Solunum Fonksiyon Testi (SFT), akciğerlerin kapasitesini ve hava akımını ölçerek obstrüktif ve restriktif hastalıkların teşhisinde kullanılan kritik bir tanı aracıdır. Bu test, astım, KOAH ve pulmoner fibrozis gibi hastalıkların değerlendirilmesinde yol gösterici olur. İşte SFT yorumlamasına dair tüm detaylar:
SFT Nedir?
Solunum Fonksiyon Testi, hastanın derin bir nefes alıp hızla üflemesi temeline dayanan non-invaziv bir yöntemdir. Spirometri cihazı ile ölçülen veriler, akciğerlerin fizyolojik kapasitesini ortaya koyar. Test sırasında FEV1 (Zorlu Ekspirasyon Volümü), FVC (Zorlu Vital Kapasite) ve FEV1/FVC oranı gibi parametreler kaydedilir.
SFT Nasıl Yapılır?
Hasta, ağızlığa sıkıca temas ederek burun mandalı ile burun pasajı kapatılır. Derin bir nefes aldıktan sonra maksimum hızla üfler. Bu işlem en az üç kez tekrarlanır ve en yüksek değerler kaydedilir. Test öncesinde bronkodilatör kullanımı gibi faktörlerin doktora bildirilmesi önemlidir.
SFT Parametreleri ve Anlamları
- FEV1: İlk bir saniyedeki zorlu ekspirasyon hacmi. Hava yolu obstrüksiyonunu gösterir.
- FVC: Maksimum inspirasyondan sonra zorla verilen toplam hava hacmi.
- FEV1/FVC Oranı: Obstrüktif hastalıklarda bu oran düşer (KOAH’ta <0.7).
- PEF: Maksimum ekspirasyon akım hızı.
SFT Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
- Normal Sonuç: FEV1/FVC >%70 ve FEV1 >%80 ise obstrüksiyon yoktur.
- Obstrüktif Patern: FEV1/FVC <%70 ve FEV1 azalmışsa astım veya KOAH düşünülür.
- Restriktif Patern: FVC <%80 ancak FEV1/FVC normal ise pulmoner fibrozis gibi hastalıklar araştırılır.
SFT’nin Kullanıldığı Durumlar
- Kronik öksürük veya nefes darlığı şikayetlerinin nedeni araştırılırken
- Cerrahi öncesi akciğer rezervinin değerlendirilmesi
- İşyeri kaynaklı akciğer hastalıklarının takibinde
Sık Sorulan Sorular (SSS)
SFT öncesi nelere dikkat edilmeli?
Testten 24 saat önce sigara içilmemeli, bronkodilatör ilaçlar doktor kontrolünde kesilmelidir.
SFT ağrılı bir işlem midir?
Hayır, tamamen ağrısızdır. Ancak zorlu üfleme sırasında baş dönmesi geçici olarak görülebilir.
Çocuklarda SFT uygulanabilir mi?
6 yaş üzeri çocuklarda kooperasyon sağlanabiliyorsa güvenle yapılır.
SFT ile KOAH evrelemesi nasıl yapılır?
FEV1 değerine göre:
- Evre 1 (Hafif): FEV1 ≥%80
- Evre 2 (Orta): FEV1 %50-79
- Evre 3 (Ağır): FEV1 %30-49
- Evre 4 (Çok Ağır): FEV1 <%30
Sınırlamalar ve Yanıltıcı Sonuçlar
Testin doğruluğu hastanın uyumuna bağlıdır. Yetersiz üfleme veya ağız kaçağı hatalı sonuçlara yol açabilir. Ağır obezite veya göğüs deformiteleri restriktif patern ile karıştırılabilir.
Sonuçların Klinik Entegrasyonu
SFT tek başına tanı koydurmaz. Akciğer grafisi, kan gazı analizi ve hasta öyküsü ile birlikte değerlendirilmelidir. Örneğin, FEV1’de reversibilite (bronkodilatör sonrası %12 artış) astım lehine yorumlanır.
