CA-125, özellikle yumurtalık kanseri şüphesinde kullanılan bir tümör belirtecidir. Ancak bu proteinin yüksekliği her zaman kanser anlamına gelmez. Vücutta çeşitli inflamatuar süreçler, iyi huylu kistler veya enfeksiyonlar da CA-125 seviyelerini artırabilir. İşte CA-125 yüksekliğinin neden olabileceği fizyolojik değişimler ve dikkat edilmesi gerekenler:

CA-125 Nedir?
CA-125, epitel hücreler tarafından üretilen bir glikoproteindir. Normalde kan dolaşımında düşük seviyelerde bulunur (genellikle 35 U/mL altı). Yumurtalık, rahim, akciğer veya pankreas kanseri gibi durumlarda bu değer yükselebilir.

CA-125 Yüksekliğinin Olası Nedenleri

• Yumurtalık Kanseri: CA-125’in en bilinen yükselme nedeni epiteliyal over kanseridir. Ancak tüm vakaların yalnızca %50’sinde erken evrede yükseklik görülür.
• Endometriozis: Rahim içi dokunun karın boşluğuna yayılması, CA-125’i artırabilen kronik bir durumdur.
• Miyomlar: Rahimdeki iyi huylu tümörler, özellikle büyük boyutluysa bu proteini yükseltebilir.
• Pelvik İnflamatuar Hastalık: Fallop tüplerini ve yumurtalıkları etkileyen enfeksiyonlar.
• Karaciğer Hastalıkları: Siroz veya hepatit gibi durumlarda karaciğer fonksiyon bozukluğuna bağlı artış gözlenebilir.

Vücutta Hangi Değişiklikler Görülebilir?
CA-125 yüksekliği tek başına belirti vermez. Ancak altta yatan hastalığa bağlı olarak şu semptomlar ortaya çıkabilir:

• Karın Şişliği ve Ağrı: Yumurtalık kisti veya kanserde karın içi sıvı birikimi (asit) nedeniyle şişkinlik hissedilir.
• Adet Düzensizlikleri: Endometriozis veya miyomlarda ağrılı ve uzun süren kanamalar olabilir.
• İdrar Şikayetleri: Mesaneye bası yapan kitleler sık idrara çıkma veya idrar yaparken yanmaya yol açabilir.
• Kilo Kaybı ve İştahsızlık: Özellikle kanser vakalarında istemsiz kilo kaybı görülebilir.
• Solunum Güçlüğü: Karın içi basınç artışı veya akciğere metastaz durumunda nefes darlığı gelişebilir.

Teşhis İçin Hangi Yöntemler Kullanılır?
CA-125 yüksekliği tek başına tanı koydurmaz. Ek testlerle nedeni araştırılır:

• Transvajinal Ultrason: Yumurtalık kisti veya tümörün boyut ve yapısını değerlendirir.
• MR veya BT Tarama: Kanserin yayılımını kontrol etmek için kullanılır.
• Biyopsi: Şüpheli dokudan örnek alınarak patolojik inceleme yapılır.
• Tümör Paneli: HE4, ROMA indeksi gibi diğer belirteçlerle kombine analiz.

Tedavi Yaklaşımları
Tedavi, altta yatan nedene göre planlanır:

• Kanser Durumunda: Cerrahi, kemoterapi veya hedefe yönelik tedaviler (PARP inhibitörleri) uygulanır.
• Endometriozis veya Miyomlarda: Hormon tedavisi veya laparoskopik cerrahi tercih edilir.
• Enfeksiyon Kaynaklıysa: Antibiyotikler ve antiinflamatuar ilaçlar kullanılır.

CA-125 Yüksekliğinde Nelere Dikkat Edilmeli?

• Ailede yumurtalık veya meme kanseri öyküsü varsa düzenli tarama yaptırın.
• Açıklanamayan karın ağrısı veya şişkinlik durumunda jinekoloğa başvurun.
• Menopoz sonrası dönemde CA-125 yüksekliği kanser riskini daha fazla artırır.