Karotis arterler, boynun her iki yanında bulunan ve beyne oksijen açısından zengin kan taşıyan ana damarlardır. Bu damarlarda oluşan tıkanıklıklar, genellikle ateroskleroz (damar sertliği) nedeniyle gelişir. Peki, karotis arter tıkanıklığı her zaman belirti verir mi? İşte bu sorunun detaylı cevabı ve bilinmesi gerekenler:

Sessiz Karotis Tıkanıklığı Nedir?
Karotis arter tıkanıklığı, bazen hiçbir belirti vermeden yavaşça ilerleyebilir. Buna "sessiz tıkanıklık" denir. Bu durum, damarın kademeli olarak daralması ve vücudun alternatif kan yolları geliştirmesiyle ilişkilidir. Ancak sessiz tıkanıklık, ani inme riskini artırabilen ciddi bir sağlık sorunudur.

Neden Belirti Vermeyebilir?

• Yavaş İlerleme: Plak birikimi yıllar içinde gelişirse, beyin kollateral damarlarla (yan yollar) kan akışını destekleyebilir.
• Hafif Daralma: %50’nin altındaki darlıklar genellikle semptomlara yol açmaz.
• Vücut Adaptasyonu: Beyin, kan akışını dengelemek için diğer damarları daha aktif kullanabilir.

Risk Faktörleri Nelerdir?

• Yüksek tansiyon
• Diyabet
• Sigara kullanımı
• Yüksek kolesterol
• Ailede kalp-damar hastalığı öyküsü

Sessiz Tıkanıklık Nasıl Teşhis Edilir?
Belirti vermeyen karotis tıkanıklığı genellikle rutin kontroller sırasında fark edilir:

• Doppler Ultrason: Damarlardaki kan akış hızını ölçerek darlığı tespit eder.
• MR Anjiyografi: Manyetik rezonans ile detaylı damar görüntülemesi yapılır.
• BT Anjiyografi: Kontrast madde kullanılarak damar yapısı incelenir.

Sessiz Tıkanıklık Neden Tehlikelidir?
Belirti vermemesi, hastalığın zararsız olduğu anlamına gelmez. Ani plak yırtılması veya pıhtı oluşumu, beyne giden kan akışını durdurarak inmeye neden olabilir. Ayrıca tıkanıklık ilerlediğinde geçici iskemik atak (TIA) veya kalıcı hasar riski artar.

Tedavi Seçenekleri

• İlaç Tedavisi: Kan sulandırıcılar (aspirin) ve kolesterol düşürücü ilaçlar (statinler) kullanılır.
• Karotis Endarterektomisi: Damardaki plakların cerrahi olarak temizlenmesi işlemidir.
• Stent Yerleştirme: Daralmış bölgeye stent konularak kan akışı düzeltilir.

Korunma Yöntemleri

• Sigarayı bırakmak.
• Düzenli egzersiz yapmak.
• Tuz ve doymuş yağ tüketimini sınırlamak.
• Yılda bir kez kardiyovasküler check-up yaptırmak.

Kimler Tarama Yaptırmalı?

• 50 yaş üstü bireyler.
• Diyabet veya hipertansiyon hastaları.
• Ailesinde inme öyküsü olanlar.

Karotis arter tıkanıklığı, erken evrede teşhis edildiğinde etkili şekilde yönetilebilir. Sessiz seyretmesi nedeniyle risk grubundaki kişilerin düzenli taramaları önemlidir.