Gebelikte kalsiyum eksikliği, hem anne hem de bebek sağlığını tehdit eden ciddi bir durumdur. Kalsiyum, bebeğin kemik, diş ve kalp gelişimi için hayati öneme sahipken, annede kemik yoğunluğunun korunması ve kas-sinir fonksiyonlarının düzenlenmesinde kritik rol oynar. İşte gebelikte kalsiyum eksikliğinin nedenleri, belirtileri ve çözüm yolları:

Kalsiyumun Anne-Bebek Sağlığındaki Rolü

• Bebek Gelişimi: Bebeğin iskelet sisteminin oluşumu için 30. gebelik haftasından itibaren günde 250-300 mg kalsiyum transferi gerçekleşir.
• Anne Sağlığı: Yetersiz kalsiyum alımı, gebelik hipertansiyonu ve preeklampsi riskini 2 kat artırır.
• Uzun Vadeli Etkiler: Annede osteoporoz, bebekte ise raşitizm gelişme olasılığı yükselir.

Eksiklik Belirtileri Ne Zaman Ortaya Çıkar?

• Erken Evre: Kas krampları (özellikle bacaklarda), uyuşma, yorgunluk ve diş çürüklerinde artış.
• İlerlemiş Vakalar: Kalp ritim bozuklukları, tırnak kırılması, saç dökülmesi ve kemik ağrıları.
• Ciddi Tablo: Nöbet geçirme veya solunum kaslarında spazm (hipokalsemik tetani).

Risk Faktörleri: Kimler Dikkat Etmeli?

• Çoğul gebelik yaşayanlar
• Laktoz intoleransı veya süt ürünü tüketmeyenler
• D vitamini eksikliği olanlar
• Yüksek fosfat içeren işlenmiş gıdalarla beslenenler
• 18 yaş altı gebeler (kemik gelişimi devam ettiği için)

Günlük Kalsiyum İhtiyacı ve Besin Kaynakları
Gebelikte önerilen günlük alım 1000-1300 mg‘dır. En zengin kaynaklar:

• Süt Ürünleri: 1 bardak süt (300 mg), 1 kâse yoğurt (450 mg), 30 gr peynir (200-300 mg)
• Bitkisel Kaynaklar: Brokoli (1 bardak: 180 mg), badem (30 gr: 75 mg), kuru incir (2 adet: 65 mg)
• Diğer: Sardalya (100 gr: 380 mg), kalsiyum takviyeli tofu (100 gr: 350 mg)

Takviye Kullanımı ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Ne Zaman Gerekir? Kan testlerinde serum kalsiyum <8.5 mg/dl ise.
• Doz Ayarlaması: Doktor kontrolünde günde 500-1000 mg kalsiyum karbonat veya sitrat.
• Kombinasyon: D vitamini ile birlikte alınmalı (emilimi %40 artırır).
• Zamanlama: Demir takviyeleriyle aynı anda alınmamalı (arada 2 saat olmalı).

Teşhis Yöntemleri

• Kan Testleri: Serum kalsiyum, iyonize kalsiyum, paratiroid hormon (PTH) seviyeleri.
• İdrar Tahlili: 24 saatlik idrarda kalsiyum atılımı ölçümü.
• Kemik Yoğunluğu: Şiddetli vakalarda DEXA taraması önerilir.

Komplikasyonları Önleme Stratejileri

1. Beslenme Planı: Günde 3 porsiyon süt ürünü + koyu yeşil sebzeler.
2. Güneş Işığı: D vitamini sentezi için günde 20 dakika kol-bacak güneşlenmesi.
3. Egzersiz: Yürüyüş ve yüzme gibi ağırlık aktarıcı aktiviteler kemik sağlığını destekler.

Doğum Sonrası Takip
Emzirme döneminde günlük ihtiyaç 1000 mg’dır. Eksiklik devam ederse:

• Kemik kaybı (geçici osteoporoz)
• Diş kaybı
• Kronik kas ağrıları riski artar.