Hormon testleri, vücuttaki çeşitli hormon seviyelerini ölçerek endokrin sistemin işleyişini değerlendiren tıbbi analizlerdir. Bu testler, üreme sağlığından metabolizma düzenine kadar pek çok alanda kritik bilgiler sunar. Hormonal dengesizlikler; halsizlik, kilo değişimleri, saç dökülmesi veya duygusal dalgalanmalar gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Hormon Testi Ne Zaman İstenir?
Doktorlar, aşağıdaki durumlarda hormon testi önerebilir:
- Adet düzensizliği veya infertilite şikayetleri
- Açıklanamayan kilo artışı/azalışı
- Kronik yorgunluk ve uyku bozuklukları
- Cinsel işlev bozuklukları (libido kaybı, erektil disfonksiyon)
- Tiroid nodülleri veya guatr varlığı
- Şeker metabolizması bozuklukları (diyabet şüphesi)
En Sık İstenen Hormon Testleri
-
Tiroid Fonksiyon Testleri:
- TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon): Tiroidin çalışma temposunu gösterir.
- Serbest T3 ve Serbest T4: Aktif tiroid hormon düzeylerini ölçer.
- Anti-TPO: Hashimoto tiroiditi tanısında kullanılır.
-
Üreme Hormonları:
- Kadınlarda: FSH, LH, Östrojen, Progesteron, Prolaktin
- Erkeklerde: Testosteron, Serbest Testosteron
- AMH (Anti-Müllerian Hormon): Yumurta rezervi hakkında bilgi verir.
-
Böbreküstü Bezi Hormonları:
- Kortizol (stres hormonu)
- DHEA-S (Dehidroepiandrosteron sülfat)
- Aldosteron (tuz dengesini düzenler)
-
Metabolizma ve Büyüme İlgili Testler:
- İnsülin, IGF-1 (Büyüme hormonu etkinliği)
- Paratiroid Hormon (Kalsiyum dengesi)
Test Öncesi Hazırlık
- Çoğu hormon testi için aç karnına kan vermek gerekir.
- Adet döngüsünün belirli günlerinde (örn. progesteron için 21. gün) yapılması önem taşıyan testler vardır.
- Kortizol testi sabah 08:00-09:00 saatleri arasında yapılmalıdır.
- Testten 48 saat önce stresli egzersiz ve alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.
Sonuçlar Nasıl Değerlendirilir?
Hormon seviyeleri; yaş, cinsiyet ve test metoduna göre değişen referans aralıkları içinde yorumlanır. Örneğin:
- TSH Yüksekliği: Hipotiroidi (tiroid tembelliği)
- Düşük AMH: Azalmış yumurta rezervi
- Yüksek Prolaktin: Hipofiz adenomu işareti olabilir
Tedavi Süreci
Anormallik saptandığında, altta yatan nedene yönelik tedavi planlanır:
- Tiroid hormon replasmanı (levotiroksin)
- İnsülin direnci için metformin
- Hormon düzenleyici ilaçlar (doğum kontrol hapları, testosteron jelleri)
- Hipofiz tümörlerinde cerrahi veya ilaç tedavisi
Sık Sorulan Sorular
- "Evde hormon testi güvenilir mi?" Kan testleri laboratuvar ortamında yapılmalıdır. Tükürük veya idrar testleri sınırlı bilgi verir.
- "Test sonuçları ne zaman çıkar?" Rutin testler 24-48 saatte, özel paneller 3-5 iş gününde sonuçlanır.
- "Değerler referans aralığında ama şikayetlerim var!" Semptomlar devam ediyorsa endokrinoloji uzmanına başvurulmalıdır.
Hormon testleri, doğru teşhis ve kişiye özel tedavi için vazgeçilmez bir araçtır. Sonuçlar mutlaka doktor kontrolünde değerlendirilmeli, kendi kendine yorum yapılmamalıdır.
