Topuk ağrısı, her yaştan insanda görülebilen ve yürümeyi zorlaştıran yaygın bir şikayettir. Ayak anatomisinin karmaşıklığı nedeniyle bu ağrı; kemik, bağ, tendon veya yağ dokusundan kaynaklanabilir. İşte topuk ağrısının nedenleri, tanı yöntemleri ve güncel tedavi yaklaşımları:
Topuk Ağrısının Yaygın Nedenleri
- Plantar Fasiit: Ayak tabanını kaplayan kalın bağ dokusunun (plantar fasya) inflamasyonu. Sabah ilk adımlarda bıçak saplanır tarzda ağrıyla karakterizedir.
- Topuk Dikeni: Plantar fasyanın topuk kemiğine yapıştığı noktada kalsiyum birikmesi sonucu oluşan kemiksi çıkıntı.
- Aşil Tendiniti: Baldır kaslarını topuk kemiğine bağlayan tendonun aşırı kullanım nedeniyle zedelenmesi.
- Haglund Deformitesi: Sert ayakkabıların neden olduğu topuk arkasındaki kemik çıkıntısı.
- Bursit: Topukta sürtünmeye bağlı olarak gelişen kesecik iltihabı.
Tanı Yöntemleri
- Fizik Muayene: Ağrının lokalizasyonu ve palpasyonla hassasiyetin değerlendirilmesi.
- Röntgen: Kemik yapıları, kırık veya topuk dikeni görüntüleme.
- Ultrason: Yumuşak doku patolojilerinin (tendon yırtığı, plantar fasya kalınlaşması) tespiti.
- MR: Şiddetli vakalarda kemik iliği ödemi veya tümör şüphesinde kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
-
Konservatif Tedaviler:
- Dinlenme ve Buz Uygulaması: Aktivite kısıtlaması ve 15 dakikalık buz masajı.
- Ortez Kullanımı: Gece ateli veya tabanlıkla plantar fasyanın geriliminin azaltılması.
- Fizik Tedavi: ESWT (şok dalga tedavisi) ve lazer uygulamaları.
-
İlaç Tedavisi:
- NSAİİ’ler (ibuprofen) ağrı ve inflamasyon kontrolü.
- Lokal kortikosteroid enjeksiyonları (6 ayda 3’ü geçmemek üzere).
-
Cerrahi Müdahale:
- Endoskopik plantar fasya gevşetmesi (konservatif tedaviye yanıt vermeyen vakalarda).
- Topuk dikeni rezeksiyonu (nadiren uygulanır).
Egzersiz ve Evde Bakım Önerileri
- Tenis Topu Egzersizi: Ayak tabanını top üzerinde 5 dakika yuvarlamak.
- Aşil Germe: Duvara dayanarak baldır kaslarını 30 saniye germe.
- Dondurulmuş Su Şişesi Masajı: Buz dolu şişeyi ayak altında yuvarlama.
Önleyici Tedbirler
- Ayakkabı Seçimi: Arkası sert, tabanı destekli ayakkabılar.
- Kilo Kontrolü: Her 5 kg fazlalık, topuğa 15 kg ek yük bindirir.
- Zemin Seçimi: Sert beton zeminlerde uzun süre yürümekten kaçınma.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Ağrı 2 haftada ev tedavisine yanıt vermezse.
- Gece uyandıran istirahat ağrısı varsa.
- Topukta belirgin şişlik veya deformite oluştuysa.
Ortopedi ve travmatoloji uzmanları topuk ağrısının tanı ve tedavisinde en doğru adrestir. Erken müdahale, kronikleşme riskini önemli ölçüde azaltır.
