CA-125, yumurtalık kanseri başta olmak üzere bazı kanser türlerinin teşhis ve takibinde kullanılan bir tümör belirtecidir. Bu protein, sağlıklı hücrelerde düşük seviyelerde bulunurken, kanserli dokularda önemli ölçüde artış gösterir. Ancak CA-125 yüksekliği her zaman kanser anlamına gelmez; endometriozis, pelvik inflamatuar hastalık gibi iyi huylu durumlarda da yükselebilir.
CA-125 Normal Değerleri
Sağlıklı bireylerde CA-125 değerleri genellikle 0-35 U/mL aralığında kabul edilir. Menstrüasyon dönemi, gebelik veya karaciğer hastalıkları gibi durumlarda bu değer hafifçe yükselebilir. Ancak 100 U/mL’nin üzerindeki değerler, özellikle yumurtalık kanseri şüphesi doğurur.
Yumurtalık Kanserinde CA-125 Yüksekliği
Yumurtalık kanseri olan hastaların yaklaşık %80’inde CA-125 değeri yükselir. Epitelyal over kanseri gibi agresif türlerde bu değer 1000 U/mL’yi aşabilir. Ancak erken evre tümörlerde CA-125 normal sınırlarda kalabilir, bu nedenle tek başına tanı için yeterli değildir. Teşhis sürecinde ultrason, biyopsi ve diğer tümör belirteçleri ile birlikte değerlendirilmelidir.
CA-125’in Klinik Kullanım Alanları
- Teşhis Desteği: Yüksek CA-125 ile birlikte pelvik kitle varlığında yumurtalık kanseri şüphesini güçlendirir.
- Tedavi Takibi: Kemoterapi veya cerrahi sonrası düşen CA-125 seviyeleri, tedavinin etkinliğini gösterir.
- Nüks Tespiti: Remisyon döneminde aniden yükselen değerler, hastalığın tekrarladığına işaret edebilir.
CA-125 Yüksekliğinin Diğer Nedenleri
- Kanser Dışı Durumlar: Karaciğer sirozu, periton diyalizi, endometriozis.
- Diğer Kanser Türleri: Rahim, pankreas veya meme kanseri.
- Enfeksiyonlar: Tüberküloz, pelvik inflamatuar hastalık.
CA-125 Testinin Sınırlamaları
- Erken evre yumurtalık kanserini atlayabilir.
- İyi huylu hastalıklarda yanlış pozitif sonuç verebilir.
- Menopoz öncesi kadınlarda daha düşük spesifisiteye sahiptir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
CA-125 değeri 100 U/mL’nin üzerindeyse veya aşağıdaki belirtiler eşlik ediyorsa acilen bir onkoloji uzmanına danışılmalıdır:
- Karında şişkinlik ve ağrı
- İştah kaybı ve sebepsiz kilo kaybı
- Sık idrara çıkma veya kabızlık
Yumurtalık Kanseri Riskini Azaltmak İçin Öneriler
- Düzenli jinekolojik muayene ve transvajinal ultrason.
- BRCA gen mutasyonu varsa profilaktik cerrahi seçeneklerini değerlendirme.
- Doğum kontrol hapı kullanımı (risk azaltıcı etkisi kanıtlanmıştır).
