CA-125, özellikle yumurtalık kanseri şüphesi durumunda kullanılan bir tümör belirtecidir. Ancak bu proteinin kandaki yüksek seviyeleri her zaman kanser anlamına gelmez. Peki CA-125 değerleri hangi durumlarda endişe vericidir? İşte bu sorunun detaylı cevapları:

CA-125 Nedir ve Neden Ölçülür?
CA-125, vücuttaki bazı hücreler tarafından üretilen bir proteindir. Başta yumurtalık kanseri olmak üzere bazı kanser türlerinin takibinde kullanılır. Sağlıklı kadınlarda düşük seviyelerde bulunurken, kanser veya bazı iyi huylu durumlarda artış gösterebilir.

CA-125 Yüksekliğinin Nedenleri

• Yumurtalık Kanseri: CA-125’in en sık yükseldiği durum epitelyal yumurtalık kanseridir.
• Endometriozis: Rahim dokusunun rahim dışında büyümesi durumunda artabilir.
• Miyomlar: İyi huylu rahim tümörleri CA-125’i yükseltebilir.
• Pelvik İnflamatuar Hastalık: Enfeksiyonlar geçici olarak bu proteini artırabilir.
• Karaciğer Hastalıkları: Siroz veya hepatit gibi durumlar etkili olabilir.

CA-125 Ne Zaman Tehlikeli Kabul Edilir?
CA-125 değerinin tek başına yüksek olması kanser tanısı koydurmaz. Ancak aşağıdaki durumlarda dikkatle incelenmelidir:

• 35 U/mL Üzeri Değerler: Normal aralık genellikle 0-35 U/mL’dir. 35’in üzeri yüksek kabul edilir.
• Ailede Yumurtalık Kanseri Öyküsü: BRCA mutasyonu veya ailede kanser varlığında yüksek değerler riski artırır.
• Kalıcı Yükseklik: Tekrarlayan testlerde sürekli yüksek çıkması.
• Eşlik Eden Semptomlar: Karın şişliği, iştahsızlık, pelvik ağrı gibi şikayetlerle birlikteyse.

Teşhis Sürecinde Nasıl Kullanılır?
CA-125 tek başına tanı koymada yetersizdir. Şüpheli durumlarda:

• Transvajinal Ultrason: Yumurtalıklardaki kitlelerin yapısı değerlendirilir.
• MR veya BT Taramaları: Tümörün yayılımı incelenir.
• Biyopsi: Kesin tanı için doku örneği alınır.

Yumurtalık Kanseri Dışındaki Riskler
CA-125 yüksekliği olan kadınların %50’sinden azında yumurtalık kanseri saptanır. Diğer olasılıklar arasında rahim kanseri, pankreas kanseri veya meme kanseri yer alabilir. Ayrıca gebeliğin ilk trimesteri veya adet dönemi gibi fizyolojik durumlarda da hafif yükselmeler görülebilir.

Takip ve Tedavi Yaklaşımları

• Düzenli Kontroller: Yüksek değeri olan hastalarda 3-6 aylık aralıklarla test tekrarlanır.
• Cerrahi Müdahale: Şüpheli kitle varlığında laparoskopi veya açık cerrahi planlanır.
• Kemoterapi: Kanser tanısı alan hastalarda CA-125 seviyeleri tedavi yanıtını izlemek için kullanılır.

Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalı?

• Nedensiz kilo kaybı veya karın çevresinde belirgin artış.
• 2-3 haftadan uzun süren pelvik ağrı.
• İdrar yapmada zorluk veya sık idrara çıkma.
• Adet düzensizlikleri veya anormal vajinal kanama.

CA-125 testi, doğru klinik bağlamda değerlendirildiğinde önemli bir araçtır. Ancak sonuçlar mutlaka uzman bir hekim tarafından yorumlanmalıdır. Unutmayın, erken teşhis hayat kurtarır.