Topuk dikeni, topuk kemiğinin altında kalsiyum birikmesi sonucu oluşan sert çıkıntıdır. Genellikle plantar fasiit (ayak tabanındaki bağ dokusu iltihabı) ile ilişkilidir. Uzun süre ayakta kalanlarda, obez bireylerde veya uygun olmayan ayakkabı kullananlarda sık görülür. Belirtiler arasında sabah ilk adımlarda şiddetli ağrı, topukta yanma hissi ve yürüme zorluğu yer alır.
Topuk Dikeni Teşhisi Nasıl Konur?
Teşhis için fizik muayene ve röntgen yeterlidir. Doktor, ayak tabanına baskı uygulayarak ağrıyı değerlendirir. Röntgende topuk kemiğinde iğne benzeri çıkıntı görülür. Nadiren MR veya ultrason ile plantar fasya kalınlaşması incelenebilir.
Topuk Dikeni Tedavi Yöntemleri
-
Fizik Tedavi ve Egzersizler
- Esneme Hareketleri: Baldır ve ayak tabanı kaslarını germe egzersizleri günde 3 kez yapılmalı.
- Masaj Terapisi: Buzlu şişe ile ayak tabanına masaj yapmak iltihabı azaltır.
- Gece Atelleri: Uyurken plantar fasyayı gergin tutarak sabah ağrılarını önler.
-
İlaç Tedavisi
- NSAİİ grubu ilaçlar (ibuprofen) ağrı ve iltihabı kontrol altına alır.
- Lokal kortikosteroid enjeksiyonları şiddetli vakalarda kullanılır.
-
Ortez ve Tabanlık Kullanımı
- Destekleyici tabanlıklar, baskı noktalarını dağıtarak ağrıyı hafifletir.
- Özel tasarlanmış ortezler, yürüme dinamiklerini düzeltir.
-
Şok Dalga Tedavisi (ESWT)
- Ses dalgalarıyla plantar fasyadaki iyileşmeyi tetikler. 3-5 seans halinde uygulanır.
-
Cerrahi Müdahale
- Diğer yöntemler başarısız olduğunda çıkıntı cerrahi olarak temizlenir.
Evde Yapılabilecekler
- Buz Uygulaması: Günde 3 kez 15 dakika topuğa buz masajı yapın.
- Dinlenme: Ağrıyı artıran aktivitelerden (koşu, zıplama) kaçının.
- Ayak Banyosu: Ilık su ve Epsom tuzu ile 20 dakikalık banyo rahatlatır.
Önleme Stratejileri
- Doğru Ayakkabı Seçimi: Arkası destekli, tabanı yastıklı ayakkabılar tercih edin.
- Kilo Kontrolü: Fazla kilolar plantar fasyaya binen yükü artırır.
- Yüzme veya Bisiklet: Düşük etkili egzersizlerle ayak stresini azaltın.
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
Ağrı 2 haftadan uzun sürerse, yürüyemeyecek kadar şiddetlenirse veya ayakta şişme oluşursa acilen ortopedi uzmanına başvurun.
Topuk dikeni tedavisi sabır gerektirir. Doğru yaklaşımla 6-12 ayda tam iyileşme sağlanabilir. Erken müdahale, kronikleşmeyi önlemede kritik rol oynar.
