PCT (Prokalsitonin), bakteriyel enfeksiyonların teşhisinde ve takibinde kullanılan önemli bir biyobelirteçtir. Kan testlerinde PCT düzeylerinin düşük çıkması, genellikle vücutta ciddi bir bakteriyel enfeksiyon olmadığını gösterir. Ancak bu durumun farklı klinik anlamları da olabilir. İşte PCT düşüklüğü hakkında bilinmesi gerekenler:
PCT Nedir ve Nasıl Ölçülür?
Prokalsitonin, tiroid bezinden salınan bir ön hormon olan kalsitoninin öncül maddesidir. Sağlıklı bireylerde çok düşük seviyelerde bulunur. Bakteriyel enfeksiyonlarda ise bağışıklık sistemi uyarıldığında PCT düzeyleri hızla yükselir. Bu nedenle sepsis, zatürre veya menenjit gibi ciddi enfeksiyonların tanısında kullanılır.
PCT Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
- Bakteriyel Enfeksiyon Eksikliği: PCT’nin normal aralığın altında (genellikle <0.05 ng/mL) olması, aktif bir bakteriyel enfeksiyonun olmadığına işaret eder.
- Viral Enfeksiyonlar: Grip, COVID-19 gibi viral hastalıklarda PCT seviyeleri genellikle yükselmez veya hafif artar.
- Kronik İnflamasyon: Romatoid artrit veya lupus gibi otoimmün hastalıklarda PCT düşük kalabilir.
PCT Düşüklüğü ile İlişkili Durumlar
- Erken Enfeksiyon Evreleri: Bakteriyel enfeksiyonun ilk saatlerinde PCT henüz yükselmemiş olabilir. Şüphe durumunda test 24 saat sonra tekrarlanmalıdır.
- Lokalize Enfeksiyonlar: Apse veya selülit gibi sınırlı enfeksiyonlarda PCT yükselmeyebilir.
- Bağışıklık Sistemi Baskılanması: Kemoterapi alan hastalarda enfeksiyon olsa bile PCT yanıtı zayıf olabilir.
PCT Testi Hangi Durumlarda İstenir?
- Sepsis şüphesinde,
- Antibiyotik tedavisinin gerekliliğini değerlendirmek için,
- Cerrahi sonrası enfeksiyon komplikasyonlarını takipte kullanılır.
PCT Düşüklüğünde Yapılması Gerekenler
Eğer PCT düşük ancak hastada enfeksiyon belirtileri varsa:
- Viral veya fungal enfeksiyonlar araştırılmalı,
- İnflamatuar belirteçler (CRP, sedimantasyon) kontrol edilmeli,
- Klinik bulgular ve diğer testlerle bütüncül değerlendirme yapılmalıdır.
PCT ile CRP Arasındaki Farklar
CRP (C-reaktif protein), hem bakteriyel hem de viral enfeksiyonlarda yükselirken, PCT özellikle bakteriyel kaynaklı sistemik enfeksiyonlarda artar. Bu nedenle PCT, antibiyotik kullanım kararında daha spesifik bir rol oynar.
Sonuç Olarak
PCT düşüklüğü çoğunlukla bakteriyel enfeksiyon olmadığını gösterir. Ancak klinik tablo ve diğer laboratuvar bulgularıyla birlikte değerlendirilmelidir. Şüpheli durumlarda enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurmak en doğru adımdır.
