Kalp ve damar cerrahisi, kalp-damar sistemindeki hastalıkların cerrahi yöntemlerle tedavisini kapsayan uzmanlık alanıdır. Günümüzde minimal invaziv tekniklerden robotik cerrahiye kadar pek çok ileri yöntem, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde artırmaktadır. İşte bu alanda sık uygulanan tedaviler ve süreçle ilgili detaylar:
Sık Görülen Kalp-Damar Hastalıkları
- Koroner Arter Hastalığı: Kalbi besleyen damarların tıkanması sonucu göğüs ağrısı ve enfarktüs riski.
- Kalp Kapak Hastalıkları: Mitral veya aort kapaklarında darlık/yetmezlik nedeniyle nefes darlığı, çarpıntı.
- Aort Anevrizması: Ana atardamarda genişleme ve yırtılma riski.
- Periferik Damar Tıkanıklığı: Bacak damarlarında dolaşım bozukluğuna bağlı yürüme ağrısı.
Tanı Yöntemleri
Hastalığın türüne göre farklı tetkikler uygulanır:
- EKG ve Ekokardiyografi: Ritim bozuklukları ve kapak fonksiyonlarının değerlendirilmesi.
- Anjiyografi: Damar tıkanıklıklarının görüntülenmesi için altın standart.
- BT Anjiyo: Anevrizma tanısında detaylı 3 boyutlu görüntüleme.
- Stres Testi: Egzersiz sırasında kalbin performansının ölçülmesi.
Cerrahi Tedavi Seçenekleri
- Koroner Bypass Ameliyatı (CABG): Tıkalı damarların göğüs/bacaktan alınan damarlarla bypass edilmesi.
- Kapak Tamiri/Değişimi:
- Mekanik Kapak: Genç hastalarda tercih edilir, ömür boyu kan sulandırıcı kullanımı gerektirir.
- Biyoprotez Kapak: İleri yaş hastalarda kullanılır, 10-15 yıl dayanıklılık gösterir.
- Anevrizma Cerrahisi:
- Açık Cerrahi: Suni greft yerleştirilerek yırtılma riski ortadan kaldırılır.
- Endovasküler Stent: Kasıktan girilerek anevrizma içine stent yerleştirilmesi.
Minimal İnvaziv Teknolojiler
- Robotik Cerrahi: Küçük kesilerle yüksek hassasiyetli müdahale imkanı, iyileşme süresini %40 kısaltır.
- Endoskopik Damar Cerrahisi: Varis tedavisinde lazer veya radyofrekans yöntemleri.
- TAVI (Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu): Yüksek riskli hastalarda kasıktan kapak yerleştirilmesi.
Ameliyat Sonrası Süreç
- Yoğun Bakım: İlk 24-48 saat vital bulguların monitörizasyonu.
- Rehabilitasyon: Solunum egzersizleri ve kademeli yürüyüş programı.
- İlaç Tedavisi: Kan sulandırıcılar, tansiyon düzenleyiciler.
- Kontroller: 1. hafta, 1. ay ve 3. aylık periyotlarda takip.
Riskleri Azaltmak İçin Öneriler
- Sigara kullanımının kesinlikle bırakılması
- Düzenli kardiyo egzersizleri (günde 30 dakika yürüyüş)
- Akdeniz tipi beslenme (zeytinyağı, balık, sebze ağırlıklı)
- Diyabet ve hipertansiyonun sıkı kontrolü
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
- Ani göğüs ağrısıyla birlikte soğuk terleme
- Bacakta ani şişme, renk değişimi ve şiddetli ağrı
- Bilinç bulanıklığı ile birlikte nefes darlığı
Kalp-damar cerrahisi kararı, kardiyolog ve kalp cerrahının ortak değerlendirmesiyle verilir. Günümüzde ameliyatsız tedavi seçenekleri artmış olsa da, cerrahi gerektiren durumlarda erken müdahale hayat kurtarıcıdır.
