Gaz sancısı, bağırsaklarda biriken gazın neden olduğu keskin ve kramp tarzı ağrılardır. Hem yetişkinlerde hem bebeklerde sık görülen bu durum, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. İşte gaz sancısına dair tüm merak edilenler:
Gaz Sancısının Temel Nedenleri
Gaz sancısı genellikle sindirim sisteminde hava birikmesi sonucu oluşur. Hızlı yemek yeme, sakız çiğneme veya sigara içme gibi alışkanlıklar fazla hava yutulmasına yol açar. Baklagiller, lahana, soğan ve süt ürünleri gibi gaz yapıcı gıdaların tüketimi, bağırsaklarda fermantasyonu artırır. İrritabl bağırsak sendromu (IBS), laktoz intoleransı veya çölyak gibi sindirim hastalıkları da kronik gaz sancılarının arkasındaki önemli etkenlerdir.
Bebeklerde Gaz Sancısı Özelinde Risk Faktörleri
Bebeklerde gaz sancısı (infantil kolik) özellikle ilk 3 ayda yoğun görülür. Bunun başlıca sebepleri arasında sindirim sisteminin henüz tam gelişmemiş olması, emzirme veya biberonla beslenme sırasında hava yutulması ve anne sütündeki belirli proteinlere karşı hassasiyet yer alır. Prematüre bebeklerde bu risk daha yüksektir.
Belirtiler Nasıl Tanınır?
Gaz sancısının tipik belirtileri karında şişkinlik, sertlik ve kramp tarzında aralıklı ağrılardır. Ağrı genellikle göbek çevresinde başlar ve hareketle şiddetlenebilir. Bebeklerde ayakları karına çekme, yüzde kızarma ve saatlerce süren yoğun ağlama nöbetleri görülür. Yetişkinlerde ise geğirme, gaz çıkarma ihtiyacı ve karın guruldaması eşlik eder.
Teşhis Sürecinde Neler Yapılır?
Basit gaz sancılarında fizik muayene ve hasta öyküsü tanı için yeterlidir. Kronik vakalarda ise altta yatan nedenleri belirlemek için kan testleri, dışkı analizi, ultrason veya endoskopi gibi yöntemler kullanılır. Laktoz intoleransı şüphesinde nefes testi, çölyak için serolojik testler istenir.
Etkili Tedavi ve Evde Uygulanabilecek Yöntemler
- Beslenme Düzenlemesi: Gaz yapıcı gıdaların sınırlandırılması, az az sık sık beslenme ve yemeklerin iyice çiğnenmesi.
- Bebeklerde: Beslenme sonrası dik pozisyonda tutarak sırtına masaj yapmak, bisiklet hareketiyle bacakları hareket ettirmek.
- Bitkisel Çözümler: Nane çayı, rezene tohumu veya zencefil sindirim sistemini rahatlatır.
- İlaç Tedavisi: Simetikon içeren şuruplar gaz kabarcıklarını parçalar, probiyotikler bağırsak florasını düzenler.
Acil Müdahale Gerektiren Durumlar
Aşağıdaki belirtilerde vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır:
- Dışkıda kan veya siyah renklenme
- Şiddetli kusma ile birlikte karın sertleşmesi
- Ateşin 38°C üzerine çıkması
- Kilo kaybı veya iştahsızlık
Kalıcı Çözüm İçin Korunma Stratejileri
- Yemekleri oturarak ve en az 20 dakikada tüketmek.
- Karbonatlı içecekler ve suni tatlandırıcılardan kaçınmak.
- Stresi azaltmak için yoga veya nefes egzersizleri yapmak.
- Bebeklerde anti-kolik biberon kullanmak ve beslenme sonrası 15 dakika dik pozisyonda tutmak.
Gaz sancıları çoğunlukla masum olsa da tekrarlayan ve yaşamı zorlaştıran vakalarda gastroenteroloji uzmanına danışılmalıdır. Unutmayın, doğru tanı ve kişiye özel tedavi planıyla bu sancılar kontrol altına alınabilir.
