Periodontoloji, dişleri çevreleyen dokuların (diş eti, kemik, bağ dokusu) sağlığını inceleyen diş hekimliği dalıdır. Diş eti hastalıkları (periodontal hastalıklar), yetişkinlerde diş kaybının önde gelen nedenidir ve erken müdahale edilmezse sistemik sağlığı bile tehdit edebilir.
Periodontal Hastalıkların Türleri
- Gingivitis: Diş eti iltihabının başlangıç evresidir. Diş etlerinde kızarıklık, şişlik ve fırçalama sırasında kanama görülür. Kemik kaybı henüz başlamamıştır.
- Kronik Periodontitis: En yaygın formdur. Diş eti cebi derinleşmesi, kemik erimesi ve dişlerde sallanma ile karakterizedir.
- Agresif Periodontitis: Hızlı ilerleyen bu tür, genç bireylerde bile şiddetli kemik yıkımına yol açar.
Belirtiler ve Uyarı İşaretleri
- Diş fırçalarken veya kendiliğinden diş eti kanaması
- Sürekli ağız kokusu veya kötü tat
- Diş etlerinde çekilme ve kök yüzeylerinin açığa çıkması
- Dişlerde sallanma veya yer değiştirme
- Diş etlerinde kırmızı-mor renk değişimi
- Dişler arasında yiyecek sıkışması hissi
Ana Risk Faktörleri
- Plak Birikimi: Yetersiz ağız hijyeni ana tetikleyicidir.
- Sigara: İyileşmeyi %50 yavaşlatır ve tedavi başarısını düşürür.
- Diyabet: Kan şekeri kontrolsüzlüğü enfeksiyon riskini 3 kat artırır.
- Genetik Yatkınlık: Ailede diş eti hastalığı öyküsü.
Tanı Yöntemleri
- Periodontal Probing: Diş eti cebi derinliğini ölçen özel alet (sağlıklı diş eti 1-3 mm).
- Radyografik İnceleme: Kemik kaybını gösteren panoramik röntgen.
- Mikrobiyal Testler: Agresif vakalarda patojen bakteri analizi.
Tedavi Yaklaşımları
Evre 1: Cerrahi Olmayan Tedaviler
- Kök Yüzeyi Düzleştirmesi (Küretaj): Diş köklerindeki plak ve tartarın temizlenmesi.
- Antibiyotik Desteği: Lokal klorheksidin jeller veya sistemik antibiyotikler.
Evre 2: Cerrahi Müdahaleler
- Flep Operasyonu: Diş etinin kaldırılarak derin ceplerin temizlenmesi.
- Rejeneratif Tedaviler: Kemik greftleri veya yönlendirilmiş doku rejenerasyonu (GTR).
- Mukogingival Cerrahi: Diş eti çekilmelerinde greft uygulamaları.
Korunma Stratejileri
- Doğru Fırçalama: Diş-diş eti birleşiminde 45 derece açıyla yumuşak fırça.
- Günlük Diş İpi Kullanımı: Plak oluşumunu %70 azaltır.
- Profesyonel Temizlik: 6 ayda bir diş taşı temizliği.
- Risk Yönetimi: Diyabet ve sigara kullanımının kontrolü.
İleri Teknolojiler
- Lazer Tedavisi: Patojen bakterilerin hedefli eliminasyonu.
- PRF (Platelet Zengin Fibrin): Hastanın kendi kanından elde edilen iyileştirici faktörler.
- Dijital Planlama: İmplant ve greftlerin 3D simülasyonla tasarımı.
Periodontoloji ve Sistemik Sağlık İlişkisi
Şiddetli diş eti hastalıkları; kalp krizi riskini 2 kat, diyabet komplikasyonlarını 3 kat, erken doğum olasılığını ise 7 kat artırabilir. Düzenli periodontal kontroller, yalnızca ağız sağlığını değil genel sağlığı da korur.
