Solunum fonksiyon testi (SFT), akciğerlerin çalışma kapasitesini ölçmek için kullanılan temel tanı yöntemlerinden biridir. Bu test, nefes alıp verme sırasındaki hava akımını ve akciğer hacimlerini değerlendirerek astım, KOAH gibi solunum hastalıklarının teşhis ve takibinde kritik rol oynar.

Testin Yapılma Amacı
Solunum fonksiyon testleri üç ana amaçla uygulanır:

• Nefes darlığı, kronik öksürük gibi şikayetlerin nedenini belirlemek
• KOAH, astım, amfizem gibi hastalıkların tanısını doğrulamak
• Akciğer nakli öncesi veya cerrahi operasyon öncesi risk değerlendirmesi yapmak

Test Öncesi Hazırlık Süreci

• Testten 6 saat önce bronkodilatör ilaçlar kesilir
• 4 saat öncesinden sigara içilmez
• Son 24 saatte ağır egzersiz yapılmamalı
• Göğüs bölgesini sıkan kıyafetler giyilmemeli

Testin Uygulanış Aşamaları

1. Temel Spirometri: Burun klipsi takılarak derin nefes alınıp hızla üfleme yapılır. FEV1 (ilk saniyedeki zorlu nefes hacmi) ve FVC (toplam zorlu nefes hacmi) ölçülür.
2. Reversibilite Testi: Bronkodilatör ilaç verildikten 15 dakika sonra spirometri tekrarlanır.
3. Diffüzyon Kapasitesi (DLCO): Karbon monoksit içeren gaz karışımı solunarak gaz transferi ölçülür.
4. Vücut Pletismografisi: Kapalı kabin içinde nefes tutularak toplam akciğer kapasitesi hesaplanır.

Ölçülen Parametreler ve Anlamları

• FEV1/FVC Oranı: %70’in altı hava yolu tıkanıklığını (KOAH) gösterir
• Zorlu Vital Kapasite (FVC): Restriktif akciğer hastalıklarında düşer
• Maksimum İstemli Ventilasyon (MVV): Solunum kas gücünü yansıtır
• Rezidüel Volüm (RV): Amfizemde artar

Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

• Obstrüktif Hastalıklar: KOAH, astım, bronşektazi
• Restriktif Hastalıklar: Akciğer fibrozu, sarkoidoz, kas hastalıkları
• Solunum Kas Fonksiyon Bozuklukları: Nöromusküler hastalıklar
• Mesleki Akciğer Hastalıkları: Pnömokonyozlar

Test Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
Normal değerler yaş, boy, cinsiyet ve ırka göre değişir. Sonuçlar "beklenen değerin yüzdesi" şeklinde raporlanır:

• %80: Normal

• %60-80: Hafif bozukluk
• %40-59: Orta derecede bozukluk
• <%40: Ağır bozukluk

Yan Etkiler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Test genellikle güvenlidir, ancak nadiren:

• Baş dönmesi veya bayılma
• Göğüs ağrısı
• Astım atağı tetiklenmesi görülebilir.
  Pulmoner hipertansiyon veya son kalp krizi geçirenlerde uygulanmaz.

Testin Avantajları ve Sınırlılıkları
Avantajları arasında non-invaziv olması ve objektif veri sağlaması sayılabilir. Sınırlılıkları ise hastanın uyumuna bağımlı olması ve küçük çocuklarda uygulanamamasıdır.