Vücutta aniden ortaya çıkan büyük kırmızı lekeler, alerjiden enfeksiyona kadar çeşitli nedenlerle gelişebilir. Bu lekeler bazen kaşıntı veya ağrı eşlik edebilir, bazen de başka semptom olmadan görülebilir. İşte bu lekelerin olası nedenleri ve dikkat edilmesi gerekenler:
Yaygın Sebepler ve Özellikleri
- Alerjik Reaksiyonlar: Gıda, ilaç veya kozmetik teması sonucu oluşan ürtiker (kurdeşen). 24-48 saat içinde kaybolan, kaşıntılı, kabarık lekeler şeklinde görülür.
- Zona Hastalığı: Suçiçeği virüsünün yeniden aktive olmasıyla oluşur. Tek taraflı, şerit şeklinde, ağrılı kızarıklıklar ve içi sıvı dolu kabarcıklar karakteristiktir.
- Sedef Hastalığı (Psoriasis): Gümüş pullarla kaplı kalın kırmızı plaklar. Dirsek, diz ve saçlı deride yoğunlaşır.
- Mantar Enfeksiyonları: Tinea corporis gibi enfeksiyonlar halka şeklinde kırmızı lezyonlara neden olur. Kenarları kabarık, ortası düz görünür.
- Lupus Eritematozus: Kelebek şeklinde yüzde yayılan, güneşle artan kırmızı döküntüler. Eklem ağrısı ve yorgunluk eşlik edebilir.
Eşlik Eden Semptomlar Ne Anlama Gelir?
- Ateş ve Halsizlik: Enfeksiyon veya sistemik inflamasyon işareti olabilir.
- Eklem Ağrıları: Otoimmün hastalıkları düşündürür.
- Nefes Darlığı: Ciddi alerjik reaksiyon (anafilaksi) belirtisidir.
- Lekelerin Yayılması: Bulaşıcı enfeksiyon olasılığını artırır.
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Lekelerin şekli, dağılımı ve eşlik eden bulgular değerlendirilir.
- Kan Testleri: CRP, sedimantasyon, ANA testi gibi tetkiklerle enfeksiyon veya otoimmünite araştırılır.
- Deri Biyopsisi: Sedef veya lupus şüphesinde kesin tanı için uygulanır.
- Patch Testi: Alerjen kaynağını belirlemek için yapılır.
Tedavi Yaklaşımları
- Alerjik Reaksiyonlarda: Antihistaminikler ve kortizonlu kremler.
- Enfeksiyonlarda: Mantar için topikal antifungaller, zona için antiviral ilaçlar.
- Otoimmün Hastalıklarda: Kortikosteroidler ve immünsupresif tedaviler.
- Sedef Tedavisi: Fototerapi ve topikal D vitamini analogları.
Acil Müdahale Gerektiren Durumlar
- Ani nefes almada zorluk
- Yüzde/dilde şişme
- Lekelerle birlikte bilinç bulanıklığı
- 48 saat içinde geçmeyen şiddetli ağrı
Korunma ve Öz Bakım Önerileri
- Bilinmeyen kozmetik ürünler test edilmeden kullanılmamalı.
- Mantar riskine karşı nemli ortamlarda çıplak ayakla dolaşılmamalı.
- Güneşe duyarlılık varsa yüksek korumalı güneş kremi kullanılmalı.
- Stres yönetimi (yoga, meditasyon) sedef ataklarını azaltabilir.
Hangi Uzmanlara Başvurulmalı?
- Dermatolog: Cilt lezyonlarının tanı ve tedavisi için.
- Romatoloji: Eklem ağrısı eşlik ediyorsa.
- Alerji İmmünoloji: Tekrarlayan ürtiker durumunda.
