Hamilelik döneminde kan hastalıkları, hem anne hem de bebek sağlığını doğrudan etkileyen kritik durumlardır. Bu hastalıkların erken teşhisi ve uygun yönetimi, gebeliğin sağlıklı ilerlemesi için hayati önem taşır. İşte hamilelikte görülen kan hastalıklarına dair detaylı bilgiler:
Hamilelikte Sık Görülen Kan Hastalıkları
Gebelikte en yaygın kan sorunu demir eksikliği anemisidir. Artan kan hacmi ve bebeğin demir ihtiyacı, annedeki demir depolarını tüketebilir. Folik asit eksikliği anemisi ise nöral tüp defektleriyle ilişkilidir. Trombositopeni (platelet düşüklüğü), gebelerin %5-10’unda görülür ve doğum sırasında kanama riskini artırır. Nadiren görülen orak hücreli anemi gibi kalıtsal hastalıklar ise ağrı krizlerine ve düşük doğum ağırlığına yol açabilir.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
- Anemi Belirtileri: Halsizlik, nefes darlığı, soluk cilt, çarpıntı
- Trombositopeni Bulguları: Ciltte morluklar, diş eti kanamaları, burun kanaması
- Tanı Testleri: Tam kan sayımı (CBC), demir ve ferritin düzeyleri, periferik yayma, B12 ve folat ölçümleri. Şüpheli kalıtsal hastalıklarda hemoglobin elektroforezi yapılır.
Tedavi Yaklaşımları
-
Demir Eksikliği Anemisi:
- Günlük 60-120 mg elementer demir takviyesi
- C vitamini ile birlikte alımı emilimi artırır
- Şiddetli vakalarda intravenöz demir tedavisi
-
Folik Asit Eksikliği:
- Gebelik öncesinden başlayarak günlük 400-800 mcg takviye
- Yeşil yapraklı sebzeler ve baklagillerden zengin beslenme
-
Trombositopeni Yönetimi:
- Platelet sayısı <50.000/mm³ ise kortikosteroid tedavisi
- Doğum öncesi IVIG (intravenöz immünoglobulin) uygulaması
- Kanama riski yüksekse taze donmuş plazma hazırlığı
Anne ve Bebek İçin Riskler
Kontrolsüz anemi; erken doğum, düşük doğum ağırlığı ve maternal kalp yetmezliğine neden olabilir. Şiddetli trombositopeni, doğum sonrası ağır kanamalara yol açarken, orak hücreli anemi fetal büyüme kısıtlılığına sebep olur. Kan uyuşmazlığı (Rh negatif annede Rh pozitif bebek) durumunda ise fetal hidrops riski vardır.
Önleyici Tedbirler
- Gebelik öncesi demir ve folik asit depolarının değerlendirilmesi
- Düzenli hemoglobin takibi (her trimesterde tam kan sayımı)
- Dengeli beslenme: Kırmızı et, yumurta, ıspanak ve kuruyemiş tüketimi
- Kanama diyatezi öyküsü olanlarda genetik danışmanlık
Doğum Planlaması ve Acil Durumlar
Platelet sayısı <80.000/mm³ olan gebelerde epidural anestezi risklidir. Kanama bozukluğu olanlarda doğumun tam teşekküllü merkezlerde yapılması gerekir. Acil durumlarda anne ve bebek için kan ürünleri hazır bulundurulmalıdır.
Yenidoğan Etkileri
Annede otoimmün trombositopeni varsa bebekte kanama riskine karşı kordon kanı platelet sayımı yapılır. Kan uyuşmazlığında ise doğum sonrası bebeğe fototerapi veya kan değişimi gerekebilir.
