Meningokok aşısı, Neisseria meningitidis bakterisinin neden olduğu menenjit, septisemi (kan zehirlenmesi) gibi hayatı tehdit eden hastalıkları önlemek için uygulanan kritik bir koruyucu tedbirdir. Bu bakteri, özellikle çocuklarda ve genç yetişkinlerde hızla ilerleyen enfeksiyonlara yol açabilir. Aşılama zamanlaması, hem bireysel hem de toplum sağlığı açısından büyük önem taşır.

Meningokok Aşısı Türleri
Meningokok aşıları, bakterinin farklı suşlarına karşı geliştirilmiştir. MenACWY aşısı (dörtlü aşı), A, C, W ve Y gruplarına karşı koruma sağlarken; MenB aşısı B grubu meningokoklara etkilidir. Türkiye’de rutin aşılama programında MenACWY yer alırken, MenB aşısı risk grupları veya özel talepler doğrultusunda uygulanır.

Kimler Meningokok Aşısı Yaptırmalı?

• Bebekler ve Çocuklar: Bağışıklık sistemleri tam gelişmediği için yüksek risk grubundadır.
• Ergenler ve Üniversite Öğrencileri: Kalabalık ortamlarda bulunmaları bulaş riskini artırır.
• Askerlik Yapanlar: Kışlalardaki yakın temas enfeksiyon riskini yükseltir.
• Bağışıklığı Baskılanmış Bireyler: HIV hastaları, dalağı alınmış kişiler veya kemoterapi görenler.
• Seyahat Edenler: Afrika’nın "meningit kuşağı" veya hac gibi kalabalık etkinliklere katılacaklar.

Aşı Takvimi ve Dozları

• MenACWY Aşısı:
  • Bebeklerde: İlk doz 9. ayda, pekiştirme dozu 12-15. aylar arasında yapılır.
  • Ergenlerde: 11-12 yaş arası tek doz, 16 yaşında pekiştirme önerilir.
• MenB Aşısı:
  • 2 ay ve üzeri bebeklerde 2-3 doz şeklinde uygulanır. Yetişkinlerde ise iki doz yeterlidir.

Aşı Sonrası Yan Etkiler
Aşının yaygın yan etkileri arasında enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, hafif ateş ve halsizlik sayılabilir. Şiddetli alerjik reaksiyonlar (anafilaksi) nadirdir. MenB aşısı, uygulama sonrası geçici kas ağrısına yol açabilir.

Sık Sorulan Sorular

• Hamilelikte Meningokok Aşısı Yapılır mı?
  MenACWY aşısı gebelikte güvenli kabul edilir, özellikle yüksek riskli bölgelere seyahat edenlere önerilir. MenB aşısı ise doktor değerlendirmesiyle uygulanır.

• Aşı Koruyuculuğu Ne Kadar Sürer?
  MenACWY aşısı 5 yıl, MenB aşısı ise 2-3 yıl etkilidir. Risk devam ediyorsa pekiştirme dozları gerekebilir.

• Aşıyı Kaçırırsam Ne Yapmalıyım?
  Rutin takvimdeki gecikmelerde en kısa sürede aşılamaya devam edilmelidir. Eksik dozların tamamlanması korumayı sağlar.

Meningokok Enfeksiyonundan Korunma Yolları
Aşı dışında hijyen kurallarına dikkat etmek (öksürürken ağzı kapatmak, ellerin sık yıkanması) ve hasta kişilerle teması sınırlamak önemlidir. Kalabalık ortamlarda maske kullanımı, salgın dönemlerinde ek koruma sağlar.