Topuk iltihabı (retrokalkaneal bursit), topuk kemiğinin arkasındaki bursa keseciklerinin inflamasyonu sonucu oluşan ağrılı bir durumdur. Özellikle koşucular, dansçılar ve dar ayakkabı giyenlerde sık görülür. İşte topuk iltihabına dair tüm detaylar:
Topuk İltihabı Nedir?
Topuk kemiği (kalkaneus) ile Aşil tendonu arasında bulunan retrokalkaneal bursa adlı sıvı dolu keseciklerin tahriş olmasıyla gelişir. Tekrarlayan baskı veya ani travmalar, bu yapıda şişme ve ağrıya yol açar.
Başlıca Nedenler
- Mekanik Stres: Sert zeminlerde koşma, ani sıçrama hareketleri
- Ayakkabı Problemleri: Sıkı veya arkası sert ayakkabıların sürtünmesi
- Anatomik Faktörler: Düztabanlık, topuk çıkıntısı (Haglund deformitesi)
- Sistemik Hastalıklar: Romatoid artrit, gut gibi enflamatuar durumlar
Belirtiler Nasıl Anlaşılır?
- Topuğun arka üst kısmında keskin ağrı (özellikle ayakkabı giyerken)
- Şişlik ve kızarıklık
- Aşil tendonuna bastırıldığında hassasiyet
- Merdiven çıkma veya parmak ucuna yükselmede zorlanma
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Ağrılı bölgenin palpasyonu ve ayak hareket açıklığının değerlendirilmesi.
- Görüntüleme:
- Röntgen: Kemik çıkıntılarını tespit için
- MRG: Bursa şişmesi ve tendon hasarını göstermede altın standart
- Laboratuvar: Enfeksiyon şüphesinde kan testleri ve bursa sıvısı analizi.
Tedavi Seçenekleri
Konservatif Tedaviler:
- Dinlenme ve Buz: Aktivite kısıtlaması + günde 3 kez 15 dakika buz uygulaması
- Ayakkabı Modifikasyonu: Arkası yumuşak, topuk yastıklı ayakkabılar veya ortez kullanımı
- Fizik Tedavi: Ultrason terapisi, esneme egzersizleri (Aşil tendonu germe)
- İlaçlar: NSAİİ’ler (ibuprofen) ve topikal antienflamatuar kremler
Girişimsel Yöntemler:
- Kortizon Enjeksiyonu: Şiddetli vakalarda ultrason eşliğinde uygulanır (enfeksiyon riski nedeniyle dikkatli kullanım gerekir).
- PRP Tedavisi: Kronik vakalarda doku iyileşmesini uyarmak için.
- Eşzamanlı Tedavi: Plantar fasiit veya Aşil tendiniti eşlik ediyorsa kombine protokol uygulanır.
Cerrahi Çözümler:
- Endoskopik Bursa Çıkarılması: İnatçı vakalarda minimal invaziv yöntemle bursanın alınması.
- Osteotomi: Kemik çıkıntısının törpülenmesi (Haglund deformitesinde).
Rehabilitasyon Süreci
- Ameliyat sonrası 2 hafta alçı + kısmi yük verme.
- 4-6 hafta fizik tedavi: Propriosepsiyon egzersizleri ve kademeli güçlendirme.
- Spora dönüş: 3 ay sonra kontrollü başlama.
Önleme Stratejileri
- Ayakkabı Seçimi: Topuk bölgesi yastıklı, taban desteği uygun spor ayakkabılar.
- Egzersiz Programı:
- Baldır germe: Duvar karşısında 30 saniye x 3 tekrar
- Eksantrik Aşil güçlendirme: Merdiven basamağında topuk indirme hareketi
- Aktivite Modifikasyonu: Sert zeminde koşu yerine çim veya tartan pist tercihi.
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
- İstirahatle geçmeyen 2 haftalık ağrı
- Yürüyememe veya gece ağrıları
- Ateş + şişlik (enfeksiyon işareti)
Hangi Doktor Bakar?
Ortopedi ve Travmatoloji uzmanları teşhis ve tedaviyi yönetir. Fizik tedavi doktorları ise rehabilitasyon sürecini planlar.
Prognoz ve İyileşme
Erken evrede tedaviye yanıt %90 başarılıdır. Kronik vakalarda iyileşme 6 aya uzayabilir. Cerrahi sonrası nüks oranı %5’in altındadır.
