Karotis endarterektomi, boyundaki karotis arterlerinde daralmaya neden olan plakların cerrahi olarak temizlendiği bir işlemdir. Özellikle felç riskini azaltmak amacıyla uygulanan bu ameliyat, doğru hasta seçimiyle başarılı sonuçlar verir. Ancak bazı faktörler ameliyat riskini artırabilir. İşte bu risk faktörlerinin detaylı analizi:

1. İleri Yaş
65 yaş üzeri hastalarda komplikasyon riski artar. Yaşla birlikte damar yapısının bozulması ve eşlik eden kronik hastalıklar, ameliyat sırasında kanama veya damar hasarı olasılığını yükseltir.

2. Kontrolsüz Hipertansiyon
Yüksek tansiyon, ameliyat sırasında damarlarda stres oluşturarak beyin kanaması riskini artırır. Tansiyonun preoperatif dönemde stabilize edilmesi kritik önem taşır.

3. Diyabet
Kan şekerinin kontrolsüz olması, enfeksiyon riskini ve damar iyileşme sürecini olumsuz etkiler. Diyabetik hastalarda yara iyileşmesi gecikebilir.

4. Sigara Kullanımı
Sigara, damar iç yüzeyinde inflamasyonu tetikleyerek plak stabilitesini bozar. Ameliyat sonrası damar tıkanıklığı tekrarlama riski sigara içenlerde 2 kat fazladır.

5. Koroner Arter Hastalığı
Kalp damarlarında darlık olan hastalarda ameliyat sırasında kalp krizi riski yükselir. Bu nedenle ameliyat öncesi kardiyak değerlendirme şarttır.

6. Böbrek Yetmezliği
Böbrek fonksiyonları bozuk olan hastalarda kontrast madde kullanımı ve anestezi riskleri artar. Ayrıca kanama komplikasyonları daha sık görülür.

7. Plak Yapısı ve Lokalizasyonu
Yumuşak, düzensiz plaklar (heterojen plaklar) ameliyat sırasında parçalanarak emboli riskini artırır. Ayrıca karotis bifurkasyonunun üzerinde yer alan plaklar teknik olarak daha zor temizlenir.

8. Önceden Geçirilmiş Felç Öyküsü
Son 6 ay içinde geçirilmiş felç veya geçici iskemik atak (TIA) öyküsü, ameliyat sırasında nörolojik komplikasyon riskini yükselten bir faktördür.

9. Anatomik Zorluklar
Kısa boyun yapısı, obezite veya boyun radyasyon öyküsü gibi durumlar cerrahi erişimi zorlaştırarak operasyon süresini uzatır ve riskleri artırır.

Risk Azaltma Stratejileri

• Preoperatif Değerlendirme: EKO, stres testi ve böbrek fonksiyon testleriyle hasta optimize edilmeli.
• Medikal Tedavi: Aspirin, statinler ve antihipertansiflerle damar sağlığı desteklenmeli.
• Sigara Bırakma: Ameliyattan en az 4 hafta önce sigara kullanımı sonlandırılmalı.

Ameliyat Sonrası İzlem
İlk 24 saat nörolojik takip şarttır. Kan basıncı titizlikle kontrol edilmeli ve enfeksiyon bulgularına karşı dikkatli olunmalıdır.