CA-125, genellikle yumurtalık kanseri tanı ve takibinde kullanılan bir tümör belirtecidir. Ancak bu protein, erkeklerde de çeşitli sağlık sorunlarına işaret edebilir. Erkeklerde CA-125 yüksekliği, kanser dışında birçok faktörle ilişkili olabilir. İşte bu durumun nedenleri ve yönetimi hakkında bilinmesi gerekenler:
CA-125 Nedir?
CA-125, vücuttaki bazı hücreler tarafından üretilen bir proteindir. Başta yumurtalık kanseri olmak üzere bazı kanser türlerinde ve enflamatuar hastalıklarda kanda yükselebilir. Erkeklerde normal CA-125 değeri genellikle 35 U/mL’nin altında kabul edilir.
Erkeklerde CA-125 Yüksekliğinin Nedenleri
-
Enflamatuar Hastalıklar:
- Peritonit: Karın zarının iltihaplanması CA-125 seviyelerini artırabilir.
- Plevral Efüzyon: Akciğer zarında sıvı birikimi yüksekliğe yol açabilir.
- Pankreatit: Pankreas iltihabı, CA-125 üretimini tetikleyebilir.
-
Karaciğer ve Dalak Hastalıkları:
- Karaciğer sirozu, hepatit veya portal hipertansiyon gibi durumlar CA-125’i yükseltebilir.
- Dalak büyümesi (splenomegali) de bu proteinde artışa neden olabilir.
-
Kanser Türleri:
- Mide Kanseri: Mide epitel hücrelerindeki tümörler CA-125 üretimini uyarabilir.
- Akciğer Kanseri: Özellikle adenokarsinom türü ile ilişkilidir.
- Pankreas ve Kolon Kanseri: Nadiren de olsa bu kanserlerde yükseklik görülebilir.
-
Diğer Nedenler:
- Kalp yetmezliği, böbrek hastalıkları veya şiddetli enfeksiyonlar.
- İyi huylu tümörler veya kistler.
Teşhis Sürecinde Neler Yapılır?
CA-125 yüksekliği tek başına tanı koydurmaz. Altta yatan nedeni belirlemek için:
- Detaylı Öykü ve Fizik Muayene: Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları değerlendirilir.
- Görüntüleme Yöntemleri: Ultrason, BT veya MRI ile organlardaki anormallikler incelenir.
- Biyopsi: Şüpheli kitlelerden doku örneği alınarak patolojik inceleme yapılır.
- Ek Kan Testleri: Karaciğer fonksiyon testleri, CRP ve diğer tümör belirteçleri istenebilir.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi, CA-125 yüksekliğine neden olan hastalığa göre planlanır:
- Enfeksiyon veya İltihap Durumunda: Antibiyotikler veya anti-enflamatuar ilaçlar kullanılır.
- Kanser Tanısı Konulursa: Cerrahi, kemoterapi veya radyoterapi uygulanabilir.
- Karaciğer Hastalıklarında: Diyet düzenlemeleri ve ilaç tedavisi önerilir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
-
CA-125 yüksekliği kanser anlamına mı gelir?
Hayır. Erkeklerde en sık kanser dışı nedenlerle yükselir. Ancak detaylı inceleme şarttır. -
Test öncesi nelere dikkat edilmeli?
Açlık gerektirmez, ancak enfeksiyon varlığı doktora bildirilmelidir. -
Değerler nasıl takip edilir?
Altta yatan neden tedavi edildikten sonra CA-125 seviyeleri düzenli aralıklarla kontrol edilir.
Önemli Uyarılar
CA-125 yüksekliği panik yapılacak bir durum değildir. Ancak nedeni mutlaka araştırılmalıdır. Özellikle kilo kaybı, gece terlemesi veya şiddetli ağrı gibi ek belirtiler varsa vakit kaybetmeden uzmana başvurulmalıdır.
