Bebeklerde süt alerjisi, özellikle inek sütü proteinine karşı gelişen bir bağışıklık sistemi reaksiyonudur. Bu durum, sindirim sisteminin tam olgunlaşmadığı ilk aylarda daha sık görülür ve ebeveynler için endişe kaynağı olabilir. Peki, bu alerji ne zaman geçer? İşte merak edilen tüm detaylar:
Süt Alerjisi Nedir?
Süt alerjisi, bebeğin bağışıklık sisteminin inek sütündeki proteinleri (kazein veya whey) yabancı bir tehdit olarak algılaması sonucu ortaya çıkar. Bu reaksiyon, ciltte kızarıklık, kusma, ishal veya solunum sıkıntısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Alerji, IgE aracılı (ani tepki) veya IgE aracılı olmayan (geç tepki) şekilde sınıflandırılır.
Belirtiler Nasıl Anlaşılır?
Alerjik reaksiyonlar genellikle süt tüketiminden sonraki birkaç dakika ile birkaç saat içinde ortaya çıkar. Yaygın belirtiler arasında egzama benzeri cilt döküntüleri, kronik öksürük, kanlı dışkı ve gaz sancıları bulunur. Şiddetli vakalarda anafilaksi (nefes darlığı, dilde şişme) gibi hayati risk taşıyan durumlar gelişebilir.
Teşhis Süreci
Tanı için öncelikle detaylı bir hasta öyküsü alınır. Deri prick testi veya kan testleri (IgE seviyeleri) ile alerji varlığı doğrulanabilir. Şüpheli durumlarda, 2-4 haftalık süt ve süt ürünlerinin diyetten çıkarılması (eliminasyon diyeti) ve sonrasında kontrollü olarak yeniden verilmesi (provokasyon testi) uygulanır.
Tedavi ve Yönetim
Tedavinin temelini süt ve süt ürünlerinin diyetten tamamen çıkarılması oluşturur. Anne sütü alan bebeklerde, annenin de süt ürünlerini tüketmemesi gerekir. Mama ile beslenen bebeklerde ise hipoalerjenik mamalar (amino asit bazlı veya kapsamlı hidrolize mamalar) tercih edilir. Çocuk alerji uzmanı, gerekli durumlarda kalsiyum takviyesi önerebilir.
Süt Alerjisi Ne Zaman Geçer?
Çoğu bebekte süt alerjisi 3 yaşına kadar kendiliğinden düzelir. Ancak bu süreç alerjinin tipine göre değişkenlik gösterir:
- IgE Aracılı Alerji: Genellikle daha uzun sürer ve %50’si 5 yaşına kadar geçer.
- IgE Aracılı Olmayan Alerji: Daha erken (12-24 ay) düzelme eğilimindedir.
Alerjinin kalıcı olma riski, ailede alerji öyküsü varlığında ve birden fazla gıda alerjisi olan çocuklarda artar.
Geçiş Sürecinde Nelere Dikkat Edilmeli?
Bebeğin süt proteinini tolere etmeye başladığı dönemde, doktor kontrolünde az miktarda süt ürünleri denenebilir. Bu süreçte:
- Peynir veya yoğurt gibi fermente ürünlerle başlanır.
- Tepki olmazsa inek sütü yavaşça diyete eklenir.
- Her denemede 48 saat gözlem yapılır.
Sık Sorulan Sorular
- "Alerji geçtikten sonra süt tekrar verilebilir mi?"
Evet, ancak doktor onayı ve kontrollü bir şekilde denenmelidir. - "Keçi sütü alternatif olabilir mi?"
Keçi sütü proteinleri inek sütüne benzediğinden çapraz reaksiyon riski vardır. - "Süt alerjisi olan çocuklar ne ile beslenmeli?"
Kalsiyum ihtiyacı için brokoli, badem ve yeşil yapraklı sebzeler diyete eklenmelidir.
İzlem ve Kontroller
Çocuk alerji uzmanı, 6 ayda bir kan testleri ve deri testleri ile tolerans gelişimini değerlendirir. Alerjinin devam ettiği durumlarda, okul çağına kadar diyetin sürdürülmesi gerekebilir.
