve kliniklerde yapılabilmektedir. Testin fiyatını ise yapıldığı yer, şehir, konum, hastanenin nitelikleri gibi durumlar doğrudan etkileyecektir. Bu sebeple net bir fiyat söylenmesi de doğru olmayacaktır. Çünkü üçlü tarama testinin fiyatı değişiklik gösterir niteliktedir.

Dr. Deniz Gölgeli