Kortizon, vücuttaki inflamasyonu baskılamak ve bağışıklık sistemini düzenlemek için kullanılan bir steroid türüdür. Astım, romatoid artrit, alerjik reaksiyonlar gibi pek çok hastalıkta tedavi amaçlı reçete edilir. Ancak uzun süreli veya yüksek doz kullanımda çeşitli yan etkiler ortaya çıkabilir. Bu yazıda, kortizon yan etkilerinin ne zaman geçtiği ve bu süreci etkileyen faktörler ele alınacaktır.

Kortizonun Yaygın Yan Etkileri
Kortizon kullanımına bağlı yan etkiler, doz ve kullanım süresiyle doğrudan ilişkilidir. Kısa süreli tedavilerde şişkinlik, iştah artışı ve uyku düzensizliği gibi hafif şikayetler görülebilir. Uzun süreli kullanımda ise kemik yoğunluğunda azalma, ciltte incelme, kan şekeri yükselmesi veya hipertansiyon gibi ciddi sorunlar gelişebilir.

Yan Etkilerin Geçme Süresini Belirleyen Faktörler
Yan etkilerin ne zaman kaybolacağını tahmin etmek için kullanım şekli ve bireysel özellikler dikkate alınmalıdır. Düşük dozda ve 1-2 haftalık kısa süreli tedavilerde yan etkiler genellikle ilacın kesilmesinden sonraki 7-14 gün içinde azalır. Uzun süreli (aylarca) kullanımda ise vücudun kortizona adapte olması nedeniyle yan etkilerin geçmesi haftalar veya aylar alabilir.

Kısa Süreli Kullanımda İyileşme Süreci
1-2 haftalık tedavilerde görülen iştah artışı, geçici kilo alımı veya yüzde şişkinlik gibi etkiler, ilacın bırakılmasından sonraki 2 hafta içinde normale döner. Vücudun su tutmasına bağlı ödemler, idrar söktürücü desteği ve tuz kısıtlamasıyla hızla çözülebilir.

Uzun Süreli Kullanımda İyileşme Dinamiği
6 aydan uzun süre kortizon kullanan hastalarda yan etkilerin tamamen geçmesi 6 ay ile 1 yıl arasında değişebilir. Özellikle kemik erimesi (osteoporoz) gibi durumlarda, kemik yoğunluğunun eski haline dönmesi için kalsiyum ve D vitamini takviyesi gerekebilir. Ciltteki incelme ve çatlaklar ise kalıcı olabilir; bu durumda dermatolojik tedaviler önerilir.

Yan Etkileri Azaltmak İçin Öneriler

• Doz Azaltma: Doktor kontrolünde kortizon dozu kademeli olarak düşürülmeli.
• Beslenme: Tuz alımı sınırlandırılmalı, potasyum ve kalsiyumdan zengin gıdalar tüketilmeli.
• Egzersiz: Düzenli yürüyüş veya direnç antrenmanları kemik sağlığını korumaya yardımcı olur.
• Takviyeler: Doktor önerisiyle D vitamini veya kalsiyum destekleri kullanılabilir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Kortizon bırakıldıktan sonra aşağıdaki belirtiler varsa acilen tıbbi yardım alınmalıdır:

• Şiddetli halsizlik veya kas ağrıları (adrenal yetmezlik belirtisi).
• Ani kilo kaybı veya iştahsızlık.
• Uzun süren baş dönmesi veya bilinç bulanıklığı.

Kortizon tedavisi sonlandırıldığında vücudun normal kortizol üretimine dönmesi zaman alabilir. Bu süreçte endokrinoloji uzmanı ile düzenli kontroller önem taşır.