Rota virüsü, özellikle 5 yaş altı çocuklarda şiddetli ishal ve kusmaya yol açan bulaşıcı bir hastalıktır. Dünya genelinde her yıl milyonlarca çocuğu etkileyen bu virüs, dehidrasyon nedeniyle hastaneye yatış gerektirebilir. İşte rota virüsü hakkında bilinmesi gereken kritik bilgiler:

Rota Virüsü Nedir?
Reoviridae ailesinden çift zincirli RNA virüsüdür. Bağırsak epitel hücrelerine tutunarak hasara neden olur. En sık Aralık-Nisan aylarında görülür ve kreş, anaokulu gibi toplu yaşam alanlarında hızla yayılır.

Bulaşma Yolları

• Fekal-oral yol: Enfekte dışkıyla kirlenmiş su veya gıdalar.
• Yüzey teması: Oyuncaklar, kapı kolları gibi kontamine yüzeyler.
• Solunum damlacıkları: Hapşırık/öksürükle havaya yayılan partiküller.
  Virüs dış ortamda haftalarca canlı kalabilir.

Belirtiler ve Seyir

1. İlk 48 saat: Ateş (38-40°C), kusma, iştahsızlık.
2. 3-7. gün: Sık, sulu, kötü kokulu ishal (günde 10-20 kez).
3. Dehidrasyon bulguları:
   • Ağlarken gözyaşı olmaması
   • Bıngıldakta çökme
   • İdrar çıkışında azalma
   • Kuru dudak ve dil

Risk Grupları

• 6-24 aylık bebekler (bağışıklık sistemi tam gelişmediği için)
• Prematüre bebekler
• Bağışıklık yetmezliği olan çocuklar

Teşhis Yöntemleri

• Dışkı antijen testi: 15 dakikada sonuç veren hızlı tanı kitleri.
• PCR: Nadiren gerekli olan, virüsün genetik materyalini tespit eden yöntem.

Tedavi Süreci
Spesifik antiviral tedavi yoktur:

1. Rehidrasyon:
   • Hafif vakalarda ağızdan sıvı tedavisi (ORS).
   • Şiddetli dehidrasyonda intravenöz sıvı desteği.
2. Beslenme:
   • Anne sütü kesilmemeli.
   • BRAT diyeti (muz, pirinç, elma püresi, tost).
3. Probiyotikler: Lactobacillus türleri ishal süresini kısaltır.
   Antibiyotikler ve ishal kesici ilaçlar KULLANILMAZ.

Korunma Stratejileri

1. Aşılama:
   • Rotarix (2 doz): 2. ve 4. aylarda.
   • RotaTeq (3 doz): 2, 4, 6. aylarda.
     Aşılar hastaneye yatışları %90 önler.
2. Hijyen:
   • Ellerin alkol bazlı dezenfektanla temizlenmesi (rota virüsü alkole dirençsiz).
   • Oyuncakların çamaşır suyu ile silinmesi.

Komplikasyonlar

• Elektrolit dengesizliği
• Havale (yüksek ateşe bağlı)
• İntusepsiyon (nadiren)
• Malnütrisyon (uzun süren ishallerde)

Ne Zaman Hastaneye Başvurulmalı?

• 8 saatte idrar çıkaramama
• Kanlı ishal
• Bilinç bulanıklığı
• Ciltte soğukluk ve solukluk

Aşı Sonrası Görülebilen Yan Etkiler

• Huzursuzluk
• Hafif ateş
• İştahsızlık
  Ciddi yan etki oranı 100.000’de 1’den azdır.