SGOT (Serum Glutamik-Oksaloasetik Transaminaz) ve SGPT (Serum Glutamik-Piruvik Transaminaz), karaciğer fonksiyon testlerinde sıklıkla ölçülen enzimlerdir. Günümüzde bu terimler yerine daha yaygın olarak AST (Aspartat Aminotransferaz) ve ALT (Alanin Aminotransferaz) kısaltmaları kullanılır. Bu enzimlerin kandaki seviyeleri, özellikle karaciğer ve kalp hastalıklarının teşhisinde kritik rol oynar.
SGOT (AST) ve SGPT (ALT) Ne İşe Yarar?
- AST (SGOT): Karaciğer, kalp kası, böbrekler ve kas dokusunda bulunur. Hücre hasarı durumunda kana karışır.
- ALT (SGPT): Öncelikle karaciğerde yoğunlaşır. Karaciğer hücrelerindeki hasarı spesifik olarak yansıtır.
Normal Değer Aralıkları
- AST (SGOT): Erkeklerde 10-40 U/L, kadınlarda 9-32 U/L
- ALT (SGPT): Erkeklerde 7-56 U/L, kadınlarda 5-35 U/L
Not: Değerler laboratuvara göre hafif farklılık gösterebilir.
SGOT ve SGPT Yüksekliği Hangi Durumlarda Görülür?
- Karaciğer Hastalıkları:
- Hepatit (viral, alkolik, toksik)
- Karaciğer yağlanması (alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı)
- Siroz ve karaciğer kanseri
- Kalp ve Kas Hastalıkları:
- Kalp krizi
- Kas yaralanmaları veya ağır egzersiz
- Diğer Nedenler:
- Pankreatit
- Otoimmün hastalıklar
- Bazı ilaçlar (parasetamol aşırı kullanımı, statinler)
Test Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
- AST/ALT Oranı:
- Oran <1: Kronik hepatit veya yağlı karaciğer
- Oran >2: Alkolik karaciğer hastalığı
- ALT > AST: Viral hepatit veya toksik hasar
- AST > ALT: Alkol kullanımı veya kas hasarı
Yüksek Çıkması Durumunda Ne Yapılmalı?
- Detaylı Tetkik: Ultrason, fibroscan veya karaciğer biyopsisi gibi ileri görüntüleme.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Alkolü bırakma, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz.
- İlaç Düzenlemesi: Hekim kontrolünde hepatotoksik ilaçların kesilmesi veya değiştirilmesi.
SGOT SGPT Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Bu enzimlerin düşük olması genellikle klinik açıdan önemli değildir. Ancak B6 vitamini eksikliği veya kronik böbrek yetmezliği gibi durumlarda görülebilir.
Önemli Uyarılar
- Aç karnına yapılmayan testler yanlış yüksek sonuç verebilir.
- Geçici yükselmeler (ağır spor sonrası) endişe nedeni olmamalıdır.
Karaciğer enzimlerinizde anormallik varsa, mutlaka bir gastroenteroloji veya iç hastalıkları uzmanına başvurun. Erken teşhis, karaciğer hasarının geri döndürülebilmesi için şanstır.
