Endarterektomi, atardamarlardaki plak veya pıhtı birikimini temizlemek için uygulanan cerrahi bir prosedürdür. Pulmoner endarterektomi ve karotis endarterektomi, farklı damar sistemlerini hedef alan iki ayrı ameliyat türüdür. İşte bu iki yöntem arasındaki temel farklar:

Hedeflenen Bölgeler
Pulmoner endarterektomi, akciğer arterlerindeki tıkanıklıkları gidermek için yapılır. Kronik tromboembolik pulmoner hipertansiyon (KTEPH) gibi ciddi durumlarda, akciğerlere kan akışını artırmak amacıyla uygulanır. Karotis endarterektomi ise boyundaki karotis arterlerini hedef alır. Bu damarlardaki plak birikimi, beyne giden kan akışını engellediğinde inme riskini azaltmak için tercih edilir.

Endikasyonlar ve Hastalık Türleri

• Pulmoner Endarterektomi:
  • Kronik pulmoner emboli sonucu gelişen hipertansiyon.
  • Nefes darlığı, yorgunluk ve sağ kalp yetmezliği gibi belirtiler.
  • İlaç tedavisine yanıt vermeyen vakalar.
• Karotis Endarterektomi:
  • Karotis arter darlığı (%70’in üzerinde tıkanıklık).
  • Geçici iskemik atak (TIA) veya inme öyküsü.
  • Asemptomatik ancak yüksek inme riski taşıyan hastalar.

Cerrahi Teknik ve Süreç

• Pulmoner Endarterektomi:
  • Açık kalp cerrahisi gerektirir ve genellikle 4-8 saat sürer.
  • Hasta, kalp-akciğer makinesine bağlanır.
  • Akciğer arterlerindeki pıhtılar ve fibrotik dokular mikroskop altında temizlenir.
• Karotis Endarterektomi:
  • Lokal veya genel anestezi altında yapılır, süre 1-2 saattir.
  • Boyun bölgesinde küçük bir kesi açılarak damara ulaşılır.
  • Plaklar özenle çıkarıldıktan sonra damar dikilir.

Riskler ve Komplikasyonlar

• Pulmoner Endarterektomi:
  • Kanama, enfeksiyon ve akciğer ödemi.
  • %5-10 mortalite riski (merkezlere göre değişir).
  • Uzun süreli yoğun bakım ihtiyacı.
• Karotis Endarterektomi:
  • Geçici beyin hasarı veya felç riski (%1-3).
  • Sinir yaralanması (ses kısıklığı, yutma güçlüğü).
  • Enfeksiyon veya damarda yeniden daralma.

İyileşme Süreci

• Pulmoner Endarterektomi:
  • Hastanede kalış süresi 2-3 hafta.
  • Solunum rehabilitasyonu ve fizik tedavi gerekebilir.
  • Tam iyileşme 3-6 ay sürebilir.
• Karotis Endarterektomi:
  • Hastanede 1-2 gün gözlem.
  • 1-2 hafta içinde normal aktivitelere dönüş.
  • Düzenli kontrollerle damar sağlığı izlenir.

Hangi Durumda Hangi Ameliyat Tercih Edilir?
Pulmoner endarterektomi, akciğer damar tıkanıklığı olan ve yaşam kalitesi ciddi şekilde düşen hastalara uygulanır. Karotis endarterektomi ise beyin kan akımını tehdit eden daralmalarda inme önleme amaçlı yapılır. Her iki prosedür de deneyimli cerrahi ekipler tarafından gerçekleştirilmelidir.